Πνευματικός άνθρωπος και πνευματικότητα

Του Δημητρίου Νταφούλη, επίτ. σχολ. συμβούλου και θεολόγου

Το Τριώδιο ήδη άνοιξε. Η εκκλησία μάς καλεί σε πνευματικό αγώνα απαλλαγής από επιβλαβείς απολαύσεις και κακούς λογισμούς, για ένα ταξίδι πνευματικό στην πόλη του Θεού, την Ιερουσαλήμ, την πόλη των Παθών και της Ανάστασης του Κυρίου.

Ποιος όμως μπορεί να είναι ο πνευματικός άνθρωπος; Ο πολυπτιούχος επιστήμων, ο πολιτικός, ο ιερωμένος, ο Ακαδημαϊκός, ο στρατηγός, ο εφοπλιστής, ο αγράμματος εργάτης, ο πλούσιος ή ο φτωχός; Ποιο το κριτήριο της διάκρισης;
Η ανθρώπινη λογική, πρεσβεύει πως, πνευματικός άνθρωπος μπορεί να είναι ο άνθρωπος των γραμμάτων και τεχνών. Αυτός που ζει την εποχή του. Είναι ενεργός και δημιουργικός πολίτης, συμμετέχει στο κοινωνικό γίγνεσθαι, τυγχάνει αναγνωρισιμότητας και σεβασμού...
Για την εκκλησία μας όμως, πνευματικός άνθρωπος, είναι ο φωτισμένος με το άγιο πνεύμα.
Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να είναι πνευματικοί. Αυτό επιθυμεί. Δεν εξαιρεί κανέναν. Ούτε πριμοδοτεί, ούτε δίνει προτεραιότητα στα αξιώματα και στους τίτλους! Εξάλλου και ο Χριστός, ψαράδες αγραμμάτους κάλεσε για μαθητές Του και με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, αναδείχθηκαν της Οικουμένης Ιεραπόστολοι! Ούτε αρκεί να είσαι τυπικά θρησκευόμενος, όπως ο Φαρισαίος της Παραβολής. Ό,τι έκανε, δεν ήταν καρπός πνευματικότητας αλλά φιλαυτίας και ικανοποίησης του εγωισμού του για την έξωθεν καλή μαρτυρία!
Η προσευχή όμως του Τελώνη, ήταν πνευματικός καρπός γιατί το «Ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ...», είναι αποτέλεσμα της αυτογνωσίας του, πνευματική αρχή και αρετή!
Για την εκκλησία μας λοιπόν, πνευματικός άνθρωπος είναι αυτός που εκτός της σοφίας του κόσμου, είναι φωτισμένος από το άγιο πνεύμα! Αυτός που ζει με το Χριστό και για τη δόξα του! Αυτός που «προσφέρεται», που μοιράζεται αγαθά, που νοιάζεται τον πονεμένο και ανήμπορο συνάνθρωπό του!
Που έχει ενσυναίσθηση των προβλημάτων του και των δοκιμασιών του στη ζωή. Που ανοίγει την καρδιά του αλλά και το «πουγκί» του, για αλληλεγγύη. Οι αρετές του αυτές, είναι καρπός του πνεύματος, η πνευματικότητά του.
Οι πνευματικοί άνθρωποι, λέει ο Απ. Παύλος, είναι παιδιά του Θεού και πορεύονται στη ζωή οπλισμένοι με τα δώρα του πνεύματος. Ταπείνωση, μετάνοια, συγχώρεση, ενσυναίσθηση, ελεημοσύνη και αγάπη. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό.
Ούτε αρκεί μόνο να διδάσκεις, να κηρύττεις, ή να γράφεις. Πρέπει και να τα ζεις, να τα κάνεις πράξη! Δε φτάνει, δηλαδή, μόνο με λόγο να αγαπάς. Αγάπη χωρίς πράξη, έλεγε ο Παπαδιαμάντης, είναι λουλούδι χωρίς το άρωμά του!
Ο άνθρωπος, αναζητούσε ανέκαθεν τον «ευδαίμονα βίον». Την καλή ζωή. Όπως κάνει και σήμερα. Βοηθός του, οι επιστήμες, η τεχνολογία, η γνώση. Είναι αλήθεια πως σε πολλά πρόκοψε.
Παρά ταύτα όμως, δεν βρήκε την ευτυχία! Το νιώθει.
Ζει σε ανασφάλεια. Βλέπει τριγύρω του έναν κόσμο χωρίς όνειρα.
Πόλεμο, προσφυγιά, φτώχεια, πόνο, απαξία της ανθρώπινης ζωής, αίμα, παραβατικότητα, εγκληματικότητα... θάνατο!
Περίσσεψε το κακό. Φαίνεται πως λάθος πορεία επέλεξε. Φοβάται την αλλοτρίωση του προσώπου του. Πύργος Βαβέλ η δημόσια διεθνής εικόνα του κόσμου.
Οι επιστήμονες μιλάνε πως χρειάζεται ίσως μια άλλη αγωγή, άλλα συστήματα διαχείρισης της παραγωγής και άλλα πολιτικά προγράμματα διακυβέρνησης των λαών, αφού τα μέχρι τώρα εφαρμοζόμενα, φαίνεται πως δεν μπορούν να δώσουν λύσεις στα προβλήματά τους. Δεν φταίνε μόνο αυτά.
Η εκκλησία μας, μάς θυμίζει πως ο άνθρωπος είναι πλασμένος «κατ’ εικόνα και ομοίωση» Θεού. Τούτο σημαίνει πως είχε και «πνεύμα» Θεού το οποίο απώλεσε με την ανυπακοή του στον Θεό Δημιουργό του. Η απώλεια του πνεύματος, λέει η εκκλησία, είναι αυτή που φταίει για όσα δεινά ζούμε σήμερα. Το κακό εντοπίζεται στο έλλειμμα της πνευματικότητας. Αδιαφορήσαμε για τον εσωτερικό μας κόσμο. Την ψυχή μας. Την ψυχική μας υγεία, την αρμονία και την ισορροπία!
Να νοιαζόμαστε για την υγεία του σώματος. Είναι ναός, κατοικητήριο Θεού! Να μην αδιαφορούμε όμως και για την ψυχή μας. Μακάρι να «καλλωπίζαμε» και την ψυχή μας, όπως το σώμα! Ο κόσμος θα ήταν καλύτερος.
Αυτό κάνει ο πνευματικός άνθρωπος που διακρίνεται για τη συνεπή και γνήσια εσωτερική ζωή του.
Είναι «νοικοκύρης» της προσωπικότητάς του και ζει σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού.
Από εδώ αρχίζει η πρόγευση του παραδείσου.
Η ψυχή μας, είναι η «τράπεζα» για αποταμίευση πνευματικών αγαθών και επενδύσεις. Το μπορούμε!
Η εκκλησία μας, με τη χριστιανική της ανθρωπολογία και τον λόγο του ιδρυτή της, μάς φωτίζει στον πνευματικό μας αγώνα, μας στηρίζει, μας ενδυναμώνει, μάς καθοδηγεί...
«Εγώ ειμί ο άρτος της ζωής!» Η πνευματική τροφή!
«Εγώ ειμί το φώς!» Το πνευματικό φως!
«Εγώ ειμί η οδός!». Ο δρόμος της σωτηρίας μας.
«Εγώ ειμί η Ανάστασις!» Η Ελπίδα και της προσωπικής μας Ανάστασης. «Πνεύμα ο Θεός». Όσοι τον ακολουθούν και πράττουν όσα διδάσκονται είναι πνευματικοί άνθρωποι και το καρποφόρο έργο τους είναι η πνευματικότητά τους.
Ανταύγειες πνευματικές φωτίζουν το περιβάλλον τους.
Μακάρι και οι ταγοί του κόσμου τούτου, να τον ακολουθήσουν. Τότε σίγουρα με τις αποφάσεις τους, την πνευματικότητά τους, θα αλλάξει και ο κόσμος!
Ποιος ξέρει; Τα αδύνατα για εμάς, δυνατά για το Θεό!