* Από τον Γιάννη Μήτσιου
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελληνίων εξετάσεων και των βάσεων εισαγωγής των σχολών, αρκετές δεκάδες χιλιάδες αποφοίτων Λυκείου απέκτησαν τη φοιτητική ιδιότητα και θα συνεχίσουν τις ανώτερες και ανώτατες σπουδές. Όλα αυτά, όλοι οι κόποι, η αγωνία και τα έξοδα, γίνονται για τη δημιουργία προϋποθέσεων για ένα καλύτερο μέλλον. Πράγματι, οι γονείς των παιδιών αυτών και, γενικά, οι μεγαλύτεροι ήξεραν ότι ένα πτυχίο από τα λίγα, είναι αλήθεια, που χορηγούνταν πριν από μερικές δεκαετίες, ήταν αρκετό για να βρει ο κάτοχος μία θέση στο δημόσιο ή να ασκήσει αξιοπρεπώς ένα επάγγελμα στην ελεύθερη αγορά εργασίας που ήταν ακόμη ευρύχωρη.
Σήμερα, είναι κοινό μυστικό αυτό, έχει δημιουργηθεί μία τεράστια φούσκα πτυχίων, ένας υπερπληθωρισμός, τα οποία δεν έχουν παρά ελάχιστο επαγγελματικό αντίκρισμα. Σε συνδυασμό δε με τη συνεχιζόμενη ύφεση οι πτυχιούχοι αυξάνουν συνεχώς τις λίστες των ανέργων και των υποψηφίων για μετανάστευση. Για χειρωνακτική εργασία δεν το συζητούμε. Ο αείμνηστος Παπανούτσος έλεγε πως αν κάποιος νέος καταφέρει όχι μόνον να πάρει πτυχίο αλλά να τελειώσει το Λύκειο δεν ξαναπιάνει στα χέρια του ούτε τσαπί, ούτε κατσαβίδι.
Πολλοί αποδίδουν τα φαινόμενα αυτά στην έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού. Αξίζει, λοιπόν, να ειπωθούν για το θέμα αυτό δύο λόγια: Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, θα ΄λεγε κάποιος, είναι μία συνισταμένη τριών συνιστωσών: Η μία συνιστώσα είναι η γνώση της αγοράς εργασίας. Δηλαδή η ενημέρωση γύρω από τα επαγγέλματα που έχουν ζήτηση σήμερα στην αγορά εργασίας, ποιες είναι οι προϋποθέσεις και οι απαιτήσεις για την άσκησή τους, ποιες οι αμοιβές και οι προοπτικές κ.λπ. Αυτό είναι εύκολο να γίνει και γίνεται και από τις στήλες της «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ».
Η δεύτερη και δυσκολότερη είναι η γνώση των ειδικών χαρακτηριστικών των ενδιαφερομένων. Οι κλίσεις, οι τάσεις, οι ιδιαίτερες ικανότητες και αδυναμίες, τα ταλέντα κ.λπ. Όλα αυτά θα μπορούσαμε να τα ονομάσουμε με μια λέξη ψυχογράφημα, πράγμα που είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί. Η τρίτη, ακόμη πιο δύσκολη συνιστώσα, είναι η αποδοχή από τον ενδιαφερόμενο του ψυχογραφήματος. Γιατί είναι κάπως δύσκολο να αποδεχθεί κάποιος το επαγγελματικό του ψυχογράφημα όταν αυτό προβλέπει ότι θα πρέπει να ακολουθήσει π.χ. το επάγγελμα του χοιροβοσκού.
Όλα αυτά, σε σχέση και με τη μεταβατική και δύσκολη περίοδο που διανύει η χώρα μας, επιβάλλουν νομίζω έναν αναστοχασμό στους Ελληνες σε ό,τι αφορά στη σχέση μας με τη γνώση. Έναν επαναπροσδιορισμό της σχέσης μας με τη μόρφωση και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουμε. Το σχολείο συνεχίζει να αναπαράγει μια στείρα γνώση και η οικογένεια παραμένει ακλόνητη στην ιδέα ότι το παιδί πρέπει να γίνει επιστήμονας. Στο Πανεπιστήμιο συνεχίζεται η παπαγαλία των συγγραμμάτων με στόχο τη λήψη του πτυχίου και την εύρεση εργασίας στον τομέα των σπουδών. Όμως, αλίμονο, είναι αμφίβολο αν κάποιος πτυχιούχος βρει μια οποιαδήποτε δουλειά.
Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να στερήσει από τον νέο το δικαίωμα στην προσδοκία, στην ελπίδα, στο όνειρο. Αλλά και ο νέος οφείλει να βιώσει και να χαρεί τη γοητεία της γνώσης, να καλλιεργήσει πνευματικές ικανότητες και λοιπές δεξιότητες, να αξιοποιήσει ταλέντα και ειδικές νοημοσύνες χωρίς να τα συνδέει με συγκεκριμένο επάγγελμα και εργασιακή κατεύθυνση. Τελικά, όλα αυτά θα του προσφέρουν τις βάσεις, τα θεμέλια, για την επιτυχία του στον επαγγελματικό στίβο.
Είναι φυσικό ένας αριθμός απ΄ όσους θα εισαχθούν εφέτος στα ΑΕΙ και ΤΕΙ να κατευθυνθούν σε σχολές χαμηλής, όπως λέγεται, ζήτησης. Σε όλους αυτούς δεν μπορεί κανένας να τους υποδείξει να μην αποδεχθούν τη φοίτηση. Να φοιτήσουν αρκεί να το θέλουν πραγματικά και όχι επειδή δεν είχαν τα μόρια να πετύχουν στη σχολή της πρώτης επιλογής τους. Αλλιώς θα τους βαρύνει το σύνδρομο της αποτυχίας που αποτελεί εμπόδιο στην εξέλιξη και την απρόσκοπη πρόοδό τους. Σε κάθε περίπτωση η γνώση και η μόρφωση δεν θα πάψει ποτέ να αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τον καθένα, οποιαδήποτε επαγγελματική σταδιοδρομία και αν ακολουθήσει.
* Ο Γιάννης Μήτσιου είναι φυσικός - νομικός
