Ειδικότερα, τις τελευταίες δεκαετίες, με την εξάπλωση του διαδικτύου και την ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των μετέπειτα εφαρμογών μέσω των smartphones το πρόβλημα φαίνεται να διεισδύει όλο και βαθύτερα στον κοινωνικό ιστό με οικονομικές, κοινωνικές και ψυχοσυναισθηματικές προεκτάσεις.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη σχετικά με τα ζητήματα αυτά, στους ανθρώπους που έχουν προβληματική σχέση με τον τζόγο συναντώνται πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Στην περιγραφή μας σίγουρα θα συμπεριλαμβάναμε έναν άνθρωπο ο οποίος έχει καταστραφεί οικονομικά από τον τζόγο. Κατά πάσα πιθανότητα έχει επηρεάσει το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του δανειζόμενος χρήματα ή ακόμη και υπεξαιρώντας τα, προκαλώντας τους τόσο οικονομικά όσο και ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα. Είναι θαμώνας σε καζίνο, χαρτοπαικτικές λέσχες ή σε καταστήματα τυχερών παιχνιδιών και είναι καταδικασμένος να ζει με αυτόν τον τρόπο σε μία προδιαγεγραμμένη πορεία καταστροφής.
Ας δούμε, λοιπόν, τι από τα παραπάνω ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και τι αποτελεί μύθο ή εσφαλμένη αντίληψη. Η οικονομική ζημιά που υφίσταται ένας άνθρωπος, ο οποίος παίζει παθολογικά σίγουρα είναι ένας δείκτης που υποδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος και, προφανώς, όσο περισσότερο διάστημα βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση, τόσο αυξάνονται κι οι πιθανότητες μιας οικονομικής καταστροφής. Κατά την περίοδο του παιχνιδιού, ο εξαρτημένος πολλές φορές προσπαθεί να «μπαλώσει» τις οικονομικές τρύπες λέγοντας ψέματα στους οικείους του προκειμένου να δανειστεί χρήματα, ενδέχεται να αποσπάσει χρηματικά ποσά από κοινούς λογαριασμούς ή να ρευστοποιήσει οικογενειακή περιουσία, ακόμη και να υπεξαιρέσει χρήματα από το χώρο εργασίας του. Σε αυτές τις περιπτώσεις εκτός από την οικονομική ζημιά, ανακύπτουν πολύ σοβαρά ζητήματα εμπιστοσύνης και πολλές φορές διάλυση των σχέσεων με τους σημαντικούς άλλους, καθώς, επίσης, και νομικές επιπλοκές με απρόβλεπτες προεκτάσεις.
Η πραγματικότητα είναι ότι τα «στέκια», οι τρόποι και οι επιλογές του παιχνιδιού έχουν αλλάξει ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Αυτό δε σημαίνει πως εκλείπουν οι παραδοσιακές επιλογές, όπως τα καζίνο, οι χαρτοπαιχτικές λέσχες, τα «φρουτάκια» και το στοίχημα, αλλά ότι έχουν μετεξελιχθεί και προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που επιτάσσει η εποχή μας και οι καταναλωτικές μας συνήθειες. Την αλλαγή αυτή έχει ευνοήσει σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη των εφαρμογών του διαδικτύου και η εξοικείωσή μας όλο και περισσότερο με αυτές. Από πολύ μικρή ηλικία πλέον, μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε τα κινητά μας τηλέφωνα ως μέσα επικοινωνίας, μέσα ψυχαγωγίας και φυσικά μέσα συναλλαγών. Τα χρήματα πλέον είναι κατά κύριο λόγο απλά αριθμοί στους ηλεκτρονικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με εφαρμογές εμπορικών καταστημάτων, συνδρομητικών ιστότοπων και φυσικά με ιστοσελίδες και εφαρμογές τυχερών παιχνιδιών. Πλέον η πρόσβαση στο παιχνίδι είναι πιο εύκολη από ποτέ! Ο καθένας από εμάς μπορεί να κρύψει στην τσέπη του ένα «μικρό καζίνο», να ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για όλα τα αθλητικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρο τον πλανήτη, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να στοιχηματίσει σε αυτά ή να ποντάρει στην ψηφιακή ρουλέτα τεράστια χρηματικά ποσά.
Η απομόνωση την οποία βιώνουν οι χρήστες των εν λόγω εφαρμογών είναι ένα χαρακτηριστικό του σύγχρονου τρόπου παιχνιδιού. Δε χρειάζεται πλέον κάποιος να βγει από το σπίτι του και να πάει σε ένα κατάστημα τυχερών παιχνιδιών προκειμένου να ικανοποιήσει την ανάγκη του για παιχνίδι, με κίνδυνο να εκτεθεί στους οικείους του. Δε χρειάζεται να οδηγήσει μέχρι το κοντινότερο καζίνο και να απουσιάσει για ώρες από τις οικογενειακές και κοινωνικές του υποχρεώσεις περιμένοντας να «ρεφάρει». Πλέον το σπίτι ή το δωμάτιο του κάθε ανθρώπου, ο χώρος της εργασίας του, κάθε λεπτό από τον ελεύθερο χρόνο του μπορεί να γίνει χώρος και χρόνος παιχνιδιού, εγκλωβίζοντάς τον σταδιακά σε μία καθημερινότητα γεμάτη άγχος, ματαίωση, ψέματα και απελπισία.
Φυσικά όσες και όσοι βιώνουν μία τέτοια συνθήκη έχουν μια σειρά από επιλογές προκειμένου να ξεπεράσουν τα παραπάνω. Το σίγουρο είναι πως οφείλουν να μιλήσουν για το ζήτημα σε ανθρώπους με τους οποίους νιώθουν ασφάλεια και να ακούσουν προτάσεις που πιθανώς να μην έχουν σκεφτεί οι ίδιοι. Αν δεν υπάρχει ένας κύκλος από έμπιστους ανθρώπους με τους οποίους υπάρχει οικειότητα, τότε η προσέγγιση ενός θεραπευτικού προγράμματος είναι το πρώτο βήμα. Ένα υποστηρικτικό πρόγραμμα βοηθάει ανθρώπους με προβληματική σχέση από τα τυχερά παιχνίδια να μιλήσουν ανοιχτά για το πρόβλημά τους σε ένα ασφαλές περιβάλλον και να ξεκινήσουν σταδιακά την απεξαρτητική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο, βήμα-βήμα, διορθώνονται συνέπειες που συσσωρεύτηκαν λόγω του παιχνιδιού, ιεραρχούνται προτεραιότητες και ξεκινάει μια τροχιά επανόρθωσης των σχέσεων και των λανθασμένων στάσεων που δημιούργησαν οι επιλογές της προηγούμενης ζωής.
Υπό αυτό το πρίσμα προσεγγίζουμε την προβληματική σχέση με τον τζόγο στο Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Λάρισας, το οποίο είναι ένα δημόσιο πρόγραμμα απεξάρτησης που απευθύνεται σε ενήλικους με ζήτημα εξάρτησης από ναρκωτικά, αλκοόλ και τυχερά παιχνίδια και στο συγγενικό/φιλικό περιβάλλον τους και όλες του οι υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν.
* Ο Κώστας Γκαϊφύλλιας είναι κοινωνικός λειτουργός, MSc, Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Λάρισας
