Όταν κάποιος ταξιδιώτης πλησιάζει στην Κοιλάδα των Τεμπών είναι αδύνατον να μην διακρίνει την ξακουστή και φημισμένη Ραψάνη, που σαν ακοίμητος βιγλάτορας φρουρεί τα θρυλικά στενά σκαρφαλωμένη στους πρόποδες του Ολύμπου.
Η Ραψάνη είναι αμφιθεατρικά κτισμένη και πνιγμένη στο πράσινο, που μοιάζει με επίγειο παράδεισο. Ακόμη ήταν ανέκαθεν φημισμένη για τη μοναδική σε όλη την Ελλάδα ηλιοφάνειά της, καθώς και για το υγιεινότατο κλίμα της, που είναι ξηρό (υγρασία -0) και πολύ ελαφρύ. Γιατί, από τη μια μεριά ο αέρας του δάσους, που είναι γεμάτος οξυγόνο, και από την άλλη η αύρα της θάλασσας, που περιείχε το ιώδιο, δημιουργούν δύο βασικά και απαραίτητα στοιχεία γενικά για την υγιεινή ζωή του ανθρώπου και στην προκειμένη περίπτωση στους κατοίκους του χωριού.
Ακριβώς απέναντι από το χωριό απλώνεται ένα πανέμορφο δάσος το οποίο είναι αυτοφυές δηλ. δεν το φύτεψε κανείς, αλλά είναι δώρο του Θεού. Αποτελείται δε από υπεραιωνόβιες βαλανιδιές, κρανιές, πουρναριές κ.ά. Εχει δε εκατοντάδες χρόνια και δεν έχει υποστεί καμία απολύτως φθορά. Αντίθετα κάθε χρόνο παρουσιάζεται ανανεωμένο, γεμάτο ζωντάνια και με αξιοθαύμαστη βλάστηση. Το έδαφος είναι πετρώδες, αφού όλη η Ραψάνη είναι το ίδιο. Γιατί, όπου και να σκάψεις, παντού πέτρες θα βρεις. Αλλωστε υπάρχει και μια παροιμία που λέει "Αν δεν δουλέψω, πέτρες θα φάω από το χωριό".
Στη μέση, ακριβώς ξεπροβάλλει η Μονή των "Αγίων Θεοδώρων" που είναι ένα αριστούργημα τέχνης. Απέχει από το χωριό 3 χλμ. περίπου και σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή ανεγέρθηκε στις 10 Οκτωβρίου του 1778, ενώ το δάσος προϋπήρχε εκεί πέρα. Το εσωτερικό του ναού είναι γεμάτο από τοιχογραφίες. Η δε αγιογράφηση έγινε από κάποιουμοναχό που ασκήτευε στη Μονή των "Αγίων Θεοδώρων" τον 18ο αιώνα. Μπαίνοντας κανείς μέσα μένει εκστατικός από το μεγαλείο του και κυριεύεται από δέος, συγκίνηση και ανείπωτη χαρά αντικρίζοντας αυτό το υπέρκοσμο θέαμα.
Οι Ραψανιώτες είναι άνθρωποι που τηρούν με ευλάβεια τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και συμμετέχουν μαζικά στις θρησκευτικές γιορτές και στα πανηγύρια. Ετσι κάθε χρόνο γιορτάζουν τους Αγιους Θεοδώρους με χαρά, με χορό και άφθονο φαγοπότι.
Το γλέντι κρατάει από το πρωί έως το βράδυ, όπως γινόταν και τα παλιά χρόνια. Αλλωστε αυτό μαρτυρούν και κάποια δημοτικά τραγούδια, που λένε τα εξής:
"Κάτω στον Άγιο Θεόδωρο,
στο Μέγα Μοναστήρι,
πανηγυράκι γίνεται,
μεγάλο πανηγύρι.
Σαράντα δίπλες ο χορός
κι εξήντα δυο τραγούδια.
Βαστάει το γλέντι ολομερίς
από πρωί ως βράδυ.
Γέροι αρχίζουν το χορό
και νιοι τον τελειώνουν"
Και ένα άλλο:
"Κάμετε τόπο στον χορό
να μπουν πρώτα οι γέροι,
γιατί αν ξαναχορέψουνε
μον' ο Θεός το ξέρει".
Το ίδιο γίνεται και κατά τη γιορτή της Πρωτομαγιάς κι άλλες φορές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Διάφορες παρέες πηγαίνουν εκεί ψήνουν αρνιά, τρώνε και γλεντούν.
Η ζωή των κατοίκων είναι συνδεδεμένη με το δάσος, γιατί αυτό αποτελεί στοιχείο του πολιτισμού μας και των παραδόσεων και δεν μπορεί να μας το στερήσει κανείς. Ωστόσο, όμως, και οι Αγιοι Θεόδωροι είναι εδώ ακοίμητοι φρουροί. Το επισκοπούν, το προστατεύουν και δεν επιτρέπουν σε κανέναν να αφαιρέσει από εκεί ούτε ένα κλωναράκι.
Απειρα είναι τα περιστατικά που φανερώνουν τις τιμωρίες των Αγίων σε όσους κατοίκους θέλησαν να κλέψουν ξύλα από το δάσος. Κάποιος που τόλμησε να κόψει ξύλα για τον χειμώνα μετά από λίγο διάστημα σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα. Άλλος πάλι έκοψε το πόδι του, γιατί του ξέφυγε το τσεκούρι. Κάποιος άλλος έχασε το παιδί του, ένας τσοπάνης που θέλησε να κόψει λίγα κλαδιά για τις κατσίκες οι Αγιοι τον σήκωναν ψηλά και τον κατέβαζαν κάτω επί αρκετή ώρα, ώσπου τον έριξαν κάτω και τρόμαξε να συνέλθει από το πάθημά του. Αλλωστε πάλι μια γυναίκα που τόλμησε να σπάσει με το χέρι της λίγα κλαδιά για την κατσίκα της λιποθύμησε κι έμεινε αρκετή ώρα εκεί, ωσπου να συνέλθει. Κάποιος άλλος διηγήθηκε ότι του έσπασε το κλαδευτήρι στα χέρια και έφυγε τρέχοντας και τόσα άλλα.
Η απόφαση όλου του χωριού είναι ν' αντισταθούμε στη λαίλαπα της καταστροφής και να μην αφήσουμε το δάσος να γίνει έρμαιο των υλοτόμων, που δεν σέβονται ούτε ιερό, ούτε όσιο. Παρά ήρθαν να βάλουν χέρι στο θησαυρό μας, που τον φυλάγουμε ακέραιο σαν κόρη οφθαλμού.
Το δάσος ούτε γέρασε, ούτε πέτρωσε, ούτε θα πεθάνει. Το δάσος αναπλάθεται μόνο του και διατηρείται ακμαίο και δυνατό. Δεν πέθανε τόσα και τόσα χρόνια και τώρα μας λένε ότι θα πεθάνει; Ακόμη δεν μπορεί ν' αντικατασταθεί με άλλα δέντρα, γιατί οι ρίζες και οι κορμοί τους δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθούν με κανέναν τρόπο και αποτελούν ολόκληρο πλέγμα μεταξύ τους.
Επειτα πού θα στηριχθούν τα φυτά, αφού το έδαφος είναι πλάγιο και όχι ισόπεδο; Επίσης πού θα βρεθεί τόσο νερό για να ποτιστούν και να ευδοκιμήσουν τα νέα δενδρύλλια; Τόσα χρόνια, τόσοι υλοτόμοι υπήρχαν στη Ραψάνη δεν ήξεραν να το λατομήσουν και έπρεπε να έρθουν ξένοι για να το καταστρέψουν;
Σας πληροφορώ ότι κάθε χρόνο το φθινόπωρο καταφθάνουν στη Ραψάνη πάρα πολλοί ξένοι από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και από άλλα μέρη της Ελλάδας για να θαυμάσουν και να απολαύσουν τα χρώματα που παίρνουν τα φύλλα των δένδρων με την αλλαγή της εποχής. Δεν μας πτοούν οι φοβέρες και οι απειλές. Όπως είπε και ένας ξένος δικαστής από την Αθήνα να τους πείτε να πάνε σε άλλα μέρη, όπου υπάρχουν δάση μακριά από κατοικημένες περιοχές και όχι να καταστρέψουν αυτό το πανόραμα, που αποτελεί τον πνεύμονα του χωριού. Εάν εξαφανίσουν το δάσος πρέπει κι εμείς να εξαφανιστούμε, γιατί θα μας φάει το λιοπύρι. Είναι αλήθεια όμως, ότι δεν θα επιτρέψουμε παρεμβάσεις που θα προβλέπουν την υλοτόμηση των δέντρων ούτε άλλου είδους επεμβάσεις. Το δάσος θα μείνει όπως είναι, γιατί είναι τόπος ιερός και μας ανήκει ολοκληρωτικά. Επιπλέον δε το προστατεύουν και το διατηρούν οι φύλακες Άγγελοί μας που είναι οι Άγιοι Θεόδωροι- επομένως κανείς δεν είναι άξιος να τολμήσει να μας στερήσει αυτόν τον θησαυρό της ζωής μας και της αναπνοής μας.
"Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω"
Πόπη Α. Χρυσοχόου
καθηγήτρια, φιλόλογος
