σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται»
Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα
Απολλώνιον, VIII, 7
Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.
Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,
πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.
Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα
αντιλαμβάνονται. Η ακοή
αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών
ταράττεται. Η μυστική βοή
τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.
Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν
έξω ουδέν ακούουν οι λαοί.
Κ.Π.Καβάφης
Η καβαφική ποίηση στέκεται μακριά από κάθε μεταφυσική εξάρτηση. Δεν είναι οι Μούσες που χαρίζουν στον ευνοούμενό τους τον ποιητικό λόγο. Με την ποιητική του ο Καβάφης αποκρούει την παλιά αντίληψη που ήθελε τον ποιητή να δημιουργεί όταν βρίσκεται σε κατάσταση εκστατικής μανίας. Με τον Αλεξανδρινό ποιητή η ποίηση εξανθρωπίζεται, γίνεται εργασία επίπονη και επίμονη.
Με το «Σοφοί δε προσιόντων» ο ποιητής-αναγνώστης μας βάζει μπροστά στο πρόβλημα της προσωπικής ευθύνης. Η μεταφυσική ερμηνεία της ιστορίας είναι αντίληψη εξωεπιστημονική, αφού μεταβιβάζει την ευθύνη έξω από τα όρια δράσης του ανθρώπου. Η ιστορία είναι έργο του ανθρώπου και ευθύνη του ανθρώπου ή ντροπή του. Ούτε στους θεούς ούτε στην τύχη μπορεί να αναθέτει τις ευθύνες για όσες συμφορές προκαλεί ο ίδιος, ο πρωτογονισμός κι η λαιμαργία του...
