* Του Λάζαρου Αρσενίου
Το Νέο Έτος 2012 βρίσκει την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση. Τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων Αμερικής, Κίνας, Ιαπωνίας και άλλων μεγάλων χωρών σημείωναν, στη διάρκεια των τελευταίων μηνών του 2011 πτώση μικρή, άλλα πτώση, που αποδίδεται στη συνεχή μείωση παραγγελιών εμπορευμάτων, οφειλόμενη σε μείωση της κατανάλωσης με συνέπειες ανεργία, χρέη και επαύξηση της γενικότερης κρίσης. Παρόμοια ανεργία σε άλλες διαστάσεις, σημειώνονταν και στην περίοδο προ της μεγάλης οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 1928. Για την αντιμετώπιση εκείνης της ανεργίας χρησιμοποιήθηκε η θεωρία για κοινωνικό κράτος του Άγγλου οικονομολόγου Κέινς. Έτσι η οικονομική επιστήμη βρέθηκε προετοιμασμένη να δώσει τότε μια «συνταγή», με την οποία ο Κέινς συνιστούσε στις κυβερνήσεις να διαθέτουν κεφάλαια για κοινωφελή έργα, να βρεθεί εργασία για ανέργους και να αυξηθεί η κατανάλωση με την παραγωγή και η ώθηση στην αντιμετώπιση της γενικής κρίσης. Το έκαναν αυτό οι τότε κυβερνήσεις με θετικά αποτελέσματα. Η Αμερική π.χ. εκτός άλλων εκτέλεσε το συνθετικό έργο άρδευσης και υδροηλεκτρισμού στον Τέννεση, το μεγαλύτερο στον κόσμο τότε. Η Γερμανία με τον Χίτλερ έβαλε σε εντατική παραγωγή την πολεμική βιομηχανία της και άλλες χώρες εκτέλεσαν άλλα επίσης κοινωφελή έργα. Τη «συνταγή» όμως του Κέϊνς για εκτέλεση κοινωφελών έργων και τώρα για απασχόληση ανέργων, αδυνατούν οι κυβερνήσεις των αστικών κρατών να την εφαρμόσουν, γιατί όχι μόνο δεν διαθέτουν χρήματα αλλά είναι και καταχρεωμένες. Ούτε η οικονομική επιστήμη δεν διαθέτει τώρα άλλη συνταγή για αντιμετώπιση της ανεργίας και για την κρίση. Μπροστά στο αδιέξοδο αυτό ονομαστά πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Αμερικής καθώς και διάσημοι οικονομολόγοι με Νόμπελ στράφηκαν στη μελέτη των βιβλίων των ιδρυτών του Μαρξισμού Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έγιναν και αυτοί μαρξιστές. Τι ακριβώς ερευνούν να βρουν οι επιστήμονες στα βιβλία αυτά, άγνωστο. Από δημοσιεύματα σε ξένες εφημερίδες και από το βιβλίο «Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο» του καθηγητή και ακαδημαϊκού Ερίκ Χομπσμπάουμ (Eric Hobsbawm) προκύπτουν τα ακόλουθα:
Η μεταπολεμική ανάπτυξη έφερε την οικονομική παγκοσμιοποίηση, που την είχαν προβλέψει οι Μαρξ - Έγκελς. Αλλά η ανάπτυξη αυτή συνοδεύτηκε με αυτό που καταλαβαίνει και ο απλός πολίτης, δηλαδή οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, το οποίο είχαν επίσης προβλέψει οι Μαρξ – Έγκελς. Από την ανάπτυξη αυτή βελτιώθηκε και το επίπεδο ζωής των εργαζομένων, όχι όμως ανάλογα προς τη συντελούμενη ανάπτυξη, ενώ η αμοιβή τους μειώνονταν συνεχώς και η τάξη τους βυθίζονταν σε ανεργία, φτώχεια και εξαθλίωση. Μοναδική αιτία αυτής της ανισότητας μεταξύ πλουσίων και φτωχών συμπεραίνεται ότι αποτελεί η άνιση, άδικη και αντικοινωνική διανομή του παραγόμενου πλούτου. Αλλά αυτό, εκτός από τα άλλα, δημιουργεί και δυο προβλήματα. Ένα από τον πλούτο των εχόντων και άλλο από την άνιση διανομή του πλούτου Και ακριβώς αυτά τα δυο προβλήματα καλείται τώρα η οικονομική επιστήμη να λύσει.
Είναι διαπιστωμένο ότι το μεγάλο μέρος του παραγόμενου πλούτου με τα κέρδη και τα υπερκέρδη περιέρχεται στους πλούσιους που το επενδύουν σε μετοχές, ομόλογα, καταθέσεις και νομίσματα. Δηλαδή σε χαρτιά άνευ αντικρίσματος. Αλλά χρόνο με χρόνο τα χαρτονομίσματα χάνουν μέρος της αξίας τους, ενώ ο πληθωρισμός από την κρίση επαυξάνει τη χασούρα τους. Και αν υποτεθεί ότι το σημερινό οικονομικό σύστημα συνεχίσει να λειτουργεί και τα επόμενα χρόνια, τότε τα χαρτονομίσματα και μαζί τους και οι άλλες χρηματιστηριακές αξίες θα χάσουν κάθε αξία και θα είναι για πέταγμα, όπως έγινε σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα καταστραφούν μόνο οι έχοντες αλλά και το καθεαυτό καπιταλιστικό σύστημα. Τον κίνδυνο αυτό καλείται να αποτρέψει η οικονομική επιστήμη πριν έρθει το μεγάλο κακό για τον καπιταλισμό, που προβλέπουν επίσης οι Μαρξ-Έγκελς. Ταυτόχρονα η Κίνα καλεί τους 20 Μεγάλους να καθορίσουν χαρτονόμισμα διεθνών συναλλαγών με αντίκρισμα.
Το δεύτερο πρόβλημα, η άνιση δηλαδή διανομή του πλούτου, έφερε κοινωνικές εξεγέρσεις ακόμα και στις μητροπόλεις του καπιταλισμού Αμερική και Αγγλία. Στις μεγάλες πόλεις π.χ. της Αμερικής, κυρίως στην πρωτεύουσα Ουάσινγκτον, οι δρόμοι της μέχρι και έξω από το Καπιτώλιο, συγκεντρώνονται αυθόρμητα αρκετές χιλιάδες αγανακτισμένων πολιτών, με επικεφαλής νέους, που δεν περιορίζονται να καταγγέλλουν μονοπώλια, πολυεθνικές και οργανώσεις οργανωμένων συμφερόντων, αλλά ζητούν κατάλυση του πολιτικού συστήματος της χώρας τους με αποκατάσταση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που καταπατούνται από το υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα. Στην Αγγλία, στο Λονδίνο, στο Σίτι του διεθνούς καπιταλισμού, κατέκλυσαν τους δρόμους τον Δεκέμβριο δυο εκατομμύρια αγανακτισμένοι εργαζόμενοι και άνεργοι, με αιτήματα πολιτικά και οικονομικά. Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι καθημερινές σχεδόν οι διαμαρτυρίες και τα συλλαλητήρια με αιτήματα οικονομικά και πολιτικά. Οι μουσουλμάνοι στη Βόρεια Αφρική και οι Άραβες στη Μέση Ανατολή μέχρι το Αφγανιστάν ανέλαβαν επαναστατικά κινήματα για εθνική ελευθερία και μεταρρυθμίσεις οικονομικές και πολιτικές. Το πρόβλημα στην Ελλάδα με τις χιλιάδες αγανακτισμένων, τις πορείες και τα συλλαλητήρια έχει ιδιαιτερότητα και δεν θα εξεταστεί εδώ.
Οι αγωνιστικές αυτές εκδηλώσεις μένουν προς το παρόν διάσπαρτες τοπικές εστίες πυρός, που όμως θα αποτελέσουν κίνδυνο παγκόσμιας εξάπλωσης επαναστατικής φωτιάς, με απρόβλεπτες διαστάσεις σε έκταση και βάθος, αν δεν γίνει αλλαγή του πολιτικού συστήματος και του τρόπου διανομής του πλούτου, δηλαδή των αιτίων που έφεραν την εξέταση της κρίσης στο προσκήνιο το 2011. Και ακριβώς αυτόν τον κίνδυνο κλήθηκαν να αποτρέψουν με τη μελέτη του Μαρξισμού τα πανεπιστήμια και η οικονομική επιστήμη με τους ονομαστούς οικονομολόγους. Τι μέτρα θα προτείνουν αυτοί, ποια και πόσα θα δεχθούν οι κυβερνήσεις και τα οργανωμένα συμφέροντα και θα τα εφαρμόσουν, θα το δούμε του χρόνου.. Ελπίδα και ευχή όλων το 2012 να είναι το Ευτυχές Νέο Έτος.
