* Του Κων/νου Ι. Παπακωνσταντίνου
Φανατισμός. Ο ίδιος ο ορισμός μας τρομάζει. Φανατισμός, είναι η τυφλή προσήλωση σε μια ιδέα, πίστη ή πρόσωπο η οποία οδηγεί σε άρνηση κάθε κριτικής και στο μίσος, για όποιον πιστεύει το αντίθετο. (Λεξ. Μπαμπινιώτη).
Τα επεισόδια, που συνέβησαν, έξω από το θέατρο των Αθηνών, όπου γινόταν η πρεμιέρα του έργου CORPUS CHRISTI όπως και άλλα παρεμφερή γεγονότα, ανά την Ελλάδα, φέρουν πάλι στην επιφάνεια το φαινόμενο του φανατισμού.
Άκρως επικίνδυνο και αντικοινωνικό. Στραγγαλίζει την Ελευθεροτυπία και την Ελευθεροφροσύνη. Μουδιάζει συνειδήσεις από φόβο. Τρομοκρατεί. Γιατί δεν έχει αντίλογο. Είναι αυθαίρετος. Είναι προκλητικός και συνήθως συνοδοιπόρος της τυφλής βίας. Ο φανατισμός είναι παγκόσμιο φαινόμενο και τελευταία παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Απειλεί ισορροπίες. Πριν από λίγο καιρό, ένα ακατάσχετο κύμα ταραχών, καταστροφών και δολοφονιών, ξέσπασε σε κάθε γωνιά της γης από τους Ισλαμιστές.
Αιτία ήταν ένα μικρό φιλμάκι, που διακωμωδούσε τον Μωάμεθ. Πριν από καιρό ένας Σκανδιναβός, δολοφόνησε δεκάδες ανύποπτους αθώους νέους, που χαίρονταν σ’ ένα νησάκι τη λιακάδα. Του είχε κολλήσει η ιδέα, πως όλοι τους ήταν αντίθετοι με τη θεωρία του περί Ναζιστικής επικράτησης. Ο φανατισμός δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο παρά την έξαρσή του. Ταλαιπωρεί την ανθρώπινη κοινωνία, με τις πολυποίκιλες μορφές του. Πόσοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εξαιτίας της Θρησκευτικής ή της ιδεολογικής αδιαλλαξίας; Το στοιχείο του φανατισμού είχαν οι αιρέσεις, η εικονομαχία, τα δόγματα. Φανατισμένη η Ιερά Εξέταση, που δολοφόνησε χιλιάδες αθώων. Οι Σταυροφόροι, οι δήθεν σωτήρες του Βυζαντίου, που τελικά έθαψαν κι αυτό το ίδιο. Οι διώξεις και οι γενοκτονίες των Ποντίων, των Αρμενίων, των Ελλήνων της Μικρασίας, τα πογκρόμ των Σοβιετικών κατά των Ελλήνων και άλλων εθνικών ομάδων, τον φανατισμό είχαν σαν χαρακτηριστικό. Πόσος φανατισμός υπήρχε στα ολοκαυτώματα των Ναζί; Και πόσος στα Γκουλάγκ, τα στημένα ψυχιατρεία και τη Σιβηρία του αιμοσταγούς Στάλιν; Η αδιαλλαξία του Φασισμού και του Κομμουνισμού σ’ όλο το μεγαλείο του τρόμου.
Αλλά και τα καθημερινά γεγονότα στα ελληνικά γήπεδα, ο φανατισμός δεν είναι αυτός που μετατρέπει το γνήσιο αθλητικό πνεύμα, σε κύμα βαρβαρισμού, εκτρόπων καταστροφών;
Τον φανατικό τον συναντάμε κάθε μέρα στη ζωή μας. Είναι οι αδιάλλακτοι. Οι άνθρωποι των άκρων. Κάτω από την ψυχρή ματιά τους και την παγερή θωριά τους, κρατούν το κοφτερό τους στιλέτο. Εξτρεμιστές και τυφλοί από έμμονες ιδέες, προπηλακίζουν, δυναμιτίζουν, ασκούν βία, δολοφονούν. Άτομα με ιδεοληψίες, ψυχροί οπαδοί του πειθαναγκασμού. Κι ακόμα είναι οι αυτόκλητοι σωτήρες, που αναλαμβάνουν να υποκαταστήσουν το κράτος.
Αυτοανακηρύσσονται νομοθέτες, όργανα του κράτους, Δικαστές, τιμωροί. Το πιστεύω τους, είναι ο οδηγός του βίαιου καταναγκασμού. Τον φανατικό τον ζούμε, είτε προέρχεται από Θρησκευτική είτε από ιδεολογική αδιαλλαξία. Είναι φανεροί, αλλά και αφανείς ανάμεσά μας.
Ο Τσώρτσιλ έλεγε, πως: «Φανατικός είναι εκείνος, που δεν θέλει ν’ αλλάξει γνώμη ή δεν θέλει ν’ αλλάξει θέμα». Δεν δέχεται την άποψη του άλλου. Ούτε τη συζητά, παρά με βία προσπαθεί να επιβάλει τη δική του.
Να εκλείψει η νοσηρή νοοτροπία του φανατικού είναι δύσκολο. Μπορεί όμως να περιορισθεί. Καταρχήν με την άμεση και αποφασιστική εφαρμογή των Νόμων. Η παραφροσύνη του φανατικού, να βρίσκει πάντοτε μπροστά της την ευνομία, που θα λειτουργεί ως φύλακας της κοινωνίας. Ο διάλογος είναι η πεμπτουσία της Δημοκρατίας.
Σ’ αυτόν ν’ αναγκάζουμε τους φανατικούς. Δεν αντέχουν γιατί δεν έχουν λογικά επιχειρήματα και αποδυναμώνονται. Θα μιλήσουμε πάλι για την ανάγκη, αλλά και την αξία της ανθρωπιστικής Παιδείας. Ο Δάσκαλος, από τη μικρή ακόμα ηλικία του ανθρώπου, μέσα στα πλαίσια της διδασκαλίας του, να προσπαθεί να πλάσει άτομα με αυτονομία συνείδησης. Με ανθρωπιστική θεώρηση, που είναι δεκτική και συζητήσιμη με τις γνώμες των άλλων.
Να μάθουν τα παιδιά από μικρά, την αντίθεσή τους στις ιδέες των άλλων, με τις οποίες δεν συμφωνούν, να την εκδηλώνουν με δημοκρατικό διάλογο. Όχι να επιβάλουν τη γνώμη τους, ετσιθελικά, διά πυρός και σιδήρου.
Ο παρατηρούμενος σήμερα φανατισμός από ανιστόρητα άκρα αριστερά και δεξιά στοιχεία, οδηγεί σε αναρχία με θύματα αθώους ανθρώπους και δημιουργία απευκταίων καταστάσεων.
