*Του Γ. Καραβάνα
Το ζήτημα της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων ξανάρχεται στο προσκήνιο από την Τρόικα (κι από την πραγματικότητα θα προσέθετα…) παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις των αρμόδιων υπουργών. Αλήθεια παραμένει πως η ελληνική οικονομία δεν παράγει αρκετά για να συντηρήσει ένα δημόσιο αυτού του μεγέθους. Ωστόσο, στην προοπτική μείωσης δεν αντιτίθενται μόνον οι άμεσα ενδιαφερόμενοι αλλά και μέρος του εμπορικού κόσμου. Κι αυτό εξαιτίας της άποψης ότι «το εμπόριο εξαρτάται από την αγοραστική δύναμη των δημοσίων υπαλλήλων κι από το χρήμα που πέφτει στην αγορά». Είναι όμως έτσι ή μήπως η παραπάνω άποψη αποτελεί οικονομική πλάνη;
Ας πούμε ότι μπαίνει στο σπίτι σας ένας κλέφτης. Σας κλέβει 1000 ευρώ και την επόμενη μέρα έρχεται στο μαγαζί σας και ξοδεύει τα 500. Είστε κερδισμένοι ή χαμένοι; Ας πούμε τώρα πως έρχεται κάποιος άλλος και σας προτείνει να βάψει για 1000 ευρώ το μαγαζί σας και να καθαρίζει για ένα μήνα το πεζοδρόμιο. Και μόλις πληρωθεί, ξοδεύει 500 ευρώ στο μαγαζί σας. Τώρα είστε κερδισμένοι ή χαμένοι; Μάλλον κερδισμένοι! Η διαφορά εδώ, είναι το βαμμένο μαγαζί και το καθαρό πεζοδρόμιο, δηλαδή η προστιθέμενη αξία που παρήγαγε αυτός που πληρώθηκε 1000 ευρώ πριν τα ξοδέψει. Αντίθετα, η αγοραστική δύναμη του κλέφτη δεν προσθέτει αξία στην οικονομία. Ο κλέφτης, όπως και κάθε άλλος που αμείβεται χωρίς να προσφέρει κάτι, αποτελεί οικονομικό λαθρεπιβάτη. Αν δεν υπήρχε κλέφτης, τα οικονομικά του εμπόρου, του παραγωγού και του επιχειρηματία θα ήταν καλύτερα, αφού από αυτούς προήλθαν αρχικά τα 1000 ευρώ!
Ομοίως με το παραπάνω παράδειγμα λειτουργούν οι μισθοί του δημοσίου. Τα χρήματα που ξοδεύονται στο μαγαζί μας, έχουν αφαιρεθεί προηγουμένως πάλι από εμάς: από την άμεση φορολογία, τα χαράτσια, τα δημοτικά τέλη, τα τέλη επιτηδεύματος, τους φόρους στα καύσιμα, τους έμμεσους φόρους κοκ (φόρους πληρώνουμε κυρίως για μισθούς, συντάξεις και επιδοτήσεις συντάξεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα - πολύ μικρότερο μέρος πηγαίνει σε επενδύσεις και αναλώσιμα δημόσιων οργανισμών ή επιδοτήσεις «μη-ευγενών» ταμείων). Όταν κάποιος παίρνει 1000 ευρώ από τα λεφτά των φόρων μας για δουλειά που αναπτύσσει την οικονομία (διευκολύνει ας πούμε τις εξαγωγές, παράγει νέα τεχνογνωσία, βελτιώνει τη δημόσια υγεία κλπ), ωφελεί την οικονομία και το εμπόριο. Αν αντίθετα τα 1000 ευρώ αφορούν σε αργομισθία (π.χ. μισθό κηπουρού σε κτίριο που δεν έχει κήπο…) τότε ακόμα κι αν ο δημόσιος υπάλληλος ξοδέψει το σύνολο του μισθού του στην κατανάλωση, το αποτέλεσμα είναι μηδενικό. Από την ιδιωτική οικονομία τα πήρε, σ’ αυτήν τα επέστρεψε. Μαθηματικά η κατάσταση είναι ισοδύναμη με την αγοραστική δύναμη του κλέφτη! Αν τέλος η δουλειά που κάνει, όχι μόνο δεν ενισχύει την εγχώρια παραγωγή, αλλά τη δυσχεραίνει κι από πάνω (αν ο υπάλληλος υπάρχει ελέω μιας σφραγίδας, που όμως δεν έπρεπε να απαιτείται) τότε ο μισθός του έχει αρνητική συνεισφορά στην οικονομία και το εμπόριο, η συνεισφορά του (από οικονομική πάντα σκοπιά) είναι χειρότερη από αυτή του κλέφτη!
Είναι λάθος να χαιρόμαστε κάθε φορά που «πέφτει χρήμα στην αγορά», πριν εξετάσουμε από πού πέφτει και για ποια δουλειά πληρώθηκε. Το χρήμα που πέφτει στην αγορά, έχει προηγουμένως αφαιρεθεί από την ίδια! Πριν λοιπόν ζητήσουμε «χρήμα για την αγορά», ας ζητήσουμε μείωση φόρων και απόλυση όσων εργάζονται σε αχρείαστους οργανισμούς, όσων είναι υπεράριθμοι κι όσων αμείβονται για να τεμπελιάζουν. Ταυτόχρονα, ας ζητήσουμε αύξηση για όσους παραμείνουν στο δημόσιο. Δεν είναι δυνατόν να αμείβεται ένας νοσοκομειακός γιατρός το ίδιο με μια καθαρίστρια του υπουργείου Οικονομικών. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε 3 φορές περισσότερους καθηγητές ανά μαθητή από τη Φιλανδία και να είμαστε τελευταίοι στην παγκόσμια εκπαιδευτική κατάταξη. Δεν είναι δυνατόν να φορολογούμε τον ιδιωτικό τομέα για να λειτουργούμε δημόσιους οργανισμούς, όπως ο «Μουσικός Οργανισμός Βασίλης Τσιτσάνης» και ο «Οργανισμός Προώθησης της Παγκόσμιας Ειρήνης» (υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιοι…). Δεν είναι δυνατόν να πληρώνουμε τεράστια ποσά στα πολιτικά κόμματα κι αυτά να μοιράζουν τα χρήματά μας σε πληρωμένους δημοσιογράφους και αφισοκολλητές.
Δυστυχώς, οι περισσότερες θέσεις στο ελληνικό δημόσιο δημιουργήθηκαν με αποκλειστικό στόχο να βολευτούν κομματικοί πελάτες και ψηφοφόροι. Το μοντέλο αυτό δεν είναι βιώσιμο. Κάθε ευρώ που αφαιρείται από την αγορά, για να πληρωθούν μισθοί και να ξαναπέσει τάχα πάλι σε αυτήν, είναι ένας καθοδικός φαύλος κύκλος, που βλάπτει αντί να ωφελεί το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Η οικονομία της χώρας, θα κερδίσει μόνον αν κρατήσουμε εκείνους τους δημόσιους υπαλλήλους που αυξάνουν το ΑΕΠ, που «βγάζουν τα λεφτά τους» - δικαιολογούν δηλαδή τον μισθό τους με την αξία που παράγουν. Οι υπόλοιποι ας απολυθούν κι ας πιάσουν δουλειά με τους μισθούς της αγοράς (όπως π.χ. οι καθαρίστριες των υπουργείων, που μπορούν να εργαστούν σε συνεργεία καθαριότητας που συνάπτουν συμβάσεις με το δημόσιο. Ακόμα καλύτερα, ας δημιουργήσουν οι ίδιες τέτοια συνεργεία!). Εμείς, πρέπει απλώς να επιλέξουμε για να μείνουν τους καλύτερους, τους πιο φιλότιμους και πιο παραγωγικούς, κι εν συνεχεία να τους ανταμείψουμε όπως αρμόζει σε πραγματικούς λειτουργούς. Μισθός για κάθε άλλη άχρηστη ή γραφειοκρατική διαδικασία, που όμως πληρώνεται με φόρους και χαράτσια - και παλιότερα με δανεικά – απλώς δημιουργεί νέο έλλειμμα. Αυτό ισοδυναμεί, οικονομικά πάντα, στην καλύτερη περίπτωση με την αγοραστική δύναμη του κλέφτη και στη χειρότερη με την αγοραστική δύναμη κλέφτη, που μουτζουρώνει το μαγαζί και βρομίζει το πεζοδρόμιο.
*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Μοριακός Βιολόγος και μέλος της ΔΕ της ΔΡΑΣΗΣ
