* Του Ιωάννη Θ. Γωγουβίτη, εκπαιδευτικού
Την πρώτη του μηνός Φεβρουαρίου, η Εκκλησία μας τιμά και γεραίρει τη μνήμη του Αγίου μάρτυρα Τρύφωνα. Το πρωί τελείται στους Ιερούς Ναούς η Θεία Λειτουργία και ψάλλεται η ακολουθία του Αγιασμού για την πρωτομηνιά. Οι πιστοί παίρνουν το αγίασμα, πίνουν και ραντίζουν τα σπίτια τους. Πολλοί στα χωριά ραντίζουν και τα χωράφια τους για ευφορία των καρπών της γης.
Με λίγα λόγια θα περιγράψω τη ζωή, το έργο και τα θαύματα του Αγίου.
Γεννήθηκε στη Λάμψακο της Φρυγίας της Μ. Ασίας το έτος 239 μ.Χ. από γονείς απλοϊκούς, αλλά ευσεβείς. Δεν έτυχε να μορφωθεί κατά κόσμον. Μορφώθηκε όμως κατά Χριστόν και από τους γονείς του έμαθε τα «ιερά γράμματα τα δυνάμενα σοφίσαι», κατά τον Απ. Παύλο. Δεν του άρεσε να εντρυφά στις απολαύσεις και τις χαρές της ζωής, αλλά να εντρυφά προτιμούσε στις Άγιες Γραφές και στο βιβλίο της φύσης και να θαυμάζει τα μεγαλεία του Δημιουργού. Απλός και ταπεινός καθώς ήταν, μετερχόταν το επάγγελμα του χηνοβοσκού. Με όλη του δε την αγάπη προστάτευε τα αθώα πουλιά και τα ένιωθε σαν αδέρφια του, αφού και αυτά είναι δημιουργήματα του Θεού. Την δε ευαίσθητη ψυχή του, την ευλόγησε ο Θεός με το χάρισμα της θαυματουργίας. Τα θαύματά του στρέφονταν προς τη φύση που τόσο πολύ την είχε αγαπήσει, προς τα σπαρτά και τα ζώα. Αμέτρητες φορές έσωσε τους αγρούς από γενικές καταστροφές που απειλούσαν σμήνη ολόκληρα ακρίδων, και τα ζώα από αρρώστιες πολλές. Αλλά τα θαύματά του τα επεξέτεινε και προς τους πάσχοντες και ταλαιπωρούμενους από τα δαιμόνια ανθρώπους και πολλούς δαίμονες τους έδιωξε με μόνη την προσευχή του! Όταν κάποτε του είχαν φέρει ενώπιόν του έναν δαιμονισμένο, διέταξε το δαιμόνιο να παρουσιασθεί κατενώπιον των ανθρώπων. Και ο πονηρός και βάσκανος διάβολος παρουσιάσθηκε με τη μορφή ενός μαύρου σκύλου. Και όχι μόνον αυτό, αλλά τον εξανάγκασε να μιλήσει και να εκθέσει όλο το ανθρωποκτόνο και «αντικείμενο τω γένει των δικαίων» σχέδιο, και όλες τις αμαρτίες και τις κακίες στις οποίες μέχρι τότε έσπρωξε τους ανθρώπους. Και τα πλήθη των θεατών και ακροατών και ειδωλολατρών καταλήφθηκαν από φρίκη και τρόμο και ομολόγησαν πίστη στον Σωτήρα Χριστό και ακολούθησαν τον ενάρετο βίο και τρόπο του Αγίου Τρύφωνα. Και άλλα θαύματα έκαμε και από τη θαυμαστή δράση του, πολλοί ειδωλολάτρες προσχώρησαν στη χριστιανική πίστη, οπότε οι Ρωμαίοι άρχοντες τον κατεδίωξαν και τον έσυραν μπροστά στον Έπαρχο της Ανατολής Ακυλίνο, το 256 σε ηλικία μόλις 17 χρόνων.
Ο Έπαρχος τον διέταξε να αρνηθεί την πίστη του Χριστού, αλλά το παλικάρι εκείνο έδωσε την ηρωική απάντηση: «Χριστιανός ειμί και ου προσκυνώ τα είδωλα». Και έτσι άρχισαν τα βασανιστήρια. Τον έδειραν πρώτα αλύπητα, ύστερα τον έδεσαν πίσω από άγρια άλογα και τον έσερναν σε γκρεμούς, τον γύμνωσαν και του έμπηξαν μυτερά καρφιά για να καταξεσχίσουν τις σάρκες του, αλλά ο Κύριος «αόρατος» έκλεισε τις πληγές. Με αναμμένες λαμπάδες θέλησαν να κάψουν το μαρτυρικό σώμα του αθλητή και καλλίνικου μάρτυρα, αλλά ο Χριστός τον γιάτρεψε και στο τέλος αποφάσισαν τον αποκεφαλισμό διά ξίφους. Έτσι, ο στεφανίτης και πανοπλίτης μάρτυρας οδηγήθηκε στα σκηνώματα του ουρανού, στη χορεία των Αγίων και των Αγγέλων. Ο Άγιος Τρύφωνας εικονίζεται συνήθως με το δρεπάνι στο χέρι γιατί είναι προστάτης και βοηθός της συγκομιδής των καρπών της γης και γενικά του θερισμού. Εδώ κοντά δεν έχουν κτισθεί ιεροί ναοί προς τιμήν του Αγίου Τρύφωνα. Υπάρχει όμως ένα όμορφο και γραφικό εξωκλήσι, στο δρόμο Λάρισας - Αμπελώνα. Εκεί γίνεται μεγάλο πανηγύρι με κοσμοσυρροή πιστών από όλη τη γύρω περιοχή. Η συνοικία της Φιλιππούπολης τον τιμά ιδιαίτερα με αρχιερατική θεία λειτουργία στον ιερό ναό της Αγίας Τριάδας και πανηγυρίζει με πολιτιστικές εκδηλώσεις, γιατί οι κάτοικοι είναι πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία (γεωργοί, αμπελουργοί, κηπουροί), που ήλθαν εδώ μετά τον ξεριζωμό και διατηρούν τα ήθη και έθιμα της πολυαγαπημένης πατρίδας.
Στο χωριό μου, Μεγαλόβρυσο (Νιβόλιανη), φυλάσσεται μια μεγάλη, ωραία και παλιά εικόνα και όπως μου έλεγε ο μακαριστός πατέρας μου (ιερέας του χωριού), τότε γινόταν μεγάλο πανηγύρι με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού, αλλά και της γύρω περιοχής. Σήμερα, δυστυχώς, δεν γίνονται αυτά, γιατί άδειασαν τα χωριά. Οι κάτοικοι κατέβηκαν στις πόλεις για να καλυτερεύσουν δήθεν τη ζωή τους, αλλά οι περισσότεροι χάθηκαν στη λαοθάλασσα του κόσμου τούτου, του σημερινού αιώνα, του απατεώνα. Πολλοί νέοι έφαγαν το λωτό και ξέχασαν την καταγωγή τους, τον τόπο τους, τα ήθη και έθιμά τους. Γυρίζουν εδώ και εκεί, πλανώντες και πλανώμενοι, χωρίς προσανατολισμό «χωρίς ιστό, χωρίς πανιά, Ιθάκη και πατρίδα». Ποιος ξέρει, θα ξαναγυρίσουν στην ευλογημένη γενέθλια γη; Ας το ευχηθούμε και ας ελπίζουμε. Πάντως, εμείς οι παλιοί θεωρούμε καθήκον ιερό και χρέος ηθικό, να ευλαβούμαστε και να σεβόμαστε τη μνήμη των Αγίων. Να προσπαθούμε να τους μιμηθούμε, όσο μπορούμε. Γιατί ο Ιερός Χρυσόστομος, τονίζει: «Τιμή μάρτυρας, μίμηση μάρτυρος». Ας κλίνουμε, λοιπόν, όλοι γόνυ ευλαβώς προς την ιερή μορφή του σημερινού εορταζόμενου Αγίου και ας τον παρακαλέσουμε να πρεσβεύει προς τον Σωτήρα Χριστό για όλους μας και ας ψάλλουμε μέσα από τα βάθη της ψυχής μας, τα ωραία λόγια του υμνωδού της Εκκλησίας «Δεύτε προσκυνήσωμεν οι πιστοί Τρύφωνος του Θείου, την εικόνα την ιεράν, την αποσοβούσαν, παθώ τας δυσοσμίας και ίασιν και ρώσιν πάσαν παρέχουσιν».
