Α. Αγάπα πρώτα τον Θεό, ύστερα τους γονείς σου.
Εάν αγαπάς περισσότερο τα αγαπημένα σου πρόσωπα και τύχει να χάσεις κάποιο από αυτά, τότε θα πέσεις στη μελαγχολία, στην απογοήτευση, στην απόγνωση και ενδέχεται να καταλήξεις κάπου αλλού, γιατί θα σε κυριέψει ο δαίμονας της απαισιοδοξίας.
Εάν όμως, πρώτα από όλα αγαπάς τον Κύριο με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου τότε θα σε κρατήσει από το χέρι και θα σε βοηθήσει να ξεπεράσεις τον πόνο σου και επιπλέον θα σου δώσει μακρότητα του βίου σου.
Β. Βασίλευε στα πάθη σου σε όλη τη ζωή σου.
Πάθος = κακή συνήθεια και αντίθετα η κακή συνήθεια γίνεται = Πάθος. Εάν απουσιάζει από τη ζωή μας, ο Ιησούς Χριστός, τότε ο άνθρωπος παρασύρεται από διάφορες κακές συνήθειες που, επειδή επαναλαμβάνονται, γίνονται πάθη αξεπέραστα. Όπως είναι το τσιγάρο, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, οι κακές πράξεις και τόσες άλλες παράξενες συμπεριφορές. Γι’ αυτό πρέπει ν’ αγωνιζόμαστε αδιάλειπτα και ακατάπαυστα για να είμαστε κυρίαρχοι στα πάθη μας και όχι υποτελείς σ’ αυτά. Έχουμε φθαρτή, σάρκινη φορεσιά, που σαν κάθε ρούχο τρίβεται, ξεφτά, ξεθωριάζει και παλιώνει. Έτσι λοιπόν, κάποια στιγμή θα φύγουμε ξαφνικά από τη ζωή και θα βρεθούμε έξω του νυμφώνος.
Γ. Γη πηλός και σκώληκας είσαι. Τι καυχάσαι;
Εδώ ταιριάζει μία πολύ ωραία μαντινάδα της Κρήτης, που λέει:
«Η θάλασσα κι ο ουρανός έχουν το ίδιο χρώμα.
Οι πλούσιοι, κι οι φτωχοί θα μπουν στο ίδιο χώμα».
Δ. Δίνε παντού και πάντοτε το χρήμα, μη λυπάσαι.
Η Χάρη του Θεού δίδεται στον άνθρωπο με τη βάπτισή σου, η οποία στη συνέχεια καλλιεργείται με τις ενάρετες πράξεις του. Επομένως πρέπει να είμαστε ελεήμονες, να πράττουμε αγαθοεργίες και να γινόμαστε ευεργέτες, εάν θέλουμε να έχουμε τη Χάρη του Θεού.
Τώρα, που η κρίση μαστίζει τη χώρα μας, θα ήταν ευχής έργο, όσοι έχουν άφθονα αγαθά να τα διαθέσουν για να μην χαθεί η Ελλάδα μας. Άλλωστε η γλυκιά μας Πατρίδα αποτελεί την καρδιά του κόσμου με το αθάνατο πνεύμα της, με τον ασύγκριτον πολιτισμό της και με την Πίστην την Αγία. Έτσι ώστε να της αποδοθεί από τον Κύριο «Ο της δικαιοσύνης στέφανος».
Ε. Είσαι εικόνα του Θεού, μιμήσου τον Χριστό σου.
Ο Χριστός δείχνει προς τα πλάσματά του αγάπη, ταπείνωση, ευγένεια, ποιότητα και τόσες άλλες αρετές, που πρέπει κι εμείς να τις μιμηθούμε για να ζήσουμε ευχάριστα τη ζωή μας. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να εργαζόμαστε, γιατί κι Εκείνος έμεινε στη Ναζαρέτ όλα τα χρόνια της υπομονής κι εργαζόταν με το μνήστορα Ιωσήφ στο εργαστήρι του. Εκεί έφτιαχνε τραπέζια, καρέκλες, κρεβάτια και τόσα άλλα έπιπλα. Ευτυχισμένοι οι άνθρωποι που απόλαυσαν από τα χέρια του Θεού τέτοια ωραία έργα τέχνης ! Μετά βέβαια άρχισε το διδακτικό Του έργο και τελείωσε με την Ουράνια βασιλεία Του, καθήμενος εκ δεξιών του Πατρός Του.
Ζ. Ζηλεύου και μη ζήλευε κανέναν στον καιρό σου.
Να αφήνεις τους άλλους να σε ζηλεύουν, αλλά εσύ να μην ζηλεύεις ποτέ κανέναν, ούτε τον γείτονά σου, ούτε τους φίλους σου, ούτε τους συγγενείς σου, εάν έχουν περισσότερα αγαθά από εσένα, δηλ. σπίτια, αυτοκίνητα, έπιπλα, ρούχα κλπ. Εσύ επιβάλλεται να είσαι αυτάρκης σ’ αυτά που απέκτησες με κόπο και εντιμότητα από τη δουλειά σου και όσα σου χάρησε ο Θεός. Διαφορετικά θα κυριευθείς από το κυνήγι της ευημερίας κι αυτό θα γίνει η αιτία της καταστροφής σου.
Η. Ήμαρτες; Μετανόησον, κλάψει πικρά και θρήνει.
Ανθρώπινο είναι να πέσει κάποιος στην αμαρτία, αλλά να βρίσκεται πεσμένος συνεχώς, εκείνο είναι το δύσκολο και το δυσάρεστο, γιατί είναι δαιμονικό. Γι’ αυτό χρειάζεται αποφασιστικότητα και θάρρος να εξομολογούμε τα αμαρτήματά μας για να σωθούμε. Ο βασιλιάς Δαβίδ, που αμάρτησε, έκλαιγε σ’ όλη του τη ζωή. Ο δε Αυγουστίνος, που στα χρόνια της νιότης του αμάρτησε και ασώτευσε, ήταν απαρηγόρητος.
Σήμερα ο κόσμος μας, πίνει την αμαρτία σαν αναψυκτικό ποτό, κάτι που εξοργίζει τον Άγιο Θεό. Γι’ αυτό έχουμε και άσχημες συνέπειες στη ζωή μας. Κάποιος είπε πως τα θύματα από την ανηθικότητα είναι πολύ περισσότερα απ’ όλους τους πολέμους. Σύμφωνα με το Γάλλο καθηγητή της Ιατρικής LERRED, από τις αρρώστιες της αμαρτίας πεθαίνουν κάθε χρόνο στη Γαλλία περισσότεροι από τριάντα χιλιάδες. Τα δε ιδρύματα όλου του κόσμου είναι γεμάτα από τα αποτελέσματα της ασωπείας.
Θ. Θρέψε φτωχό, ντύσε γυμνό, συχώρεσης να γίνει.
Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε: «Τα ρούχα, που έχετε στα μπαούλα σας, (σήμερα βέβαια υπάρχουν στις ντουλάπες μας) είναι των πτωχών, που τρέμουν από το κρύο. Δεν έδωσες βοήθεια, δηλ. ελεημοσύνη, δεν θα πάρεις βοήθεια. Θα εκδιωχθείς από τη βασιλεία του Θεού. Δεν έδωσες ψωμί, δεν θα κερδίσεις την αιώνια ζωή».
Ι. Ιδές κακό του αδελφού, κρύψε το.
Εάν πέσει στην αντίληψή σου κάποιο κακό περιστατικό του αδελφού σου, θα ήταν δίκαιο να αποφύγεις την ανακοίνωσή του και σε άλλους.
Στις μέρες μας, όμως, αυτό θεωρείται πια απαράδεχτο, γιατί οι άνθρωποι διαπράττουν μεγάλες, φοβερές και ασυγχώρητες παρανομίες, όπως κλοπές, φόνους, ληστείες και τόσα άλλα. Έτσι είναι πλέον αναγκαίον κακό να το φανερώσουμε για να σώσουμε έναν συνάνθρωπό μας ή να σωθούμε οι ίδιοι.
Κ. Καλό είδες, φανέρωσέ το και εις δόξαν Θεού ιπέ το.
Εάν πέσει στην αντίληψή σου κάποια αξιέπαινη πράξη ενός αδελφού σου, αρμόζει όχι μόνο να την ανακοινώσεις, αλλά και να την επιβραβεύσεις με λόγια ενθαρρυντικά, συνετά και αληθινά, ώστε να αποδεικνύεται η δόξα του Θεού. Έτσι γίνεται παράδειγμα προς μίμηση και στους άλλους.
Δ. Λέγε ολίγα κι άκουγε πολλά για να μαθαίνεις.
Ο λόγος μας δηλ. η ομιλία μας πρέπει ν’ ακολουθεί κάποιους κανόνες καλής συμπεριφοράς. Επομένως ο ομιλητής ούτε φλύαρος να είναι, ούτε αυθάδης, ούτε κουτσομπόλης, ούτε υβριστής, αλλά πάντα να προσέχει αυτά που πρόκειται να πει. Γιατί η βιασύνη της γλώσσας έχει καταστρέψει πολλούς ανθρώπους. Άλλωστε μία παροιμία λέει: «Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». Ακόμη ο Ιερός Χρυσόστομος μας συμβούλει: «Ούτε τη φωνή ν’ αλλάζουμε, ούτε να υπερηφανευόμαστε. Η συμπεριφορά μας πρέπει να είναι απροσποίητη, όπου κι αν βρισκόμαστε».
Μ. Μην επαρθείς, μην υψωθείς και την ψυχή σου χάσεις.
Να μην υπερηφανεύεσαι ούτε να υψώνεσαι για τα κατορθώματά σου. Ο Μέγας Βασίλειος έλεγε: «Να είσαι μεγαλόψυχος. Και οι μικροί και οι μεγάλοι τοίχοι των σπιτιών ικανοποιούν την ίδια ανάγκη. Όταν επισκεφτώ το σπίτι ενός κακόγουστου και νεόπλουτου ανθρώπου και το δω να είναι υπερβολικά στολισμένο, ξέρω πολύ καλά ότι αυτός ο άνθρωπος δεν κατέχει τίποτε. Μόνο ξέρει να καλλωπίζει τα άψυχα αντικείμενα. Έτσι την ψυχή του την αφήνει αστόλιστη, γιατί δεν σαλαχνίζεται κανένα φτωχό και περιφρονεί τις εντολές του Θεού».
Ν. Νίκησε πάντα το κακό εσύ με το καλό σου.
Σε κάποιο μέρος μια γυναίκα έστειλε στη γειτόνισσά της μία ανθοδέσμη με αγκάθια. Εκείνη την πήρε και αμέσως έκοψε από τον κήπο της τριαντάφυλλα και, αφού έφτιαξε μία ανθοδέσμη μ’ αυτά της τα έστειλε και της παρήγγειλε: «Αγκάθια είχες, αγκάθια μου έστειλες. Τριαντάφυλλα έχω, τριαντάφυλλα σου στέλνω».
Ξ. Ξένο, φτωχό και ορφανό πάντοτε στο πλευρό σου.
Όταν είναι να δώσεις ελεημοσύνη μη σκέπτεσαι ότι θα ξοδέψεις χρήματα, αλλά ότι θα αποκτήσεις δικαίωμα. Λέγει ο Λόγος του Θεού: «Εσκόρπισες έδωσες στους φτωχούς, το δικαίωμά σου μένει εις τον αιώνα του αιώνος». Ακόμη μη βλέπεις τον πλούτο σου που λιγοστεύει, αλλά πρόσεχε το θησαυρό που αυξάνεται στους ουρανούς.
Ο. Όλος να είσαι του Θεού και ο Ουρανός δικός σου.
Να εκτελείς πάντοτε το θέλημα του Θεού και να είσαι βέβαιος ότι θα κερδίσεις την Ουράνια Βασιλεία. Γιατί το μέλλον ανήκει στην Πρόνοια του Δημιουργού, που κυβερνά τα σύμπαντα και μεριμνά για τ’ άνθη του αγρού και για τα πετεινά τ’ ουρανού.
Π. Πτώχεια, νόσοι, Πειρασμοί πάντοτε όφελός σου.
Ο Άγιος Αθανάσιος έλεγε το εξής, το οποίο όλοι οι πιστοί δεν πρέπει να το ξεχνούν ποτέ: Όλα τα θλιβερά της ζωής αυτής ομοιάζουν με σύννεφα, που πολύ γρήγορα θα περάσουν (νεφύδρια που θάττον παρελεύσονται) και ότι «ούκ άξια τα παθήματα του νύν καιρού προς τη μέλλουσαν δόξαν».
Ρ. Ράντισε και με δάκρυα κάποτε τη στρωμνή σου.
Πότε πότε πρέπει ο άνθρωπος να θυμάται τα παραπτώματά του είπε αυτά αφορούν στον ίδιο είτε αναφέρονται σε άλλους. Είναι αλήθεια πως η αμαρτία πάντοτε ποτίζει με φαρμάκι τα θύματά της και οι παραβάσεις της ηθικής και του θείου Νόμου θα ακριβοπληρώσουν τις παρανομίες τους. Και ο Απόστολος Παύλος έλεγε: «Θλίψις και στενοχωρία επί πάσαν ψυχήν ανθρώπου του κατεργαζομένου το κακόν» ! (κατεργάζομαι = επεξεργάζομαι κάτι, δουλεύω κάτι). Η μετάνοια όμως, πάντοτε απαλλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, όταν γίνεται με την συντριβή της ψυχής του.
Σ. Σπούδαζε πάντα τας γραφάς, να σώσεις την ψυχή σου.
Ο σκοπός του ανθρώπου είναι να μελετά τα ιερά βιβλία της Θρησκείας του. Όπως είναι το Άγιο Ευαγγέλιο, που αποτελεί τον αληθινό θησαυρό της Εκκλησίας μας, της Δόξας και της Χάρης του Θεού. Επίσης την Αγία Γραφή, του βίους των Αγίων και των Οσίων μας καθώς και τα Πατερικά Κείμενα. Ο Μέγας Κων/νος προέτρεπε τους στρατιώτες του να μελετούν τους βίους των Αγίων για να οπλίζονται με δύναμη, με θάρρος και με ανδρεία για να αψηφούν το θάνατο. Έτσι πρέπει να κάνουν και οι νέοι μας για να έχουν τη βοήθεια των Αγίων και να ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής τους.
Τ. «Το Πάτερ ημών» λέγε το συχνάκις.
Η προσευχή είναι η πνοή της ψυχής που φθάνει σα θυμίαμα στον θρόνο του Θεού. Όταν οι Απόστολοι ρώτησαν τον Κύριο πώς να προσεύχονται, εκείνος τους είπε: «Μη βατολογείτε σαν τους αιρετικούς, αλλά να κατευθύνετε αυτήν την προσευχή σας στους ουρανούς και ο Θεός, που γνωρίζει όλες τις ανάγκες των ανθρώπων, θα σας χαρίζει όλα όσα επιθυμείτε και όσα θέλετε».
Ακόμη διαβάζοντας κανείς ένα Ευαγγέλιο την ημέρα αγιάζεται το σπίτι του, αγιάζεται η πολυκατοικία, αγιάζεται ο αέρας και γενικά όλα, γιατί το Ευαγγέλιο είναι ο ίδιος ο Χριστός.
Υ. Υβρίστηκες; Υπόμενε ως ο Χριστός πολλάκις.
Κάποιος Ιεροκήρυκας είπε: «Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι που κατηγορούν και υβρίζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ τους συγγενείς τους ή τους φίλους τους ή τους γνωστούς τους, χωρίς να τους έχουν κάνει κανένα κακό. Αυτό είναι πολύ μεγάλη και ασυγχώρητη αμαρτία». Γιατί όπως λέγει και ο Μέγας Αθανάσιος: «Ο Υιός του Θεού, ο λυτρωτής του κόσμου, ο βασιλεύς των Αγγέλων και της Εκκλησίας υπόμεινε τα πάνδεινα δηλ. τους ονειδισμούς, τις ύβρεις, τους εξευτελισμούς και τόσα άλλα κατά τη Σταυρώσή Του».
Οι ύβρεις όμως, κατά του Χριστού μεταδίδονται ως κληρονομική αρρώστια από τους γονείς στα παιδιά τους και από γενεά σε γενεά. Και ο Ιωάννης ο Χρυστόστομος λέγει: «Δεν υπάρχει πιο δυσάρεστο και πιο αμαρτωλό από αυτό το γεγονός». Η διεφθαρμένη γλώσσα εναντίον του Χριστού μολύνει και καταρρακώνει τις ψυχές των ανθρώπων. Και το τίμημα δεν θα αργήσει να πέσει στο κεφάλι του υβριστού.
Επομένως, εάν σε υβρίζουν και σε απειλούν οι εχθροί σου, μη φοβάσαι, γιατί δε θα επιτρέψει ο Κύριος να σε βλάψουν, όσο κι αν το θέλουν.
Φ. Φεύγε την κακολαλιά και την αισχρολογία.
Λέγει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός : Η τροφή δεν πηγαίνει στην καρδιά, αλλά πάει στην κοιλιά κι από εκεί εξέρχεται. Επομένως δεν κάνει κανένα κακό και μόνον οι βιταμίνες μένουν στο σώμα. Τα λόγια όμως, που βγαίνουν από το στόμα κάνουν κακό, γιατί προέρχονται από τα συναισθήματα, που έχουν έδρα την καρδιά και φανερώνουν το μίσος, τον φθόνο, τον φόνο, τη συκοφαντία την καταλαλιά και τόσα άλλα.
Και ο Απόστολος Παύλος είπε: «Μη πλανάσθε ούτε Πόρναι ούτε ειδωλολάτραι (μάγοι και μάγισσες) ούτε μοιχοί ούτε μαλακοί (αδύνατοι) ούτε αρσενοκίται (παιδαραστές) ούτε πλεονέκται ούτε κλέπται ούτε μέθυσοι ούτε λοίδοροι (υβριστές) ούτε άρπαγες βασιλεία Θεού κληρονομήσουσι (δε θα κληρονομήσουν).
Χ. Χαίρε και τους χαιρετισμούς λέγε της Παναγίας.
Να χαιρόμαστε πάντα και να μην επιτρέπουμε να μας κυριεύει ο δαίμονας της απελπισίας και στις μέρες μας ο δαίμονας του τρόμου. Επίσης να διαβάζουμε μία φορά την ημέρα τους Χαιρετισμούς της Παναγίας και να την ικετεύουμε. Γιατί η Παναγία είναι η εγγύηση της ζωής μας, η οποία βλέπει τα προβλήματά μας με μεγάλη εισπλαχνία και τα θεραπεύει.
Κάποτε σ’ ένα μικρό καλυβάκι του Αγίου Όρους κατοικούσε ένας μοναχός και δεν είχε τίποτε να φάει. Προσευχόταν κι έκλαιγε γιατί πεινούσε πολύ. Τότε παρουσιάστηκε η Παναγία και του είπε: «Κοίταξες, παιδί μου, αυτά τα φυτά που είναι γύρω σου; Έχουνε χάνδρες. Μάζεψέ τις, φτιάξε κομπολόγια και πήγαινε να τα πουλήσεις κάτω στην αγορά για να πάρεις χρήματα και να ψωνίσεις να φας».
Ψ. Ψαλμούς και ύμνους και Γραφάς διάβαζε επιμόνως.
Μας συνιστά ποια συγκεκριμένα ιερά κείμενα πρέπει να μελετούμε για να κερδίσουμε την Ουράνια βασιλεία του Θεού. Με την ανάγνωση αυτών των κειμένων γαληνεύει η ψυχή, ανακουφίζεται ο πόνος φωτίζεται ο νούς του ανθρώπου και παίρνει δύναμη για να συνεχίσει τη ζωή του με θάρρος και αισιοδοξία, έχοντας βοηθό, συμπαραστάτη και σύμμαχο τον ίδιο τον Κύριο. Γιατί όσο τιποτένιοι κι αν είμαστε δεν παύουμε να είμαστε τα πλάσματά του με τα οποία ο Κύριος δουλεύει και συνεργάζεται πάντοτε. Άλλο τώρα, εάν εμείς αδιαφορούμε για όλα αυτά.
Ω. Ως αρεστός εις τον Θεό εις όλους τους αιώνας.
Είθε ο άνθρωπος πράττοντας όλα αυτά να είναι αρεστός εις το Θεό σε όλους τους αιώνες. Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω.
Πόπη Α. Χρυσοχόου, καθηγήτρια, φιλόλογος
