Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)
Πόσα και ποια είναι τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών; Πόσο είναι ενημερωμένοι για τη νέα Ευρώπη, μετά τις τελευταίες προσθήκες των νέων χωρών σε αυτή; Ποιες οι αλλαγές που συντελούνται στο ευρωπαϊκό πεδίο μετά τη μεγάλη κρίση της ευρωζώνης ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου; Τελικά, πόσο «Ευρωπαίοι» αισθάνονται οι πολίτες της ΕΕ;
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη, έξι στους δέκα πολίτες της ΕΕ αισθάνονται «Ευρωπαίοι» και επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για τα δικαιώματά τους, αλλά λιγότεροι από τους μισούς (46 %) γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται. Αυτό δείχνει ότι τελικά η ολοένα και περισσότερη Ευρώπη, δεν σημαίνει αυτόματα και περισσότερη γνώση για την εξέλιξή της. Και οι εξελίξεις είναι πολλές και σημαντικές από όλες τις πλευρές.
Το εαρινό τακτικό Ευρωβαρόμετρο του 2013 πραγματοποιήθηκε μέσω προσωπικών συνεντεύξεων από τις 10 έως τις 26 Μαΐου 2013. Συνολικά, ερωτήθηκαν 32.694 άτομα σε 27 κράτη μέλη της ΕΕ και στις υποψήφιες χώρες. Τα πρώτα αποτελέσματα της έκθεσης που δημοσιεύτηκαν, παρουσιάζουν τη γνώμη των Ευρωπαίων για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, τις κύριες ανησυχίες των καταναλωτών και την εμπιστοσύνη που τρέφουν στα πολιτικά όργανα. Η έκθεση καλύπτει επίσης τις απόψεις τους σχετικά με την κρίση, τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», καθώς και θέματα σχετικά με την ιθαγένεια της ΕΕ.
Τα αποτελέσματα του συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια του ευρωπαϊκού έτους των πολιτών– ένα έτος αφιερωμένο στη βελτίωση της ευαισθητοποίησης των ευρωπαίων πολιτών για τα δικαιώματά τους. Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι οι ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν τα δικαιώματά τους ως πολιτών της ΕΕ το πιο θετικό αποτέλεσμα της ΕΕ - σχεδόν έξι στα δέκα άτομα θεωρούν την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών ως τον πλέον θετικό αποτέλεσμα. Παρά την κρίση, εκείνοι που δηλώνουν αισιόδοξοι για το μέλλον της ΕΕ υπερβαίνουν εκείνους οι οποίοι υποστηρίζουν το αντίθετο στις 19 από τις 28 χώρες, ενώ φαίνεται να υποχωρεί η απαισιοδοξία όσον αφορά τις επιπτώσεις της κρίσης στις θέσεις εργασίας. Περίπου επτά στους δέκα πολίτες (67 %), στα περισσότερα κράτη - μέλη, πιστεύουν ότι η φωνή της ΕΕ έχει απήχηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Καλά όλα αυτά, πόσο όμως η Ευρώπη είναι πραγματικά ένα ακλόνητο οικοδόμημα; Και τελικά - πέρα από την όποια αποδοχή του ευρώ - πώς αποφασίζουν και σε τι να μετατρέψουν την Ευρώπη; Και μιας και αναφερθήκαμε για το ενιαίο νόμισμα, ιδού τα αποτελέσματα της έρευνας: Η πλειονότητα (51 %) των Ευρωπαίων τάσσεται υπέρ του ευρώ, και εκείνοι που ζουν εντός της ευρωζώνης υποστηρίζουν το ενιαίο νόμισμα με πλειοψηφία δύο τρίτων (62 %). Η στήριξη αυτή είναι πιο έντονη (μεταξύ 68 % και 77 %) σε τέσσερις από τις πέντε χώρες που προσχώρησαν τελευταίες στην Ευρωζώνη (Εσθονία, Μάλτα, Σλοβενία και Σλοβακία).
Το ευρώ όμως αμφισβητείται σε μεγάλο βαθμό στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, κυρίως λόγω της κρίσης. Με λίγα λόγια, ναι μεν τα ποσοστά για το «φαίνεσθαι» της Ευρώπης είναι θετικά, δεν είναι όμως και αμελητέα τα ποσοστά αυτών που είναι δυσαρεστημένοι. Η Ευρώπη περνά κρίση σε όλα τα επίπεδα. Μπορεί οι πολίτες να αισθάνονται «Ευρωπαίοι», να θέλουν να ισχύουν τα δικαιώματά τους αλλά και οι υποχρεώσεις τους, όμως η πραγματικότητα είναι κατά τι διαφορετική. Το όλο οικοδόμημα χρειάζεται περισσότερη ενίσχυση και περισσότερη πίστη στην αξία του. Πώς όμως να διατηρηθεί αυτή η πίστη όταν οι οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών είναι διαφορετικών ταχυτήτων; Όταν με λίγα λόγια, άλλοι ευημερούν και άλλοι λιμοκτονούν;
Η νέα Ευρώπη έχει να αντιμετωπίσει πολλά. Έχει να πείσει τους πολίτες της ότι αξίζει τον κόπο να αφιερωθούν στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και πολύ περισσότερο να μάθουν για τα δικαιώματά τους αλλά και γενικότερα για την πρόοδο που συντελείται. Το έργο είναι σημαντικό το ίδιο όπως και τα προβλήματα. Απομένει να δούμε τις μελλοντικές αντιδράσεις μετά τα όποια μέτρα στις ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
