Πότε έχουμε ενδεχόμενο δόλο; Όταν οι εδώ λ.χ. υπαίτιοι της σύγκρουσης δεν είχαν μεν πρόθεση να επιφέρουν τη σύγκρουση -με αποτέλεσμα τον θάνατο τόσων ανθρώπων-, αλλά την αποδέχτηκαν ως ενδεχόμενο να συμβεί. Ασφαλώς στο δυστύχημα έχει ήδη αποδοθεί κακουργηματικός ενδεχόμενος δόλος σε πάρα πολλούς εξαιτίας και των βαρύτατων κοινωνικών επιπτώσεων της τραγωδίας. Δεν είναι εδώ ο χώρος νομικών αναπτύξεων. Λογικές σκέψεις, όμως, πρέπει να διατυπωθούν, καθώς η νομική επιστήμη εκφράζει πρωτίστως την κοινή λογική.
Έως τώρα θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να έχουν δικαστεί οι πρωταίτιοι και να διαταχθεί δίχως υπαίτια βραδύτητα προκαταρκτική έρευνα, με ενδεχόμενες διώξεις εναντίον όσων έμμεσα συνδέονται με το δυστύχημα, ή και άσχετες, αλλά προκύπτουσες από την έρευνα παράνομες πράξεις ή παραλείψεις. Με αφορμή την τραγωδία η έρευνα μπορεί να φτάσει πολύ μακριά. Δεν είναι, όμως, μία ή πολλές τέτοιες έρευνες προαπαιτούμενο για την ταχεία, όπως έπρεπε να είναι, πρόοδο της κύριας δίκης. Αυτό συνέβη στην υπόθεση Πισπιρίγγου, όπου εκδικάστηκε χωριστά η υπόθεση για το ένα βρέφος και ακολούθησε η δεύτερη δίκη για τα άλλα δύο. Δυστυχώς για την υπόθεση «Τέμπη» οι εισαγγελικές και δικαστικές αρχές ακολούθησαν άλλη οδό, με κάκιστα αποτελέσματα, όπως η γενική αντίληψη για συγκάλυψη ευθυνών, η καθολική αγανάκτηση, η αποφυλάκιση του σταθμάρχη λόγω παρόδου 16μήνου από το δυστύχημα, δίχως να έχει αρχίσει καν η εκδίκαση της υπόθεσης, η συνεχής κατάθεση αιτημάτων των συγγενών των θυμάτων κ.λπ. που καταλήγουν στη διαιώνιση της ανάκρισης. Αρμόζουν εδώ και οι ακόλουθες παρατηρήσεις:
Α) Ελπίζω έστω και τώρα να χωριστούν από το Συμβούλιο Εφετών Λάρισας τα φερόμενα αδικήματα τυχόν παράνομων φορτίων, αλλοίωσης του χώρου πτώσης τμημάτων των συρμών (το λεγόμενο «μπάζωμα»), της αμαρτωλής σύμβασης 717/2014, των υπεύθυνων τοποθέτησης του σταθμάρχη στη νευραλγική αυτή θέση, των αιτίων ύπαρξης πυρόσφαιρας* και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας που έχει αποκαλυφθεί από την έως τώρα έρευνα, ή θα προκύψει από προσεχή διερεύνηση της αμαρτωλής πορείας του ελληνικού σιδηροδρόμου. Ακόμη, δεν έφτασε π.χ. ο ανακριτής σε τυχόν ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων. Όσα διαδικαστικά συμβαίνουν με την υπόθεση των Τεμπών και με οδηγό το γνωσιολογικό μου φορτίο με ξεπερνούν. Ελπίζω πως η κύρια υπόθεση θα οδηγηθεί εν τέλει στο ακροατήριο, γιατί το επιτάσσει η λογική των πραγμάτων και πως θα αποχωριστούν άλλα φερόμενα αδικήματα, προγενέστερα ή επόμενα του δυστυχήματος. Υπάρχει ένα θεμελιώδες ερώτημα. Αν δεν υπήρχε η εξωφρενική αμέλεια και συμπεριφορά ενός σταθμάρχη, δύο νεκρών οδηγών του IC, ενός τρίτου σιδηροδρομικού εντός της επιβατικής αμαξοστοιχίας και όσων άλλων σιδηροδρομικών άφησαν τον αδαή συνάδελφό τους μόνο του, θα γινόταν η σύγκρουση, που ήταν η πρωτογενής αιτία των νεκρών και τραυματιών;
Β) Η επόμενη παρατήρηση αφορά την ατυχή ανάμιξη της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου (κατά παρερμηνεία του επικληθέντος άρθρου 32 ΚΠΔ) με το από 25.2.24 έγγραφό της προς την έχουσα οριστεί από 17.6.23 ανώτατη επόπτρια του ανακριτικού έργου εισαγγελέα Εφετών Λάρισας. Η κ. Αδειλίνη συνέστησε στην εδώ εισαγγελέα Εφετών (την κ. Αποστολάκη αν καλά γνωρίζω) τα εξής: «Επιτακτική παρίσταται η ανάγκη να μεριμνήσετε ώστε... να απαντηθεί κάθε ισχυρισμός και καταγγελία που προβάλλεται από συγγενείς των θυμάτων ή θύματα και τους συνηγόρους τους, ώστε το πέρας της ανάκρισης (σημ. στην οποία εδώ κανένα απολύτως δικαίωμα παρέμβασης είχαν οι εισαγγελείς) να μην αφήσει ουδεμία αμφιβολία, ως προς το ότι οι εισαγγελικές και ανακριτικές αρχές θα διερευνήσουν κάθε πτυχή της υπόθεσης εκτελώντας στο ακέραιο το καθήκον σας».
Η παραπάνω σύσταση δεν έπρεπε κατά τη γνώμη μου να γίνει, επειδή ακολούθησε σωρεία αιτημάτων που συσχετίστηκαν όχι ορθά με την κύρια δικογραφία. Έτσι, διαιωνίζεται η ανάκριση, ενώ οι πρότερες και ύστερες της σύγκρουσης πράξεις και παραλείψεις μπορούν και πρέπει να κριθούν ανεξάρτητα. Δύο παραδείγματα. Υπάρχει η περίεργη εξέλιξη της σύμβασης 717/14, η έρευνα της οποίας απαιτεί χρόνο. Μπορεί κάποιος και να σκεφτεί, ότι εάν είχαν ολοκληρωθεί οι αυτοματισμοί και τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας και προειδοποίησης, δε θα είχε συμβεί η σύγκρουση. Επόμενη συλλογιστική ακολουθία μπορεί να καταλήξει και πως η σύμβαση αυτή έπρεπε να γίνει νωρίτερα, και ακόμα πως έπρεπε οι υπεύθυνοι του ΟΣΕ να είχαν περιφράξει όλο το δίκτυο, ώστε να μη λεηλατούνται τα συστήματα από τους Ρομά. Αν είχαν συμβεί όλ’ αυτά, δε θα είχε υπάρξει βέβαια δυστύχημα. Η τραγωδία, όμως, συνέβη με δεδομένες συνθήκες δικτύου και συρμών. Αλλά και αν ο πολιτικός ή όποιος άλλος τοποθέτησε εκεί έναν ανεπαρκή άνθρωπο, πάλι δε θα είχε συμβεί η τραγωδία. Αυτή η αναδρομική συλλογιστική οδηγεί στην... ίδρυση του σιδηροδρόμου. Οι ίδιοι συλλογισμοί μπορεί να γίνουν και για σωρεία άλλων πράξεων και παραλείψεων μετά τη σύγκρουση, όπως η πυρόσφαιρα και η αιτία της, το γνωστό «μπάζωμα» κ.λπ. Τα πάντα μπορούν να ερευνηθούν αλλού. Δεν μπορώ να φανταστώ εδώ μια πολύ καθυστερημένη και με κοινωνικές παρενέργειες δίκη με 100 π.χ. κατηγορουμένους, 200 μάρτυρες και πραγματογνώμονες, 50 ή 60 δικηγόρους και μία δικογραφία χιλιάδων επί χιλιάδων σελίδων. Μια τέτοια δίκη θα διαρκέσει δύο περίπου χρόνια και διπλάσιο αριθμό τακτικών και αναπληρωματικών κατ’ ανάγκη δικαστών. Για ποιον λόγο πρέπει να συμβεί η δυστοπική αυτή κατάσταση και πόσο ποιοτική απόφαση μπορεί να υπάρξει, αν συνεχιστεί να «φορτώνεται» η ίδια δικογραφία με συνεχή αιτήματα σύμφωνα με τις αντιλήψεις της κ. Αδειλίνη.
Γ) Και λίγα πράγματα για τη στάση της κυβέρνησης στην υπόθεση αυτή. Στο παρελθόν αρνήθηκε σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής. Αντιπαρήλθε και την έκθεση της Ευρωπαίας εισαγγελέως για την οικτρή κατάσταση του ελληνικού σιδηροδρόμου. Επέτρεψε ακόμα την υποψηφιότητα Καραμανλή στις Σέρρες. Πιστεύει πως η επανεκλογή ξεπλένει τις τυχόν ευθύνες του; Έχω παλιά γράψει πως αν λ.χ. -ως ακραίο παράδειγμα- ο Αλ Καπόνε έβαζε υποψηφιότητα δημάρχου στη Νέα Υόρκη, του υποκόσμου της οποίας εδώ κι έναν αιώνα είχε τον απόλυτο έλεγχο, ασφαλώς θα εκλεγόταν. Η εκλογή δεν είναι εμβάπτιση στον Ιορδάνη ποταμό. Και ο Κώστας Καραμανλής επανεκλέχτηκε το 2007, όταν -πλην άλλων μέχρι τότε- είχε υπερδιπλασιάσει τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων. Ο άνθρωπος, όμως, μας έριξε στον γκρεμό.
Η προκύπτουσα σήμερα αλαζονεία του πρωθυπουργού δέχτηκε σοβαρό πλήγμα από τις μεγάλες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας της 26ης.1.2025 στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από τη στάση του και των συνεργατών του, έως τώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν προοιονίζεται κάτι καλό. Στα υπ’ όψιν του ας είναι πως «πας υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται»**.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
* Δε γνωρίζω αν έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο η πυρόσφαιρα να οφείλεται σε ηλεκτρικό τόξο.
** Από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο.
