Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Ρώτησα κάποιον φίλο συγγραφέα, γιατί φοβούμαστε και μου απάντησε ότι ο φόβος προέρχεται από τα παιδικά χρόνια. Ο φόβος είναι το παρελθόν, είπε. Είναι το υποσυνείδητο, το προσωπικό και το συλλογικό. Αυτή ήταν η απάντηση του φίλου. Η απάντηση ότι ο φόβος μου προέρχεται από τα παιδικά μου χρόνια, δεν βοηθάει σε τίποτα. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα παιδικά μας χρόνια ή το παρελθόν μας.
Πολλοί είναι αισιόδοξοι με το χρέος της χώρας μας προς τους τοκογλύφους. Θα φέρει κάτι καλό, λένε. Θα μας αναγκάσει να αναζητήσουμε αξίες της ζωής ανώτερες από τα χρήματα, τη διασκέδαση και την καλοπέραση, που υπόσχεται ο υλισμός. Σε μένα μπορώ να πω ότι η σκέψη του χρέους, και για να ακριβολογώ ο φόβος του χρέους με έκαμε να σκεφτώ επάνω στον φόβο. Ο φόβος φαίνεται σαν ένα άλυτο πρόβλημα, όπως άλυτο πρόβλημα φαίνεται και το χρέος μας προς τους τοκογλύφους. Συνάμα η φτώχεια που μας απειλεί επαληθεύει ότι η πενία (και η απειλή της πενίας) τέχνας κατεργάζεται. Αν δεν δούμε τον εαυτό μας φτωχό και πένητα, γυμνόν από τα ψεύτικα στολίδια του υλισμού δεν θα γνωρίσουμε τον εαυτό μας όπως είναι.
Μήπως πρέπει να σκεφτούμε για τον φόβο, όπως σκεφτόμαστε για το χρέος; Το χρέος για τα χρήματα μονοπωλεί τη σκέψη μας. Σαν να μην έχουμε άλλα χρέη. Το χρέος της αγάπης του πλησίον και του εαυτού μας π.χ. πώς το ξεπληρώνουμε;
Ο Τσέχος συγγραφέας Ταντέους Γκόλας, στο βιβλίο του «Τεμπελιά κι αυτογνωσία» έχει ένα μήνυμα επάνω σ΄ αυτό. Για να λάβεις το μήνυμά του, πρέπει να αντικαταστήσεις τη λέξη «τεμπελιά» με τη λέξη «αγάπη». Γράφει ο Ταντέους Γκόλας: «Αγαπώ τον εαυτόν μου ό,τι κι αν κάνει, επειδή το κάνει. Αγαπώ τον εαυτό μου ό,τι κι αν σκέφτεται, επειδή το σκέφτεται». «Ετσι τουλάχιστον αποδίδει τα λόγια του η μετάφραση. Ομολογώ ότι για να καταλάβω τι θέλει να πει ο συγγραφέας άλλαξα κάπως τη μετάφραση. Σ΄ αυτό με βοήθησε η ελληνική παροιμία «αγάπα τον φίλο σου με τα ελαττώματά του».
Διάβασα λοιπόν τα λόγια του Ταντέους ως εξής: «Αγαπώ τον εαυτό μου ό,τι κι αν κάνει, αγαπώ τον εαυτό μου ό,τι κι αν σκέφτεται».
Θα μου πείτε, αγαπάς τον εαυτό σου, ενώ πρέπει να αγαπάς τους άλλους; Αγαπώ τον εαυτό μου, που φαίνεται εύκολο ενώ δεν είναι κι ύστερα βλέπουμε για την αγάπη των άλλων. Η αγάπη του εαυτού είναι η βάση για την αγάπη των άλλων. Αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου.
Αγαπάμε τον εαυτό μας; Υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων, οι μισόχαζοι κι οι ανέραστοι. Μπορείς να στηριχτείς στην αγάπη ενός μισόχαζου για τον εαυτό του ή ενός ανέραστου; Ο ανέραστος δεν αγαπάει ούτε τον εαυτό του, ούτε τους άλλους και ζει μέσα στην κόλαση της απουσίας του Θεού της αγάπης. Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται τη θεραπεία της αγάπης, τους λείπει το στοιχείο της αγάπης. Ανέραστοι βομβαρδίζουν αμάχους, καταπιέζουν τους φτωχούς και κατεξουσιάζουν τους λαούς.
Να αγαπάμε τον εαυτό μας ό,τι κι αν κάνει; Ο Ιησούς μας αγαπάει ό,τι κι αν κάνουμε. Γιατί να μην κάνουμε κι εμείς το ίδιο; Ο Ιησούς ενσαρκώθηκε για τους αμαρτωλούς. Αγαπώντας τον εαυτό μας με ό,τι κι αν κάνει δεν σημαίνει ότι αγαπάμε τις αμαρτίες του. Όταν αγαπώ τον εαυτό μου, ακόμα κι όταν είναι άρρωστος, δεν σημαίνει ότι αγαπώ τον αρρώστια. 'Η όταν αγαπώ τον εαυτό μου με τα λάθη του δεν σημαίνει ότι αγαπώ τα λάθη.
Αυτός που μπορεί να πει ψέματα, μπορεί και να κλέψει. Κι αυτός που μπορεί να κλέψει, μπορεί και να σκοτώσει. Αγαπάει τον εαυτό του αυτός που ψεύδεται, που κλέβει, που σκοτώνει; Αυτός που αμαρτάνει, λέει η Αγία Γραφή, μισεί την ίδια του την ψυχή.
