Albert Einstein (βραβείο Nobel 1921)
Του Σπύρου Μπαρμπούτη, φυσικού
Στην πρώτη δημόσια συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2014 πραγματοποιήθηκε η εγκατάσταση του προέδρου και αντιπροέδρου του ιδρύματος.
Στα αξιώματα εγκαταστάθηκαν αντίστοιχα ο νομικός Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος και ο φυσικός Δημήτριος Νανόπουλος.
Ο αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, διεθνώς διακεκριμένος επιστήμονας Δημήτριος Νανόπουλος έχει αναπτύξει δεσμούς με την πόλη μας, την επισκέπτεται τακτικά και τον Οκτώβριο του 2007 η Λάρισα μέσα από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τον βράβευσε, σε μια λαμπρή τελετή στη Δημοτική μας Πινακοθήκη – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα.
Μια βράβευση που αφορά στη συνολική του προσφορά στον χώρο της επιστήμης της Φυσικής και τις μακροχρόνιες σπουδαίες ερευνητικές του δραστηριότητες.
Μιλώντας, αμέσως μετά τη βράβευσή του ο κ. καθηγητής με θέμα τη «μοντέρνα κοσμολογία» μια ομιλία για την αποτύπωση της εικόνας του Σύμπαντος από τη σύστασή του μέχρι σήμερα, μια ιστορία 13,7 δισεκατομμυρίων χρόνων, ανέλυσε τρόπους και τεχνικές για να πάει ο άνθρωπος πίσω στον χρόνο και να εξετάσει την εξέλιξη του Σύμπαντος. Έφερε τους ακροατές του, πιο κοντά στη σύγχρονη επιστημονική σκέψη και γνώση, έκανε πιο ισχυρή τη σχέση μεταξύ αρχών και μεθόδων των φυσικών επιστημών και των φιλοσοφικών ρευμάτων και θεωριών.
Άλλωστε, σχετικά με την εμφάνιση και εξέλιξη του Σύμπαντος ο κ. Νανόπουλος σε παλιότερη ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών είχε τονίσει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μεγαλύτερο, πιο πολύπλοκο, δυσκολότερο αλλά και το συναρπαστικότερο πρόβλημα της επιστήμης είναι η κατανόηση της εμφάνισης και εξέλιξης του Σύμπαντος. Κάθε δυνατή λύση πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, να χαρακτηρίζεται από διαψευστότητα δηλαδή από προβλέψεις που μπορούν να επικυρωθούν ή να απορριφθούν και από αναπαραγωγίσιμα πειραματικά δεδομένα.
Πώς όμως είναι δυνατό να μιλάμε για επιστημονική θεώρηση όλου του Σύμπαντος που εμφανίστηκε μια και μόνο φορά και δεν μπορούμε να το αναπαραγάγουμε όσες φορές θέλουμε στο εργαστήριο;
Εδώ η φύση μάς προσφέρει ένα «Θείο δώρο» το πεπερασμένο της ταχύτητας του φωτός και τη διαστολή του Σύμπαντος».
Επίσης, σε πρόσφατη συνέντευξή του (19 Ιανουαρίου 2014), με αφορμή την εγκατάστασή του ως αντιπροέδρου της Ακαδημίας Αθηνών ο διακεκριμένος καθηγητής ανέφερε ότι οι επιστήμονες βρίσκονται κοντά στη διατύπωση ενιαίας θεωρίας που θα εξηγεί τον κόσμο.
«Παλιά νομίζαμε ότι η Γη είναι το κέντρο του κόσμου. Και δεν είναι. Ότι το ηλιακό σύστημα είναι το μόνο. Και δεν είναι. Μέχρι το 1925 πιστεύαμε ότι ο γαλαξίας μας ήταν το Σύμπαν. Όχι μόνο δεν είναι αλλά υπάρχουν 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες με 100 δισεκατομμύρια άστρα ο καθένας!
Έχουμε καταλήξει ότι υπάρχουν δυνητικά, 10 εις την πεντηκοστή συμπάντων (10 50). Αυτό σημαίνει ότι κάποια απ’ αυτά μπορεί να μη συμβούν αλλά και ότι πολλά μπορούν να υπάρξουν πολλές φορές, δεδομένα που σταδιακά αποδεικνύονται και πειραματικά.
Το κάθε Σύμπαν, γεννιέται μαζί με τους φυσικούς νόμους του, νόμους που λειτουργούν σ’ αυτό το Σύμπαν, όπως έγινε με το περίφημο πείραμα του CERN το οποίο απέδειξε την ύπαρξη του σωματιδίου του Higgs.
Και δεν μπορώ να πω ότι δεν συγκινήθηκα όταν ο Peter Higgs, στην ομιλία του για την απονομή του βραβείου Nobel, αφού ανέφερε όλη την ιστορία για το σωματίδιο μέχρι το 1966, στο τέλος μίλησε για τη δική μας ερευνητική ομάδα.
Η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs επαληθεύει σταδιακά το όνειρο της μεγάλης ενοποίησης. Ότι δηλαδή όλες οι δυνάμεις είναι μια, ότι υπάρχει μια βασική θεωρία με την οποία μπορούμε να καταλάβουμε τον κόσμο από την απαρχή του έως τώρα, στηριγμένος μόνο σε πειραματικά δεδομένα της Φυσικής!
Υπάρχουν δε πάντα και τα πρακτικά- τεχνολογικά οφέλη από τέτοιες ανακαλύψεις, όπως έγινε με το Διαδίκτυο.
Γιατί είναι γνωστό ότι χάρη στο πείραμα του CERN και την εξυπηρέτηση των αναγκών επικοινωνίας των επιστημόνων που δούλευαν, στο εν λόγω πρόγραμμα, υπάρχει σήμερα το λογισμικό εργαλείο του World Wide Web (www), που επιτρέπει τη σύνδεση χρηστών στο διαδίκτυο (internet)».
Σε παλαιότερη συνέντευξή του ο κ. Νανόπουλος τονίζει: «... Αυτό που αναζητούμε είναι να μπορέσουμε να δώσουμε μια επιστημονική εξήγηση και ερμηνεία για τον κόσμο, στηριγμένη σε πειραματικά δεδομένα.
Έχουν γίνει τεράστια βήματα, τα τελευταία 15-20 χρόνια κι αυτό είναι διεθνώς παραδεκτό. Βρισκόμαστε σε μια ξέφρενη πορεία προς το στόχο αυτόν, μια πορεία που βασίζεται και σε πειραματικά δεδομένα. Ένας από τους λόγους για τους οποίους έχουμε νέα πειραματικά δεδομένα δεν είναι ότι γίναμε πιο έξυπνοι από πλευράς Θεωρητικής Φυσικής αλλά επειδή, λόγω της αλματώδους εξέλιξης της τεχνολογίας, μπορούμε να μετράμε πράγματα που δεν μπορούσαμε να μετρήσουμε πριν... Δηλαδή αν είχε και ο Einstein στην εποχή του τα σημερινά τεχνολογικά βοηθήματα, ίσως ήταν λίγο διαφορετική η Θεωρία του...»
Πριν από χρόνια ο κ. Νανόπουλος και οι συνεργάτες του, διατύπωσαν μια θεωρητική προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι:
«Η ταχύτητα του φωτός εξαρτάται από τη συχνότητα»
Είναι μια άποψη αντίθετη σ’ ένα από τα αιτήματα της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας που διατύπωσε ο Albert Einstein.
Με την άποψη του κ. Νανόπουλου, συμφώνησαν και πειραματικές μετρήσεις (καταγραφή μετρήσεων από το τηλεσκόπιο MAGIC, ακτινών γάμμα, στο Las Palmas, στα Κανάρια νησιά.)
Τα αποτελέσματα αυτά αν επιβεβαιωθούν και από άλλες μετρήσεις, θα αλλάξουν όπως φαίνεται τελικά την εικόνα που έχουμε για το Σύμπαν.
Η Θεωρία της Σχετικότητας, που καθόρισε για εκατό και πλέον χρόνια την εικόνα του ανθρώπου για το Σύμπαν, να επιδέχεται τεκμηριωμένες, πλέον, αμφισβητήσεις!!
Τι σημαίνουν όμως αυτά:
* Κλονίζονται σοβαρά όλα όσα γνωρίζουμε για τη Θεωρία της Σχετικότητας και την Κβαντική Φυσική. Η Φυσική πρέπει να γραφεί απ’ την αρχή!
* Θα χρειαστεί ν’ αλλάξουμε τα βιβλία Φυσικής και όλοι εμείς οι Φυσικοί ίσως θα πρέπει να ξανακαθίσουμε στα θρανία!
* Ίσως έφτασε η στιγμή, που θα πρέπει να πούμε «Einstein, συγχώρησε μας» ανάλογα με τη συγγνώμη του Einstein (το 1905) προς τον Newton (Newton συγχώρησε με»)
* Ίσως είναι μια ανακάλυψη, επιπέδου βραβείου Nobel, όπως υποστηρίζουν, στο εξωτερικό, συνάδελφοι του κ. Νανόπουλου, αναγνωρισμένης αξίας και προσφοράς.
* Προκύπτουν αλλαγές στην κοσμολογία, θα υπάρξουν πρωτόγνωρες εξελίξεις- ίσως ζούμε σε μια εποχή πιο επαναστατική, σημαντικότερη και απ’ αυτή του Νεύτωνα ή του Γαλιλαίου- μια εποχή που θα χαρακτηριστεί στο μέλλον κοσμοϊστορική!
