Του Νίκου Ι. Μεγαδούκα
Σε περίοδο λεπτών (πιθανόν δε και εύθραυστων) ισορροπιών έχει εισέλθει η, υπό τον Αντώνη Σαμαρά, τρικομματική κυβέρνηση, μετά την (εκτός του μνημονιακού πλαισίου) διαφωνία που σημειώθηκε για το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων, για εμφανείς πολιτικούς (και ιδεολογικούς) λόγους και μελλοντικές εκλογικές στοχεύσεις, δεν είναι δε λίγοι εκείνοι που φρονούν ότι αυτές ακριβώς οι στοχεύσεις, θα αυξήσουν τις ενδοκυβερνητικές διαφωνίες, δίχως αυτό, κατ’ ανάγκη, να σημαίνει την, εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, πρόθεση να αποσταθεροποιήσουν το σημερινό σχήμα, ενώ άγνωστη είναι (επί της εν λόγω προθέσεως των εταίρων του) η τελική στάση του πρωθυπουργού, ως αρχηγού της ΝΔ.
Βεβαίως, ο Αντώνης Σαμαράς έχοντας σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις του, που έχουν ως αφετηρία την ανάκτηση της πλήρους πολιτικής και ιδεολογικής ηγεμονίας στο ευρύτερο δεξιό (και κεντροδεξιό) χώρο, αν και δέχεται εισηγήσεις για εκλογικό αιφνιδιασμό (ακόμη και ως απειλή και όχι κατ’ ανάγκη ως πράξη) εμφανίζεται διστακτικός σε μια τέτοια ενέργεια, καθώς επιδιώκει να κερδίσει πολιτικό χρόνο, με το βλέμμα στραμμένο στις γερμανικές εκλογές του φθινοπώρου (και την κρυφή ελπίδα ότι τότε το Βερολίνο ενδεχομένως να θελήσει να χαλαρώσει τη λιτότητα) αλλά και στις γεωπολιτικές εξελίξεις, με προτεραιότητα την Τουρκία.
Την Τουρκία, για την οποία όλες οι αναλύσεις κάνουν λόγο για «πρώτη ήττα» της μονοκρατορίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (μετά τον ξεσηκωμό εκατοντάδων χιλιάδων Τούρκων πολιτών, ξεσηκωμό τον οποίο ακολούθησε άγρια καταστολή - η οποία καταγγέλθηκε ακόμη και από τις ΗΠΑ) και με δεδομένο ότι η Άγκυρα συνηθίζει να κάνει «εξαγωγή» στο Αιγαίο (δηλαδή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις) της δικής της εσωτερικής κρίσεως (κάθε φορά που αυτή κάνει την εμφάνισή της) ενώ είναι παρακινδυνευμένη οποιαδήποτε πρόβλεψη για την εξέλιξη αυτής καθ’ αυτής της τουρκικής κρίσεως.
Είναι προφανές ότι τίθεται πλέον ανοιχτά το θέμα του συντονισμού της κυβερνήσεως, έχει ανοίξει (και μάλιστα διάπλατα) το ζήτημα του ανασχηματισμού (που τοποθετείται για τα τέλη Ιουνίου) και κυρίως της αναθεωρήσεως της προγραμματικής συμφωνίας των τριών κυβερνητικών εταίρων, τους οποίους «ενώνει το Μνημόνιο».
Το Μνημόνιο για το οποίο έχουν επιμεριστεί δυσανάλογα οι ευθύνες, με τη ΝΔ να μην έχει υποστεί τη φθορά που αναμενόταν, να έχει επέλθει πλήρης αποσάρθρωση του ΠΑΣΟΚ, όχι, όμως, και της ΔΗΜΑΡ κι έτσι τα δύο συγκυβερνώντα (με τους «γαλάζιους») κόμματα, να προσπαθούν, κατόπιν εορτής, να αποτινάξουν την βάσιμη επίκριση ότι λειτουργούν ως συνιστώσες του Α. Σαμαρά, επιτιθέμενοι πρωτίστως κατά του ΣΥΡΙΖΑ και δευτερευόντως κατά της «γαλάζιας» παρατάξεως και να προετοιμάζουν το έδαφος ώστε να ξεφύγει η συζήτηση και τη αντιπαράθεση από το δίλημμα «Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο» και να επανέλθει στο «δεξιά – αριστερά».
Με δεδομένο ότι για υπαρξιακούς λόγους το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ δεν θέλουν εκλογές, δοκιμάζουν συνεργασίες στη Βουλή με ξεχωριστές κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες, όπως το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο που κατέθεσαν, καθώς αντιλαμβάνονται ότι το δικό τους κενό (που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις) θα καλυφθεί είτε από το ΣΥΡΙΖΑ (είναι ενδεικτικό δε ότι το «Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα» θα ήθελε μια συνεργασία των δύο κομμάτων, ως αντίβαρο και ανάχωμα στον Αλέξη Τσίπρα, ενόψει των ευρωεκλογών) είτε από τη ΝΔ και έτσι έχουν ξεκινήσει μια επιχείρηση ανακτήσεως της πάλαι ποτέ διακριτής ιδεολογικής και πολιτικής τους ταυτότητας, ως κομμάτων της Κεντροαριστεράς, έναντι της «δεξιάς ΝΔ».
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ευ. Βενιζέλος προσπαθώντας να δείξει πως το ΠΑΣΟΚ είναι διαφορετικό (!) από τη ΝΔ δήλωσε πως «οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς συνεταίρους», παραλλάσσοντας μια δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ ότι με τους Αμερικανούς «δεν είμαστε εχθροί, αλλά δεν είμαστε και φίλοι».
ΠΟΙΟ «SUCCESS STORY»;
Βεβαίως, οι ανωτέρω διεργασίες εξελίσσονται σε μια συγκυρία, κατά την οποία ο Αντώνης Σαμαράς επιχειρεί να τονώσει την κοινωνία στο... ηθικό επίπεδο, με το περιβόητο «success story» και την προβολή των επαίνων που δέχεται η κυβέρνησή του από κύκλους ή και ΜΜΕ που απηχούν τις απόψεις των δανειστών της χώρας.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι για μια ακόμη φορά η Ελλάδα είναι πρώτη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στη λίστα της ανεργίας με δείκτη 27% (και πρώτη στην ανεργία των νέων με ποσοστό 62,5%) το δε γερμανικό περιοδικό Focus έγραψε πως «αντί για το «success story» του A. Σαμαρά, η χώρα βιώνει ανθρωπιστική τραγωδία» και παρέθεσε μια σειρά παραδειγμάτων, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, όπως η πορεία των μεγάλων έργων (παρά την επανέναρξή τους, δεν εκτελείται καμία εργασία) η κατάσταση στην υγεία και τη δημόσια διοίκηση, όπου ουδεμία χειροπιαστή πρόοδος έχει σημειωθεί.
Αλλά το «success story» του Αντώνη Σαμαρά ήλθε να διαψεύσει το ΔΝΤ, στην έκθεση του οποίου προβλέπονται δυσοίωνες προβλέψεις για την Ελλάδα, τονίζεται ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι θα χρειαστεί νέο «κούρεμα», αλλά κυρίως αποκαλύπτεται ότι η χώρα έχει γίνει πειραματόζωο για την διάσωση της ευρωζώνης και μάλιστα με λαθεμένη συνταγή.
Εν προκειμένω ο μεν Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε ότι «μαθαίνουμε από τα λάθη μας» (σ.σ. αλλά επιμένουμε στην ίδια λαθεμένη συνταγή!!!) η δε Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαφώνησε με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, αλλά με τον ίδιο θρασύ τρόπο ομολόγησε τους ισχυρισμούς περί πειραματόζωου, λέγοντας ότι «το ελληνικό πρόγραμμα ήταν για μας διαδικασία απόκτησης εμπειρίας»…
Στην ιστοσελίδα «Newpost» που διάκειται φιλικά προς την κυβέρνηση, γίνεται επίκληση φράσεως που αποδίδεται σε υπουργό, σύμφωνα με την οποία «η υπεραισιοδοξία που καλλιεργούμε δεν είναι εύκολο να δικαιολογηθεί από τα δεδομένα» και ότι «εκτός κι αν έχουμε εισέλθει σε προεκλογική τροχιά και δεν το γνωρίζουμε».
Οι περισσότεροι στην κυβερνητική παράταξη, θεωρούν ότι η τρικομματική κυβέρνηση έχει περιέλθει στην πιο κρίσιμη φάση της, με τους εταίρους να χαράσσουν πλέον τη στρατηγική τους στη βάση της πολιτικής τους επιβιώσεως και όχι της υλοποιήσεως των εθνικών δεσμεύσεων και ότι, εφεξής, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, ακόμη και αυτό των εκλογών εντός του 2013, αν και αυτό μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς, εκτός των άλλων, οι δανειστές δεν θα συμφωνήσουν, αφού προτιμούν την παρούσα κυβέρνηση, η οποία υλοποιεί τις επιταγές τους.
Η κυβέρνηση καλλιεργεί την εντύπωση ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στην έξοδο από το σκοτεινό τούνελ της υφέσεως και ότι πολύ σύντομα, τα σημάδια της ανακάμψεως θα είναι ορατά, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο ζοφερή, λένε πολλοί αναλυτές, που εκτιμούν ότι από τον Σεπτέμβριο η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη, καθώς τότε οι πολίτες θα τεθούν αντιμέτωποι με νέα «ραβασάκια» από την εφορία, πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα βρεθούν σε ακόμη πιο δύσκολη θέση, λόγω της αδυναμίας να προχωρήσουν σε ρύθμιση των χρεών τους προς την εφορία και φυσικά αναμένεται τότε η νέα επίσκεψη της τρόικας, οπότε θα οριστικοποιηθούν τα μέτρα της διετίας 2014 - 2016 για την κάλυψη ενός δημοσιονομικού κενού, που στην καλύτερη περίπτωση, υπολογίζεται στα 4,2 δισ. ευρώ.
ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Η κατάσταση αυτή δυσχεραίνει τον πολιτικό (επικοινωνιακό) σχεδιασμό που προβλέπει η λέξη «Μνημόνιο» να αφαιρεθεί από την κυβερνητική φρασεολογία, αλλά και την προσπάθεια να κερδηθεί πολιτικός χρόνος, ώστε η κυβέρνηση να «ξεδιπλώσει» την πολιτική της.
Και τη δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι η Αθήνα προσέβλεπε σε νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους μετά τις γερμανικές εκλογές, αλλά ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ μετέθεσε τις όποιες, σχετικές με το θέμα, συζητήσεις για τον Απρίλιο του 2014, μεσούσης, δηλαδή, της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ.
Είναι προφανές ότι ο Α. Σαμαράς ήλπιζε ότι ως τα Χριστούγεννα θα είχαν ληφθεί οι οριστικές αποφάσεις για ένα νέο κούρεμα ώστε να μπορέσει, με βάση αυτό, να εκπονήσει τον πολιτικό - εκλογικό του σχεδιασμό, αυτή δε η (κατά τον επικεφαλής του Eurogroup) καθυστέρηση σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει, εκτός των άλλων, να καταρτίσει τον προϋπολογισμό του επόμενου, στον οποίο θα περιληφθούν και νέα, «διορθωτικά» μέτρα.
Υπενθυμίζεται σε επίρρωση αυτού του ισχυρισμού ότι το IIF, προέβλεψε έξοδο της Ελλάδος στις αγορές το 2018, την ώρα που η κυβέρνηση προανήγγειλε, μέσω του Γ. Στουρνάρα, ότι το 2014 η χώρα θα βγει μόνη της εκδίδοντας διετές ομόλογο, ο δε ΟΟΣΑ (σε αντίθεση με τις κυβερνητικές προβλέψεις) αλλά και το ΔΝΤ «βλέπουν» συνέχιση της υφέσεως και περαιτέρω κλιμάκωση της ανεργίας, η οποία, άλλωστε, προσλαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΙΚΟΝΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
Στο μεταξύ, όμως, οι βολές που εξαπέλυσε το τελευταίο διάστημα πρωτίστως ο αρχηγός του καταρρέοντος ΠΑΣΟΚ εναντίον του πρωθυπουργού, δείχνουν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο το κλίμα εντάσεως, που εξακολουθεί να επικρατεί στο εσωτερικό της τρικομματικής κυβερνήσεως, εντάσεως η οποία (εκτιμάται ότι) θα κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα, λόγω της δύσκολης ατζέντας που έχει ενώπιόν της.
Η ένταση μπορεί να μην υπάρξει τόσο σε θέματα που άπτονται μόνο των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, αλλά σε άλλα ιδεολογικής και πολιτικής φύσεως και αυτό διότι η ΝΔ νιώθει «πίεση» από τα δεξιά της («Χρυσή Αυγή» και «Ανεξάρτητοι Έλληνες») το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ από την πτωτική πορεία που ακολουθούν στις δημοσκοπήσεις, αλλά, με βάση τα σημερινά δεδομένα, δεν αναμένεται να πλήξουν καίρια την κυβερνητική σταθερότητα.
Άπαντες συνομολογούν ότι σε περίπτωση επισπεύσεως των εκλογών, πρωτίστως το ΠΑΣΟΚ και δευτερευόντως η ΔΗΜΑΡ κινδυνεύουν ακόμη και εξαφάνιση, η δε ΝΔ ακόμη και αν έλθει πρώτο κόμμα (χωρίς να έχει προλάβει να απορροφήσει ψήφους εκ δεξιών της) θα ξεμείνει από πιθανούς και πρόθυμους συμμάχους.
Παραμένει δε εμφανές ότι, υπό την πίεση των δημοσκοπήσεων και παρά τη δήλωση ότι «το ΠΑΣΟΚ θα επιμείνει στον ρόλο του ως εγγυητή της κυβερνητικής σταθερότητας» και του Φώτη Κουβέλη ότι οι διαφωνίες «δεν πρέπει να θεωρούνται απαρχή ρηγμάτωσης» και τα δύο κόμματα θα επιμένουν, για προφανείς λόγους επιβιώσεως, να τονίζουν (αν μη τι άλλο σε επίπεδο ρητορείας, διότι στην πράξη η κατάσταση είναι διαφορετική) ότι «οι ιδεολογικές και πολιτικές μας διαφορές είναι παρούσες και σαφείς, σε σχέση με τη ΝΔ».
ΣΕ ΝΕΑ ΦΑΣΗ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ
Το ζήτημα της ταυτίσεώς τους με τον Αντ. Σαμαρά και τη μνημονιακή πολιτική, αποτελεί για το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, μείζον πρόβλημα, που τα επηρεάζει, που έχει αποτυπωθεί στις δημοσκοπήσεις της τελευταίας περιόδου και που έχει δημιουργήσει έντονη ανησυχία στους αρχηγούς τους.
Ο Ευ. Βενιζέλος άκουσε μέλη της ΚΠΕ του ΠΑΣΟΚ να εκφράζουν την αγωνία τους για την επιβίωση του κόμματος, για το οποίο είπαν ότι «διαλύεται μέσα από το χωνευτήρι του Σαμαρά», ενώ παρόμοια είναι κι η διαπίστωση στη ΔΗΜΑΡ και ως εκ τούτου αποφασίστηκε το κόμμα να κάνει «διακριτό» το χαρακτήρα του, μέσα από «διακριτές κυβερνητικές πρωτοβουλίες και καλύτερη επικοινωνιακή προβολή τους».
Η διαμόρφωση ενός κοινού ενδοκυβερνητικού μετώπου με αφορμή το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο, η οποία εκφράστηκε με την κατάθεση κοινής προτάσεως νόμου, αλλά και οι διαφωνίες που εκδηλώθηκαν στη Βουλή για τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τους πλειστηριασμούς ακόμη και για την πρώτη κατοικία, πρέπει να προσεγγιστούν ως προσπάθεια και όρος για την επιβίωσή τους.
Σημειώνεται ότι ο Ευ. Βενιζέλος το ζητά εδώ και καιρό, ο Φώτης Κουβέλης «πετάει την μπάλα στην εξέδρα», αρνούμενος την οποιαδήποτε προσέγγιση με το ΠΑΣΟΚ (εκτός του κυβερνητικού πλαισίου) ενώ στην κατεύθυνση της συνεργασίας των δυο κομμάτων (ακόμη και μέσω της αυτοδιαλύσεώς τους) κινούνται εγχώριοι και μη παράγοντες, προκειμένου το κενό εκπροσωπήσεως που καταγράφεται στο χώρο μεταξύ της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, να μην καλυφθεί πρωτίστως από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως.
Εξάλλου, είναι προφανές ότι το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ αντιλαμβάνονται ότι η προσπάθεια διασώσεώς τους (από τη στιγμή που συμμετέχουν στην κυβέρνηση και δεν δείχνουν διατεθειμένα να αποχωρήσουν) είναι ο αυτοπροσδιορισμός τους μέσα από «ιδεολογική» αντιπαράθεση με τον πρωθυπουργό και με το ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Στάμος Ζούλας, όμως, έγραψε στην «Καθημερινή» ότι «οι τρεις συγκυβερνώντες δείχνουν να υποτροπιάζουν στη μικροπολιτική της κομματικής λαφυραγώγησης της αντοχής, της εγκαρτέρησης και της κάποιας ελπίδας μας» και «με την «ελεγχόμενη αλληλοφαγωμάρα» τους στα μικρά και ασήμαντα, πασχίζουν να οροθετήσουν ξανά παρωχημένες ιδεολογικές γραμμές και να καρπωθούν ανύπαρκτα ωφελήματα».
(Το δεύτερο μέρος του άρθρου στην Επιφυλλίδα της Δευτέρας)
