Του Αθανάσιου Φώτου, επί τιμή δικηγόρου
Στέκομαι με μεγάλη νηφαλιότητα, ψυχραιμία και ουδετερότητα, χωρίς προκαταλήψεις, απέναντι στις πλατιές μάζες του λαού και τους υποβάλλω ένα και μοναδικό ερώτημα: «Σήμερα αντιμετωπίζουν με την ενδεδειγμένη υπευθυνότητα και σοβαρότητα το απάνθρωπο και βάρβαρο έγκλημα του βιασμού των γυναικών, που αμαυρώνει την κοινωνία και τον πολιτισμό μας και αποτελεί ένα μελανό στίγμα, μια μαύρη κηλίδα για όλους μας;». Δεν είμαι μόνο εγώ που περιμένω απάντηση, στον θάλαμο της αναμονής, υπάρχουν και άλλοι. Φοβούμαι όμως πολύ ότι δεν πρόκειται να δοθεί σαφής και ειλικρινής απάντηση πάνω στο ερώτημα αυτό.
Είναι αλήθεια πως σήμερα η κοινωνία μας μολονότι γίνεται μάρτυρας της κραυγής των θυμάτων του βιασμού, που εναγώνια και ικετευτικά, ζητούν τη βοήθειά μας, δεν στέκεται απέναντί τους με αγαπητική διάθεση, με διάθεση ταπεινής παρηγοριάς και ενισχύσης των ψυχών τους. Δεν έγινε ποτέ κοινωνός των παθημάτων τους. Αλλά δείχνει αδιαφορία και απροθυμία μπροστά σ’ αυτό το έγκλημα της εχθρότητας και της επιθετικότητας. Δεν μπορεί να αντιληφθεί τις καταστροφικές συνέπειες, που επιφέρει στα θύματά του, ούτε να εκτιμήσει το μέγεθος αυτών. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο θεωρώ εντελώς πρωτότυπο και ασύμμετρο για την ελληνική κοινωνία, ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να το κατανοήσω αλλά και να το ερμηνεύσω. Η συντριπτική πλειονότητα του λαού δεν θεωρεί χρέος της ή ψυχική της ανάγκη να στηλιτεύσει τέτοιες απάνθρωπες και βδελυρές συμπεριφορές με τρόπο καυστικό αλλά παραμένει απαθής, αδιάφορη, υποκριτική, συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις παράνομες αυτές πράξεις πάντα με επιφυλάξεις και ερωτήματα.. Νιώθω ίλιγγο και νομική εμπλοκή, ακόμα και στη φευγαλέα σκέψη, πώς είναι δυνατόν η σημερινή κοινωνία να έχει τέτοιους τρόπους συμπεριφοράς, απέναντι σ΄ αυτό το έγκλημα που στρέφεται κατά της ελευθερίας του ατόμου, η οποία αποτελεί προσωπική λαχτάρα για τον καθένα μας. Λαχτάρα που εκδηλώνεται μέσα στα ευρύτερα πλαίσια του κοινωνικού χώρου και να μην το καταδικάζει, όπως πρέπει, αλλά να νομιμοποιεί τον σκοταδισμό και να διευκολύνει την προέλαση της αδικίας και της ανομίας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ακόμα και σήμερα τη γυναίκα ένα αντικείμενο εξυπηρέτησής τους και σκεύος ηδονής.
Σκληρή και αδυσώπητη η κοινωνία μας, δέχεται σχεδόν στην πλειονότητά της, σχετικά με τον βιασμό, πως όλες οι γυναίκες επιδιώκουν να πέσουν θύματα βιασμού. Άδικα κατηγορούν τους άνδρες. Αυτές προκαλούν τον βιασμό τους με τη συμπεριφορά τους, τη σωματική τους εμφάνιση, τον τρόπο ένδυσής τους, το περπάτημά τους, το χτένισμά τους, και την εν γένει όλη προκλητικότητά τους. Και το σενάριο αυτό αναπαράγεται κάθε φορά που κάποιο περιστατικό βιασμού έρχεται στο φως της δημοσιότητας. Τότε χωρίς να υπάρχει η απαραίτητη γνώση γύρω από τα πραγματικά περιστατικά, που διαπράχθηκε το έγκλημα, η κοινωνία σπεύδει πάραυτα χωρίς κανένα δισταγμό, και επιρρίπτει τις ευθύνες στο θύμα και όχι στον δράστη, διαφημίζοντας έτσι τη διαφθορά και την κουλτούρα του υποκόσμου.
Την κοινωνική αυτή συμπεριφορά και απαξίωση τη βιώνει το θύμα με τέτοιο έντονο τρόπο και τρόμο, ώστε να σιωπά και να φοβάται να αναφερθεί στο βιασμό και στα περιστατικά που τον προκάλεσαν, προσπαθώντας να αποφύγει τη δημοσιότητά του. Χρέος μου είναι να αποτυπώσω και να σκιαγραφήσω εδώ για μια ακόμη φορά το κλίμα της εχθρότητας και το κύμα των επιθέσεων που δέχονται τα θύματα του βιασμού από την κοινωνία. Επιθέσεις που δεν χτυπούν την ανομία και την αδικία, την απαγορευμένη και κολάσιμη πράξη, αλλά τη βασανισμένη και πονεμένη καρδιά τους. Και ιδού το αποτέλεσμα: Πόνος, θλίψη, οργή, θυμός, φόβος, αγωνία, κατάθλιψη, ταπείνωση, άγχος, αηδία, εφιάλτες, έμμονες ιδέες, αντεκδίκηση, τάσεις αυτοκτονίας, εγκατάλειψη της εργασίας αλλά και της απομόνωσης από τις κοινωνικές σχέσεις λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης προς τους άλλους, είναι τα συναισθήματα που διακατέχουν τον ψυχικό κόσμο των γυναικών ύστερα από την πράξη του βιασμού.
Έτσι το δράμα αυτών των ανθρώπων, κάθε φορά που έρχεται στην τραγική επικαιρότητα απευθύνει σε όλους εμάς ένα πελώριο «γιατί» πάλι.
Ελάχιστες μέχρι και ανύπαρκτες οι συνέπειες για τους δράστες.
«Ο βιασμός δεν πλήττει μόνο την αυτοπεποίθηση της γυναίκας, αλλά παραμορφώνει για μήνες ή για πάντα τον τρόπο ζωής της, καθορίζοντας τις σχέσεις της, τους φόβους της, τη σεξουαλική ζωή και την ψυχική της ισορροπία εν γένει» (βλ.Sexual Offences Act 2004 Section 1).
Το έγκλημα του βιασμού .είναι ίσως το μοναδικό ποινικό αδίκημα, όπου δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στη συμπεριφορά του θύματος, παρά του δράστου. Το θύμα αντιμετωπίζεται τόσο αρνητικά από το κοινωνικό περιβάλλον, ώστε πολλές φορές να ενοχοποιείται για τη θυματοποίησή του. Κοινωνία, οικογένεια, αστυνομία και δικαστήρια, στιγματίζουν περισσότερο το θύμα και λιγότερο το δράστη.
Η οικογένεια δεν συμπαραστέκεται όπως πρέπει στο θύμα, αλλά παίρνει σαφείς αρνητικές αποστάσεις απ’ αυτό. Η αστυνομία ασχολείται περισσότερο με τις ηθικοπλαστικές και τιμωρητικές στάσεις και όχι με το καθ’ εαυτό έγκλημα. Ενεργεί με διάθεση καχυποψίας και ειρωνείας, δημιουργώντας έτσι επιπρόσθετη ένταση στα θύματα του βιασμού. Η δικαιοσύνη με τους ενόρκους να συμμερίζονται περισσότερο τη θέση του δράστη παρά του θύματος. Όλα αυτά συνθέτουν το αρνητικό πεδίο μέσα στο οποίο κινούνται και ζουν τα θύματα του βιασμού. Αν και το έγκλημα διώκεται αυτεπάγγελτα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που παύεται η ποινική δίωξη ύστερα από σχετική υπόδειξη της δικαιοσύνης, με το σκεπτικό της αποφυγής του διασυρμού, του στιγματισμού και του ψυχικού τραυματισμού του θύματος από τη δημοσιότητα που θα πάρει η υπόθεση.
Στην όλη υπόθεση δεν θα μπορούσαν να λείψουν οι δημοσιογράφοι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τέτοιες υποθέσεις είναι το ψωμοτύρι τους. Τις ζυμώνουν και τις πλάθουν, όπως τους συμφέρει και στη συνέχεια τις σερβίρουν στους πεινασμένους, διψασμένους και αχόρταγους πελάτες τους, με χίλιες δυο φαντασιώσεις, προς ευωχία. Αυτή όμως η ενημέρωση δεν στέκεται με σεβασμό μπροστά στην ανθρώπινη προσωπικότητα. Δεν κινείται μέσα στο χώρο της ειλικρίνειας και της εντιμότητας. Δεν εμφανίζει λιτά και πιστά την πραγματικότητα με στόχο την πλήρη ενημέρωση και κατατόπιση. Λειτουργεί ως διαφημιστικό εργαλείο προβολής κάποιας εμπορικής σκοπιμότητας.
«Ο βιασμός είναι το μόνο έγκλημα στον κόσμο, όπου το θύμα, θεωρείται πιο στιγματισμένο από τον δράστη» αναφέρει η τέως πρύτανης του Πάντειου Πανεπιστημίου Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου.
Ο Άγγελος Τσιγκρής, στο βιβλίο του «Βιασμός. Το αθέατο έγκλημα» αναφέρει ότι ο βιασμός είναι το μοναδικό έγκλημα που ο δράστης παίζει το δεύτερο ρόλο στην ποινική αντιμετώπισή του, ενώ τον τραγικό ρόλο του πρωταγωνιστή υποδύεται το θύμα, που αντιμετωπίζεται ως υπεύθυνο για τη μοίρα του. Είναι το έγκλημα όπου η ετυμηγορία του δικαστηρίου στηρίζεται λιγότερο σε θέματα που αφορούν στο παρελθόν, στην προσωπικότητα και στη συμπεριφορά του δράστη και περισσότερο σε θέματα που αφορούν το θύμα.
Ύστερα απ’ όλα αυτά συνειδητοποιεί η κοινωνία μας την ευθύνη της απέναντι στα θύματα του βιασμού;
Σχετική Βιβλιογραφία:
1. Sexual Offences Act 2004 Section 1
2. Άγγελος Τσιγκρής «Βιασμός. Το αόρατο έγκλημα» Εκδόσεις Σάκκουλα 1996
