*Του δρ. Ντίνου Αυγουστή
εκπαιδευτικού στο ΤΕΙ Λάρισας
«Εμπρός, εμπρός η Ε.Ο.Κ.Α. κράζει, η γη ας βροντήξει όπου πατά, η Ε.Ο.Κ.Α., ανίκητη προστάζει να η ασπίδα, ή ταν ή επί τας».
Στίχοι από τον Ύμνο Εγερτήριο του υπερτάτου χρέους. Του Ύμνου της Ε.Ο.Κ.Α. των Ηρώων της Εποποιίας του 1955-1959, που καταξίωσε τον Κυπριακό Ελληνισμό προσθέτοντας μια ακόμα λαμπρή σελίδα, τη λαμπρότερη στη μακραίωνη Ιστορία του. Το Εγερτήριο σάλπιγμα της 1ης του Απρίλη του 1955, το εγερτήριο σάλπιγμα του υπερτάτου χρέους: Του Καραολή, του Δημητρίου, του Αυξεντίου, του Μάτση, του Λένα, του Ζάκου, του Παναγίδη, του Μαυρομμάτη, του Παρίδη, του Κάρυου, του Παπακυριακού, του Παλληκαρίδη και τόσων άλλων που έπεσαν στο πεδίο της τιμής από το αγγλικό βόλι. Με πρώτο μεταξύ των πρώτων τον 17χρονο Πετράκη Γιάλλουρου από το κατεχόμενο σήμερα Ριζοκάρπασο, τελειόφοιτο μαθητή του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου, που δολοφονήθηκε αγκαλιά με τη γαλανόλευκη, στις 7 Φεβρουαρίου 1956 στην Αμμόχωστο κατά τη διάρκεια μαχητικής μαθητικής διαδήλωσης την οποία καθοδηγούσε, από Άγγλους στρατιώτες. Του Πετράκη Γιάλλουρου που πριν ξεψυχήσει, κραύγασε «ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Ένωση» και ύστερα έβαψε κόκκινη με το αίμα την άσφαλτο της οδού Ερμού της κατεχόμενης σήμερα πόλης της Αμμοχώστου.
Ένα λεβέντικο ελληνικό χορό ζήτησε να χορέψει πριν τον απαγχονισμό του, μαζί με τον πατέρα του και τον γιό του, ο Ανδρέας Παναγίδης, νυμφευμένος με τρία παιδιά, που απαγχονίσθηκε σε ηλικία 23 μόλις ετών. Και τον χόρεψαν λεβέντικα, πιασμένοι από ένα λευκό μαντίλι ανάμεσα στα συρματοπλέγματα των κελιών των μελλοθανάτων! Κι ύστερα πάτησε στην καταπακτή των βρωμερών αποικιοκρατών για να πετάξει τραγουδώντας στα ουράνια. Έτσι περνούσαν στην Αθανασία οι Ήρωες της αγχόνης! Δεν έδωσε τον Σταυρό που είχε κρεμασμένο στο λαιμό ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης στο ιερέα των φυλακών (που εξομολογούσε και κοινωνούσε των αχράντων Μυστηρίων τους μελλοθανάτους) που του το ζήτησε για να τον έχει ενθύμιο ιερό, γιατί ήθελε ο Βαγορής της Λευτεριάς να το φορά στο λαιμό του όταν θα ανέβαινε στην καταπακτή! Να τον έχει στο λαιμό την ώρα που η αγχόνη θα του έπαιρνε την τελευταία του ελληνική ανάσα! Ο τελευταίος απαγχονισθής Ήρωας της Ε.Ο.Κ.Α. που έψαλλε πατριωτικά τραγούδια και τον Ύμνο προς την Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού, όπως και άλλοι οκτώ που προηγηθήκαν, την ώρα που η ψυχή του ετοιμαζόταν να φτερουγίσει στην Αιωνιότητα!
Είχαν προηγηθεί πολλοί αιματηροί και ειρηνικοί αγώνες προτού φθάσουμε σε εκείνη την ευλογημένη 1η του Απρίλη. Ιστορικός σταθμός το δημοψήφισμα της 15ης του Γενάρη του 1950 όπου το σύνολο των ψηφισάντων Κυπρίων (95,7%) αξίωσε με την υπογραφή του την Ένωση της Κύπρου με την Μητέρα Ελλάδα. Στο «ουδέποτε» του υπουργού Αποικιών Χένρι Χόπκινσον, δηλαδή στο ότι η Βρετανία «ουδέποτε» θα αποδεχόταν την αυτοδιάθεση των Κυπρίων και την Ένωση απαντούσε ο ραγιάς με το εμβατήριο του Αισχύλου: «Ω παίδες Ελλήνων ίτε, ελευθερούτε πατρίδα...». Ο αγώνας ελευθερίας ουσιαστικά ξεκινούσε στις 22 Αυγούστου του 1954 όταν ο Εθνάρχης Μακάριος ο Γ΄ κάλεσε τον κυπριακό λαό στη Φανερωμένη της Λευκωσίας και τον όρκισε να συνεχίσει τον αγώνα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Και όπως γράφει ο ποιητής: «Όταν πια είδαμε κι αποείδαμε με τα τηλεγραφήματα και τες πρεσβείες, κλείσαμε τη μικρή μας ζωή σ’ ένα φάκελλο μικρό που να χωράει στη φούχτα μιας μαθητριούλας, στον προβολέα ενός ποδηλάτου, στη ράχη ενός βιβλίου και γράψαμε με κόκκινο μελάνι τη διεύθυνση: Αξιότιμον Ελληνικόν Κυπριακόν λαόν, Οδόν Ελευθερίας η θανάτου Χωριά και πόλεις, Κύπρον».
Και πήραν τα παιδιά του Διγενή τη σκυτάλη από τα χέρια των ένδοξων προγόνων τους. Από τον Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες το Μανιάκι, το Κούγκι, το Χάνι της Γραβιάς, τη Μακεδονία, την Καισαριανή, το Δίστομο, τα Καλάβρυτα, την Κορυτσά, τη Χιμάρα… Και έδωσαν όρκο ιερό: «Με τη βοήθεια του Θεού, με πίστη εις τον τίμιο αγώνα μας, με τη συμπαράσταση ολόκληρου του Ελληνισμού και με τη βοήθεια των Κυπρίων, αναλαμβάνουμε τον αγώνα δια την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίο μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην: ''Ή ταν ή επί τας''.
Και τηρουμένων των αναλογιών ξεδόντιασαν στα πεδία των μαχών την αγγλική σιδερόφρακτη αυτοκρατορία. Εάν δεν κατέληξε ο αγώνας στην Ένωση, ήταν κυρίως αποτέλεσμα στρατηγικών κενών μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, και στην εγκατάλειψη του κεντρικού στόχου της Ένωσης κυρίως από τον Αβέρωφ και τον Καραμανλή που έβλεπαν τον Ενωτικό αγώνα των Κυπρίων ως ένα ξένο αγώνα γι’ αυτό και σκότωναν ακόμα και αδελφούς Ελλαδίτες που τολμούσαν να διαδηλώνουν υπέρ της Κύπρου στο Κέντρο της Αθήνας!!!
Έτσι προδόθηκε ο αγώνας των ανταρτών -και όλης της Κύπρου, γιατί Ε.Ο.Κ.Α. ήταν όλη η Κύπρος- που ανέσυραν τη Λευτεριά από τα κόκαλα τα ιερά των πατέρων και των παππούδων τους. Οι ήρωες του '55-'59, έφθασαν και προσπέρασαν επάξια με τη θυσία τους και το παράδειγμά τους όλους τους ήρωες των απελευθερωτικών αγώνων του Έθνους. Η θυσία τους θα διδάσκει στις επόμενες γενιές τον δρόμο της αρετής και του καθήκοντος για την ελευθερία της πατρίδας. Ιδιαίτερα σήμερα που περνούμε δύσκολες μέρες. Σήμερα που υπάρχει φθορά των Αξιών και μέσα στην τρικυμία της αχαλίνωτης παγκοσμιοποίησης αναζητούμε σωσίβια και σχεδίες για να ανέβουμε, αυτά τα Πρότυπα Ηρώων μπορούν να μας καθοδηγήσουν, να μας δώσουν στηρίγματα για να πιαστούμε, να μας δώσουν θάρρος και αισιοδοξία για να πορευτούμε…
