Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας περιέχει η αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου «επείγοντα μέτρα εφαρμογής των ν.4046/2012, 4093/2012 και 4027/2013. Αναφέρονται μεταξύ άλλων τα επιτεύγματα σε ότι αφορά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, το πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών, το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής και οι παρεμβάσεις. Τα στοιχεία βέβαια παραδίδει η κυβέρνηση και κανείς δεν μπορεί να καταλήξει με σιγουριά για το αν αυτά τα στοιχεία είναι που αντανακλούν την πραγματική δημοσιονομική προοπτική της χώρας.
Σύμφωνα λοιπόν με την αιτιολογική έκθεση, η ελληνική οικονομία στα τρία χρόνια εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής έχει καταφέρει να επιτύχει πολλά επιτεύγματα που έχουν διορθώσει στρεβλώσεις ετών και έχουν θέσει τις βάσεις για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Στο διάστημα αυτό, όπως αναφέρεται, επιτεύχθηκε η μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή ανάμεσα στις αναπτυγμένες χώρες τα τελευταία τριάντα χρόνια, ενώ ταυτόχρονα προωθήθηκαν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που βελτίωσαν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, μείωσαν το μοναδιαίο κόστος εργασίας και εξάλειψαν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών μέσω της βελτίωσης του εμπορικού ισοζυγίου.
Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης από το 15,6% το 2009 έπεφτε σταθερά τα τρία τελευταία χρόνια και το 2012 μειώθηκε σε όρους καθαρής δημοσιονομικής επίδοσης στο 6,0%. Στο τελικό κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης αναφέρεται χαρακτηριστικά σε άλλο σημείο, ότι το 2013 αναμένεται να είναι το τελευταίο έτος της ύφεσης και από το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται η μεταβολή του ΑΕΠ να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς. Η πρώτη εκτίμηση για το 2012 έδειξε ότι η ύφεση κινήθηκε στα επίπεδα του -6,4% παρόλη τη θετική επίδραση που είχε ο εξωτερικός τομέας.
Για το 2013, το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί κατά 4,2% και το 2014 θα είναι η πρώτη χρονιά ανάπτυξης σε ποσοστό 0,6%, ενώ για τα επόμενα χρόνια το ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξάνεται σταθερά. Τονίζεται μάλιστα σε ότι αφορά την απασχόληση, αυτή προβλέπεται να ακολουθήσει την ίδια πορεία με το ΑΕΠ και από το επόμενο έτος το ποσοστό της ανεργίας αναμένεται ότι θα αρχίσει να μειώνεται από το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο που βρίσκεται τώρα (26,0% το τέταρτο τρίμηνο του 2012).
Οι εν λόγω διαπιστώσεις συμπίπτουν και με την επανειλημμένη ρήση του πρωθυπουργού ότι το 2013 θα είναι ο τελευταίος χρόνος ύφεσης. Κοντός ψαλμός αλληλούια, γιατί αφενός δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται αυτό (ήδη από το 2011 κάνουν λόγο για το τελευταίο έτος περικοπών και ύφεσης) και αφετέρου δεν απομένουν παρά λίγοι μήνες μέχρι για να δούμε αν επιβεβαιωθεί στην πράξη ο πρωθυπουργός. Σε ότι αφορά δε την ανεργία, καταρχάς υπάρχει επίσημη παραδοχή για την γιγάντωσή της και επειδή πολλοί είναι αυτοί που έχουν προβλέψει ότι θα ξεπεράσει το 30% εντός του 2013, η αιτιολογική έκθεση σύντομα θα δοκιμαστεί για την αληθοφάνειά της.
Σε άλλο σημείο αυτής αναφέρεται μάλιστα ότι αναφορικά με το επίπεδο τιμών, η Ελλάδα είναι εδώ και αρκετούς μήνες η χώρα με τον χαμηλότερο εναρμονισμένο πληθωρισμό σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ για το τρέχον και το επόμενο έτος η μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή προβλέπεται να είναι αρνητική. Τι θα μπορούσε να πει κανείς, άραγε, για τις τιμές; Ότι η ακρίβεια δεν έχει υποχωρήσει είναι γεγονός, σε άμεση συνάρτηση με το στέγνωμα της αγοράς από τη θεαματική πτώση του τζίρου.
Τα στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις. Θα δούμε όμως τι θα γίνει στη συνέχεια. Σε ότι αφορά τη δημοσιονομική εξυγίανση, η ελληνική κυβέρνηση, αναφέρει η έκθεση, έχει προωθήσει ένα ευρύ πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών και τα πρώτα αποτελέσματα φαίνονται στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και στις τιμές των προϊόντων έχουν αρχίσει να γίνονται ήδη ορατά. Δεν νομίζω σε αυτό το σημείο ότι ο ισχυρισμός αληθεύει. Στην αγορά παρατηρείται παρατεταμένη ύφεση - τουλάχιστον αυτό μου επισήμαναν από τα επιμελητήρια μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων - παρά το γεγονός ότι αρκετές επιχειρήσεις ανοίγουν. Στην αιτιολογική έκθεση, πάντως αναφέρεται ότι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας έχουν φέρει τα πρώτα αποτελέσματα και το μοναδιαίο κόστος εργασίας έχει μειωθεί κατά 10,9% για το σύνολο της οικονομίας και κατά 16,1% για τον επιχειρηματικό τομέα την τριετία 2010-2012, ενώ αναμένεται περαιτέρω βελτίωση αυτό και το επόμενο έτος. Τέλος, επισημαίνονται και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν από τα κλειστά επαγγέλματα και τη μείωση της γραφειοκρατίας μέχρι το διευρυμένο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων. Η εικόνα που παρουσιάζει το τελικό σχέδιο νόμου είναι κατά τι ονειρική. Η πραγματικότητα δεν νομίζω ότι αντανακλά τα εν λόγω πορίσματα.
Κάποια σημάδια ανάκαμψης ίσως παρουσιάζονται, όμως αυτά είναι πολύ περιορισμένα και συνήθως κατ΄ εξαίρεση. Απομένει πολύς δρόμος ακόμη. Και πολλά χρόνια για να ξεπεραστούν οι σκόπελοι. Η κυβέρνηση, βέβαια έχει τους λόγους της να είναι αισιόδοξη. Θα το δείξει όμως αυτό ο χρόνος μέχρι την εκπνοή του 2013. Γιατί αν οι στόχοι δεν επιτευχθούν, θα μιλάμε απλά και μόνο για φρούδες υποσχέσεις και κούφια λόγια. Λόγια που οι πολίτες έχουν βαρεθεί να ακούν.
