Από τον Απ. Γερόπουλο
Η οικονομική κρίση-και όχι μόνο-που περνούμε τα τελευταία χρόνια αποτελεί το κύριο θέμα, που απασχολεί καθημερινά τα Μ.Μ.Ε. αλλά και όλους τους Έλληνες στις καθημερινές τους συζητήσεις. Η κριτική επικεντρώνεται κυρίως στα αίτια που προκάλεσαν την κατάρρευση της εθνικής μας οικονομίας. Και, όπως είναι φυσικό, αυτά αποδίδονται κατά κύριο λόγο στους πολιτικούς, που οδήγησαν τον τόπο με την αλόγιστη οικονομική πολιτική τους στο χείλος της χρεοκοπίας.
Οι πολιτικοί όμως δεν είναι ουρανοκατέβατοι. Είναι «σαρξ εκ της σαρκός» του λαού της χώρας της καταγωγής τους. Είναι εικόνα της ίδιας της κοινωνίας στην οποία ανδρώνονται και διαπαιδαγωγούνται και ως εκ τούτου τη μοιάζουν, λέει η Γαλάτεια Καζαντζάκη. Η ικανότητα και η αξιοσύνη των πολιτικών ηγετών μιας χώρας βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το μορφωτικό επίπεδο του λαού της. «Οίος ο λαός, τοιαύτη και η ηγεσία του» θα μπορούσαμε να πούμε, παραφράζοντας τον Ε. Καντ. Σε όλες τις δημοκρατικές χώρες του κόσμου, οι πολιτικοί άρχοντες αντλούν την εξουσία τους από τον λαό. Στις εκλογές, ο λαός καλείται να εκλέξει τους καλύτερους αντιπροσώπους του στο εθνικό Κοινοβούλιο. Όταν δεν εκλέγει τους καλύτερους, το τίμημα που πληρώνει είναι βαρύ. Σε κάθε περίπτωση, στη δημοκρατία οι πολίτες φέρουν ακέραιη την ευθύνη για τις πολιτικές επιλογές τους. «Οι άνθρωποι κάποια στιγμή είναι κύριοι της μοίρας τους. Το λάθος δεν βρίσκεται στο αστέρι τους, αλλά σ’ αυτούς τους ίδιους», λέει ο Σαίξπηρ. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους λαούς. Κάποτε οι λαοί κρατούν την τύχη στα χέρια τους. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα αυτοί οι ίδιοι αποφασίζουν για το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους πίσω από τα παραβάν των εκλογικών κέντρων, διατείνεται ένας μεγάλος διανοητής. Κατά συνέπεια, για τις δοκιμασίες που περνούμε σήμερα δεν φταίνε μόνο οι πολιτικοί, αλλά φταίμε κι εμείς οι ίδιοι, όλοι οι Έλληνες πολίτες.
Ωστόσο, η παραδοχή ότι για τον εκτροχιασμό της οικονομίας φταίνε όλοι οι Έλληνες, δεν σημαίνει ότι έχουν όλοι και την ίδια ευθύνη. Είναι προφανές ότι η ευθύνη του κάθε απλού Έλληνα πολίτη είναι ελάχιστη, γιατί ελάχιστη είναι και η δυνατότητα που έχει να παρεμβαίνει με την ψήφο του στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Η εκλογική ψήφος, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι είναι ισχυρότερη και από τη σφαίρα, όπως έλεγε ο πρόεδρος Α. Λίνκολν, δεν εξισώνει τις ευθύνες των πολιτικών ηγετών με τις ευθύνες των απλών πολιτών. Σ’ αυτούς που ασκούν εξουσία, και προπάντων σ’ εκείνους που κατέχουν υψηλά αξιώματα, αναλογεί-εκ των πραγμάτων-και το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης. Το υπόλοιπο, που είναι και το μικρότερο, επιμερίζεται σε όλους τους απλούς πολίτες, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειονότητα. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι σε μια δημοκρατική χώρα κανένας πολίτης δεν είναι άμοιρος πολιτικών ευθυνών. Αν επιχειρούσαμε να κατατάξουμε όλους τους Έλληνες πολίτες σε μια πυραμίδα με βάση τις πολιτικές τους ευθύνες, ξεκινώντας από την κορυφή και κατεβαίνοντας προς τη βάση, στην πυραμίδα αυτή η κατανομή θα έπρεπε-κατά τη γνώμη μας-να πάρει την παρακάτω μορφή: Βουλή, Κυβέρνηση, Δικαιοσύνη, πνευματική ηγεσία, οικονομική ηγεσία, εκκλησιαστική ηγεσία, πολιτικά κόμματα, συνδικαλισμός, τοπική αυτοδιοίκηση και Μ.Μ.Ε. Πιο κάτω, στις μεσαίες θέσεις της πυραμίδας θα έπρεπε να τοποθετηθούν, κατά σειρά, όλοι οι αξιωματούχοι με βάση τη θέση που κατέχει ο καθένας στην κλίμακα της διοικητικής ιεραρχίας και στη βάση της όλοι οι απλοί Έλληνες πολίτες.
Αναμφίβολα, η χώρα περνάει μία από τις σοβαρότερες οικονομικές κρίσεις στη νεότερη ιστορία της. Για να την ξεπεράσει όμως, και μάλιστα το ταχύτερο δυνατό, χρειάζεται τη συνδρομή όλων μας. Η προσπάθεια εξόδου από την κρίση πρέπει να είναι πανεθνική. Είναι λάθος να εναποθέτουμε όλες τις ελπίδες μας μόνο στην κορυφή. Άλλωστε, σήμερα δεν υπάρχουν μεσσίες και σωτήρες. Οι φωτισμένοι ηγέτες ανήκουν σε άλλες εποχές. Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, όπου τα κλειστά εθνικά σύνορα αποτελούν πλέον παρελθόν, ο ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών είναι αδυσώπητος. Για να επιβιώσει σήμερα μια χώρα, και μάλιστα μικρή, όπως είναι η δική μας, εκτός από ικανούς και άξιους πολιτικούς, πρέπει να έχει και πολίτες με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο και υψηλό αίσθημα συλλογικής εθνικής ευθύνης. Τότε μόνο θα μπορέσει να κρατήσει αλώβητη την εθνική της αξιοπρέπεια, τη λαϊκή κυριαρχία και την εθνική της ανεξαρτησία. Οι χώρες που δεν έχουν εξασφαλίσει αυτές τις προϋποθέσεις είναι ευπαθείς και ευάλωτες σε εκβιασμούς και ξένες παρεμβάσεις. Είναι αναγκασμένες να καταφεύγουν στη βοήθεια των εκάστοτε ισχυρών, οι οποίοι δεν την προσφέρουν γενναιόδωρα και χωρίς ανταλλάγματα.
Κοντολογίς, για να ξεπερασθεί η πολυδιάστατη τωρινή κρίση, πρέπει να αναδιοργανωθεί εκ βάθρων το πολιτικό μας σύστημα. Να γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, την παιδεία, την υγεία, την τοπική αυτοδιοίκηση και προπάντων στη δημόσια διοίκηση, που πάσχει από χρόνια παραλυσία. Στον ζωτικό τομέα της παραγωγής πρέπει να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας. Οι εργαζόμενοι σ’ όλους τους τομείς της κοινωνίας πρέπει να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Επιστήμονες, εργάτες, αγρότες, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, όλοι οι Έλληνες πολίτες, όπου και αν εργάζονται, πρέπει να υπερβούν εαυτούς και να συνδράμουν ουσιαστικά στην προσπάθεια ανασύνταξης της χώρας. Και το πιο σημαντικό: Για να βρει ο πολύπαθος αυτός τόπος τον δρόμο του προς την πρόοδο και την ευημερία, χρειάζεται πάνω απ’ όλα πολιτική σταθερότητα και κοινωνική γαλήνη. Χωρίς τις δύο αυτές προϋποθέσεις θα παραμένει καθηλωμένος μόνιμα σε κατάσταση μαρασμού και μιζέριας.
