Ο Αττίλας και η Ευρωπαϊκή προίκα στον Ερντογάν

*Από τον Νότη Μαριά

Η παρέλευση 50 χρόνων από την παράνομη τουρκική εισβολή στην Κύπρο και η συνακόλουθη παράνομη κατοχή του 37% της επικράτειας της Μεγαλονήσου σηματοδότησαν σειρά εκδηλώσεων μνήμης στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Το πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε και η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Κύπρο και η σχετική του ομιλία στις 20 Ιουλίου 2024 παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στην εκδήλωση «μνήμης για τη συμπλήρωση 50 ετών από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο».
Εκεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέραν των άλλων τόνισε: «Είμαστε εδώ για να αγωνιστούμε και να δικαιωθούμε» προσθέτοντας επίσης ότι «προ ημερών η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρ. Μέτσολα τάχθηκε ρητά υπέρ της ενιαίας και ελεύθερης Κύπρου, ενώ το ίδιο έκανε σήμερα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν» (www.cnn.gr 20/7/2024).
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης πέραν των άλλων τόνισε «μισό αιώνα μετά η Τουρκία παραμένει ο εισβολέας».
Όμως το άκρον άωτον της υποκρισίας και της διγλωσσίας είναι ότι ακριβώς τρεις ημέρες πιο πριν, δηλαδή στις 17 Ιουλίου 2024,οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου μέσω των πρέσβεών τους στο πλαίσιο του Coreper, δηλαδή της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων των κρατών μελών σε επίπεδο ΕΕ, είχαν δώσει το «πράσινο φως» για την έγκριση της θέσης του Συμβουλίου επί του σχεδίου προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2025, σχέδιο προϋπολογισμού που προικοδοτεί τον Ερντογάν και την Τουρκία για άλλη μια χρονιά με αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ!
Έτσι σε επίσημη ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ η οποία εκδόθηκε στις 17 Ιουλίου 2024 τονίστηκε: «Το Συμβούλιο κατέληξε σήμερα σε συμφωνία σχετικά με τη θέση του για το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2025. Συνολικά, η θέση του Συμβουλίου για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους προβλέπει 191,53 δισ. ευρώ για αναλήψεις υποχρεώσεων και 146,21 δισ. ευρώ για πληρωμές, χωρίς να περιλαμβάνει τις πιστώσεις που προβλέπονται για ειδικά μέσα εκτός του ΠΔΠ» (www.consilium.europa.eu/el 17/7/2024).
Όπως δήλωσε ο Péter Banai, υφυπουργός της Ουγγαρίας αρμόδιος για τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό «o προϋπολογισμός του επόμενου έτους θα έχει σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των μακροπρόθεσμων προτεραιοτήτων και στόχων της ΕΕ. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε αποτελεί καλή αφετηρία για τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίες ελπίζουμε ότι θα οδηγήσουν στην έγκαιρη έγκριση του προϋπολογισμού. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός έχει ως στόχο να διασφαλίσει τη συνετή κατάρτιση του προϋπολογισμού και να αφήσει περιθώρια για απρόβλεπτες καταστάσεις».
Πρέπει να σημειωθεί ότι η εν λόγω συμφωνία επιτεύχθηκε «μεταξύ των πρέσβεων των κρατών μελών στην ΕΕ (ΕΜΑ). Το Συμβούλιο σκοπεύει να καθορίσει επίσημα τη θέση του μέσω γραπτής διαδικασίας που λήγει στις 13 Σεπτεμβρίου 2024. Η θέση του Συμβουλίου θα χρησιμεύσει ως εντολή προς την ουγγρική Προεδρία του Συμβουλίου να διαπραγματευθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2025. Φέτος, η νόμιμη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας επί του ετήσιου προϋπολογισμού είναι τα μεσάνυχτα της 18ης Νοεμβρίου 2024» (www.consilium.europa.eu/el 17/7/2024).
Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις του δικαίου της ΕΕ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) καταρτίζει και εισηγείται για ψήφιση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το εκάστοτε ετήσιο σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ.
Στο πλαίσιο αυτό η Κομισιόν με ανακοίνωσή της στις 19 Ιουνίου 2024 τόνισε: «Η Επιτροπή πρότεινε σήμερα ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 199,7 δισ. ευρώ για το 2025. Ο προϋπολογισμός θα συμπληρωθεί με εκταμιεύσεις κατ’ εκτίμηση ποσού ύψους 72 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Next Generation EU» (https://ec.europa.eu/commission 19/6/2024).
Και συνέχισε: «Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2025 θα παράσχει επίσης — σύμφωνα με την ενδιάμεση αναθεώρηση του ΠΔΠ — συνεχή στήριξη στους Σύριους πρόσφυγες στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή, στη Νότια Γειτονία, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής διάστασης της μετανάστευσης, καθώς και στα Δυτικά Βαλκάνια. Το σημαντικότερο είναι ότι θα παράσχει σταθερή και προβλέψιμη στήριξη στην Ουκρανία».
Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή—υπό την προεδρία της Φον Ντερ Λάιεν η οποία ψηφίστηκε μαζικά από τους νεοεκλεγέντες ευρωβουλευτές ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται και πολλοί Έλληνες και Κύπριοι ευρωβουλευτές— επισήμανε ότι πρότεινε να διατεθούν πέραν των άλλων:
Α. Ποσό «16,3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των εταίρων μας και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, 10,9 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Η Ευρώπη στον κόσμο (ΜΓΑΔΣ — Η Ευρώπη στον κόσμο), 2,2 δισ. ευρώ για τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) και 0,5 δισ. ευρώ για τη Διευκόλυνση ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και 1,9 δισ. ευρώ για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)».
Β. Ποσό «2,1 δισ. ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση εντός της ΕΕ, εκ των οποίων, πρωτίστως, 1,9 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας».
Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι από τα παραπάνω κεφάλαια και ιδίως από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) και το κεφάλαιο για τη μετανάστευση, σημαντικά κονδύλια θα πάνε και για τη χρηματοδότηση της Τουρκίας και όλα αυτά βεβαίως καθώς συμπληρώθηκαν 50 ολόκληρα χρόνια από τον Αττίλα και ενώ πλέον τουρκικά πολεμικά έχουν περικυκλώσει την Κάσο!
Φυσικά η χρηματοδότηση της Τουρκίας από την ΕΕ πάντοτε βέβαια με τη σύμφωνη γνώμη Αθήνας και Λευκωσίας, όπως έχουμε ήδη αναλύσει και προ τριετίας (www.notismarias.gr 17/6/2021), δεν εξαντλείται μόνο στα παραπάνω δύο κεφάλαια του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ, αλλά προέρχεται πέραν των άλλων και από τις παρακάτω πηγές:
1. Από τη συμμετοχή της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως στο Erasmus + στο «Ορίζων 2020» κ.λπ.
2. Από τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Invest EU.
3. Από τη συμμετοχή τουρκικών εταιρειών σε διαγωνισμούς του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Επιπλέον η Τουρκία αποκομίζει τεράστια οικονομικά οφέλη:
1. Από την Τελωνειακή Ένωση και το Εμπόριο με την ΕΕ.
2. Από τη Συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ-Τουρκίας για τα γεωργικά προϊόντα.
3. Από το Εμπόριο Υπηρεσιών ΕΕ-Τουρκίας.
4. Από τις Ευρωπαϊκές Επενδύσεις-χρηματοδοτήσεις της Τουρκίας από την Ευρώπη των Τραπεζών.
5. Από τα τουρκικά προνόμια στο εμπόριο ΕΕ-Χωρών Μεσογείου.
6. Από τους μεταβατικούς κανόνες για την Τουρκία στο πλαίσιο του εμπορίου ΕΕ-Χωρών Μεσογείου.
Ερώτημα λοιπόν προς Αθήνα και Λευκωσία:
Με δεδομένο ότι το Συμβούλιο της ΕΕ σκοπεύει να καθορίσει επίσημα τη θέση του για το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2025 μέσω γραπτής διαδικασίας που λήγει στις 13 Σεπτεμβρίου 2024 τι σκοπεύουν τελικά να πράξουν σε σχέση με τα διάφορα κεφάλαια του σχεδίου προϋπολογισμού της ΕΕ που προικοδοτούν την Άγκυρα με αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ;
*O Νότης Μαριάς είναι καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην ευρωβουλευτής, [e-mail]