Του Γιώργου Δελαστίκ
Αντιφατικά είναι τα μηνύματα που στέλνει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, τα οποία η ίδια τα έφερε στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης. Από τη μια υπόσχεται δημοψήφισμα για κάθε σοβαρό θέμα που απασχολεί τον ελληνικό λαό, αλλά από την άλλη αρνείται δημοψηφίσματα για πραγματικά κορυφαία θέματα.
«Επειδή τις τελευταίες ώρες γίνεται πολλή συζήτηση για δημοψηφίσματα, θέλω να πω το εξής: Ναι, θα απευθυνθούμε στο λαό για κάθε μεγάλο ζήτημα που αφορά τη δική του ζωή» διακήρυξε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας μιλώντας τη Μεγάλη Τετάρτη στη Χαλκίδα. Συνέχισε δηλώνοντας με αποφασιστικότητα: «Εμείς δεν θα αποφασίζουμε για σας πριν από σας. Αυτό αποτελεί δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ. Θα απευθυνθούμε στον λαό για την κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Για να καθίσει ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του, θα απευθυνθούμε στον λαό για το ξεκαθάρισμα της κόπρου του Αυγείου της διαπλοκής» δεσμεύθηκε προσωπικά ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ που διεκδικεί την πρωθυπουργία με αξιώσεις.
«ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ!»
Μια μόλις μέρα νωρίτερα, τη Μεγάλη Τρίτη, ο διευθυντής του γραφείου του Αλέξη Τσίπρα και στενότατος συνεργάτης του, ο Νίκος Παππάς, έκανε την ακόλουθη πολιτικά σοβαρότατη δήλωση:
«Πρέπει να αποσυσχετίσουμε ευρώ και δημοψήφισμα. Δεν λέμε ότι κατ΄ανάγκην θα κάνουμε δημοψήφισμα για να εγκριθεί η συμφωνία (με τους δανειστές, εννοεί), αλλά αν τα πράγματα με τη διαπραγμάτευση φαίνεται να καθυστερούν πάρα πολύ, τον λόγο έχει ο λαός» υπογράμμισε.
Την ίδια μέρα, μιλώντας στην τηλεόραση του Σκάι, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης τόνισε κατηγορηματικά, αναφερόμενος στην υποθετική περίπτωση διεξαγωγής από κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δημοψηφίσματος στην Ελλάδα αναφορικά με το ευρώ: «Εχετε δει καμιά πρόταση που να λέει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή θα κάνει δημοψήφισμα;... Η δική μας επιλογή είναι η αναζήτηση λύσης εντός της Ευρωζώνης. Δεν είναι η αποχώρηση έξω από το ευρώ...».
ΔΥΟ ΑΠΟΡΙΕΣ
Οι δηλώσεις αυτές κορυφαίων παραγόντων του στενότατου κύκλου του Αλέξη Τρίπρα, όπως και του ίδιου, προκαλούν μία θεμελιώδη απορία: Για ποιες κατηγορίες θεμάτων θα καλείται ο λαός να αποφασίζει με δημοψηφίσματα, όπως υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ;
Προκαλείται η εντύπωση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα καλεί μεν τον λαό να καταργήσει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών ή για μέτρα κατά της διαπλοκής, αλλά δεν θα του δίνει το δικαίωμα να αποφασίσει με δημοψήφισμα για το κυριολεκτικά υπαρξιακό θέμα για τη χώρα μας, αυτό του ευρώ.
Οσο και αν το ζήτημα του νόμου περί ευθύνης υπουργών είναι σοβαρό, είναι σίγουρα πολύ μικρότερης σημασίας για τν λαό μας από το θέμα του ευρώ.
Υπάρχει και μία δεύτερη σημαντική απορία. Η ευκολία με την οποία αναφέρονται στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για όντως εξαιρετικής σημασίας θέματα δημοσιονομικού χαρακτήρα, γεννά εμμέσως την απορία, αν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλήρως και λεπτομερώς ενημερωμένα για τις προϋποθέσεις που ορίζει το Σύνταγμα της Ελλάδας προκειμένου να θεωρείται νόμιμη η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για κάποιο θέμα. Η παντελής έλλειψη αναφοράς σε συνταγματικά εμπόδια σημαίνει ότι νομίζουν τόσο εύκολο να καλυφθούν πολιτικά οι προϋποθέσεις αυτές;
ΤΙ ΟΡΙΖΕΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
Το άρθρο 44 του Συντάγματος στην παράγραφο 2 αναφέρει τα εξής: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα ύστερα από απόφαση της απόλυσης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο κανονισμός της Βουλής και νόμος γίνει την εφαρμογή της παραγράφου αυτής...».
Στο φύλλο 220 της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως της 24ης Οκτωβρίου 2011 δημοσιεύθηκε ο νόμος 4023, αποτελούμενος από 23 άρθρα.
Στο άρθρο 1 ορίζεται σαφώς ότι «αντικείμενο του παρόντος νόμου είναι η οργάνωση της διαδικασίας προσφυγής σε δημοψήφισμα για κρίσιμο εθνικό θέμα ή για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα με εξαίρεση τα δημοσιονομικά, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 44 του Συντάγματος».
Στην παράγραφο 3 του άρθρου 16 του νόμου αυτού ορίζεται ότι «το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα είναι δεσμευτικό, όταν στην ψηφοφορία λάβει μέρος τουλάχιστον το σαράντα τοις εκατό (40%) όσων έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους».
Η παράγραφος 4 του ίδιου άρθρου ορίζει ότι το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα είναι δεσμευτικό, όταν στην ψηφοφορία λάβει μέρος τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) όσων έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους.
«ΟΧΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ!»
Οφείλουμε να εξετάσουμε τις πολιτικές συνέπειες αυτών των νομικών διατάξεων, αρχίζοντας πρώτα από τις συνταγματικές επιταγές.
Προκαλεί καταρχάς σοκ η διαπίστωση ότι το ελληνικό Σύνταγμα... απαγορεύει (!) τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για δημοσιονομικά θέματα «Εκτός από τα δημοσιονομικά» αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά.
Πώς σκοπεύει μια υποθετική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να αντιμετωπίσει αυτή την συνταγματική απαγόρευση; Ένα όντως κορυφαίο θέμα, όπως και η επιβολή ή όχι μνημονίου, μπορεί ενδεχομένως να χαρακτηριστεί «κρίσιμο εθνικό θέμα», όπως απαιτεί η παράγραφος 2 του άρθρου 44 του Συντάγματος.
Είναι πολύ δυσκολότερο όμως να υπαχθεί στην ίδια κατηγορία η διαπραγμάτευση με τους δανειστές που αργεί να ολοκληρωθεί, για την οποία ο Νίκος Παππάς δήλωσε όπως είδαμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο, αν βρεθεί στην εξουσία, να κάνει δημοψήφισμα.
Υπάρχουν τότε πολλές πιθανότητες το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο κατά το άρθρο 100, παράγραφος 1, εδάφιο 6 του Συντάγματος είναι αρμόδιο να ελέγξει το κύρος του δημοψηφίσματος, να το κρίνει αντισυνταγματικό!
ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Δεν δείχνουν επίσης τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος των πολιτικών προβλημάτων που πρέπει να υπερβούν προκειμένου να μπορέσουν να κάνουν δημοψήφισμα έστω και για το θέμα π.χ. της κατάργησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών που ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας.
Το Σύνταγμα ορίζει πως για να γίνει δημοψήφισμα «για ψηφισμένα νομοσχέδια» απαιτείται να «αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών», δηλαδή από 180 βουλευτές. Δεδομένου ότι είναι σχεδόν αδύνατον η όποια κυβερνητική πλειοψηφία υποθετικής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να φτάνει τους 180 βουλευτές, πού ελπίζει να βρει τους 180 βουλευτές ο Αλέξης Τσίπρας;
Πόσο μάλλον που οι βουλευτές της Ν.Δ. αλλά και οι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ αποκλείεται να συνεργαστούν, με δεδομένο ότι κινδυνεύουν να πάνε φυλακή! Ιδίως όσοι έχουν διατελέσει υπουργοί, αλλά και όλοι οι βουλευτές της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που ψήφισαν τα μνημόνια, έχουν κάθε λόγο να μην θίξουν τα κακώς κείμενα, γιατί μπορεί να απειληθεί το κεφάλι τους.
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΨΗΦΙΣΕΙ;
Το άρθρο 16, παράγραφος 4 του προαναφερθέντος νόμου υπ΄ αριθμόν 4023 ορίζει ότι για ψηφισμένο νομοσχέδιο, το αποτέλεσμα δημοψηφίσματος που θα το αναιρεί είναι έγκυρο μόνο αν συμμετάσχει σε αυτό τουλάχιστον το 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους.
Καταρχήν είναι εξωφρενικό να εκλέγεται κυβέρνηση που καθορίζει τις ζωές όλων μας χωρίς κανένα κατώτατο όριο συμμετοχής (θεωρητικά μιλώντας, έστω και αν συμμετάσχει στις εκλογές το... 20% των εγγεγραμμένων!), δημοψήφισμα για «κρίσιμα εθνικά θέματα» να είναι έγκυρο με 40% συμμετοχή, ενώ για «φημισμένα νομοσχέδια», σαφώς υποδεέστερης πολιτικής σημασίας από τα προηγούμενα, να απαιτείται συμμετοχή 50% για να είναι το δημοψήφισμα έγκυρο.
Πέραν αυτού, με δεδομένο ότι οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα έχουν συνήθως ποσοστό 38%, έως 45% των δύο τρίτων περίπου των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων - δηλαδή το 27% έως 32% του συνολικού εκλογικού σώματος - πού θα βρει ο ΣΥΡΙΖΑ το υπόλοιπο 20% που θα το λείπει για να είναι έγκυρο το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων που θα οργανώσει;
Η ζωή θα δείξει, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ σχηματίσει κυβέρνηση...
