Οι ανισότητες στην Ελλάδα αυξάνονται και εντείνονται

Πίνακας 1. Το ΑΕΠ των χωρών της Ε.Ε., συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ε.Ε.

* Από τον Ανδρέα Ν. Αγγελάκη
«Ό,τι και να ανακαλύψομε, μετά από λίγο πληροφορούμαστε ότι το είχε ανακαλύψει, πολλούς αιώνες νωρίτερα, ο μικρός λαός των Αρχαίων Ελλήνων»
Φ. Νίτσε (Παράφραση)

Οι υφιστάμενες ανισότητες παγκοσμίως αυξάνονται ταχύτερα από την αύξηση της οικονομίας. Αυτές οι κοινωνικές και κυρίως οι οικονομικές ανισότητες, τα χάσματα παιδείας και πολιτισμού, η αναξιοκρατία και οι αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές επιτείνουν, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, την ανάδειξη αντισυστημικών πολιτικών τάσεων.
Οι δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη αυξήθηκαν από 470 άτομα το 2000 σε 2.650 το 2023. Αντίστοιχα, ο συνολικός πλούτος τους αυξήθηκε από 0,90 τρισ. $ το 2000, σε 13,10 τρισ. $, το 2021, δηλαδή κατά 1.455,56%, ενώ η παγκόσμια οικονομία αυξήθηκε από 33,84 τρισ. $ το 2000 μόνο κατά 310,28%, φθάνοντας τα 105 τρισ. $ σήμερα (Αγγελάκης, 2024). Η παγκόσμια αυτή αύξηση είναι πραγματική, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας Eurostat) και μειώνεται αναλογικά με τον ετήσιο πληθωρισμό.
Όσον αφορά το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) των 27 το 2023, με επίδοση 67% του μέσου όρου της Ε.Ε., με τη Βουλγαρία να είναι η μοναδική χώρα με τη χαμηλότερη επίδοση 64% του μέσου όρου. Το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ καταγράφεται σε Λουξεμβούργο, Ιρλανδία και Ολλανδία με επιδόσεις από 130% έως και 240% του μέσου όρου της Ε.Ε. Το επίπεδο παρέμεινε αμετάβλητο σε σύγκριση με το 2022, ενώ έχει βελτιωθεί ελαφρώς σε σχέση με το 2021 (63%), σύμφωνα με τα στοιχεία της Εurostat (Πίνακας 1).
Επίσης, η Ελλάδα εμφανίζει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό φτώχειας μετά τη Λετονία στην Ε.Ε. των 27 χωρών. Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα, 1 στους 5 κατοίκους στην Ελλάδα (δηλαδή το 20%) βρίσκεται κάτω από το όριο φτώχειας. Ιδιαίτερα υψηλό είναι και το ποσοστό μακροχρόνιας φτώχειας, το οποίο ανέρχεται σε 14% (το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ε.Ε. των 15 χωρών). Παρά τη σημαντική άνοδο του ΑΕΠ στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία, η φτώχεια και οι ανισότητες παραμένουν σχεδόν αμετάβλητες, με μικρή μείωση μόνο στο ποσοστό φτώχειας. Υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας στην Ελλάδα εμφανίζουν τα νοικοκυριά με υπεύθυνο αυτοαπασχολούμενο στον αγροτικό τομέα, εργαζόμενο μερικής απασχόλησης ή άνεργο. Εν τούτοις, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τη μεγαλύτερη συνεισφορά στη φτώχεια έχουν τα νοικοκυριά με υπεύθυνο συνταξιούχο, μισθωτό ή αυτοαπασχολούμενο σε μη αγροτικό τομέα (συνολικά 65,7%).
Σε όρους αγοραστικής δύναμης, η ελληνική οικονομία καταλαμβάνει σήμερα την 54η θέση παγκοσμίως, με ΑΕΠ στα 224 δισ. $ σε σταθερές τιμές. Ως μέλος της Ε.Ε., η Ελλάδα ήταν η δέκατη έκτη μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ της Ε.Ε. το 2022. Όμως, σήμερα στην Ελλάδα το ΑΕΠ των 10 πλουσιότερων Ελλήνων είναι 26,80 δισ. $, που αντιστοιχεί στο 12% του ελληνικού ΑΕΠ.* O Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμο μέλος και διακεκριμένο fellow της Παγκόσμιας Εταιρείας Υδατικών Πόρων.Βιβλιογραφία: Αγγελάκης, Α. Ν. (2024). Αυξάνει η Ανθρώπινη Φτωχοποίηση με τις Διευρυνόμενες Ανισότητες του Πλανήτη. Χανιώτικα Νέα, Χανιά Κρήτης, 03/01/2024, https://www.haniotika-nea.qr/ayxanei-i-anthropini- ftochopoiisi-me-tis-dieyrynomenes-anisotites-toy-planiti/.