Το σχολείο, από το Δημοτικό μέχρι το Πανεπιστήμιο, αποτελεί το βασικό μέσο που προετοιμάζει και καθοδηγεί τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας. Σε όλη αυτήν τη μοναδική διαδρομή δάσκαλοι και μαθητές προσπαθούν και φέρουν σε πέρας μια επίπονη και μακρόχρονη διαδικασία που θα δώσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Πώς, όμως, μπορεί να γίνει το ταξίδι αυτό πιο ευχάριστο, πιο συναρπαστικό και να μη φαντάζει ως καταναγκαστική εργασία, ως μια υποχρέωση, ως πίεση από τους γονείς και δασκάλους; Ένας μέσος μαθητής έτσι αντιλαμβάνεται τη σχέση του με το σχολείο. Ως κάτι ευκαιριακό, παροδικό, φευγαλέο και κουραστικό που θα του δώσει τη δυνατότητα να μπει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και έπειτα στην αγορά εργασίας.
Ωστόσο, η απόκτηση τίτλων κάθε είδους δεν οδηγούν αυτόματα στη γνώση ως αποτέλεσμα μιας καθολικής παιδευτικής διαδικασίας που οδηγεί στην ανώτερη αντίληψη του ανθρώπου για τη ζωή και τα πράγματα ως αποτέλεσμα της ώριμης σκέψης. Είναι πολύ καλά γνωστό ότι όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια σταθερή και μόνιμη επανάληψη αρνητικών φαινομένων στην Παιδεία. Όχι μόνο στον τομέα της μάθησης, αλλά κυρίως της αγωγής. Ο Πλάτωνας είναι ο πρώτος που δημιούργησε μια φιλοσοφία αγωγής. Τη σημασία που κατέχει η αγωγή στον Πλάτωνα εξαίρουν όλοι οι νεότεροι μελετητές του. Διά της φιλοσοφίας του θέτει το πρόβλημα πως θα διαπλασθεί ένας νέος τύπος ανθρώπου και θα δημιουργηθούν νέα υποδείγματα ηθικών αξιών για τη ζωή. Κάτι που δυστυχώς στο Υπουργείο Παιδείας δε φαίνεται να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους.
Η παιδεία και η εκπαίδευση σήμερα, γράφει ο Γιώργος Αργυρόπουλος, έχει καταντήσει εκπαίδευση στην πιο αγοραία μορφή της και χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την επίτευξη ατομικών στόχων. Η βιωματική υπόστασή της, η διά βίου διάστασή της, η εθνική και κοινωνική αποστολή της θεωρητικοποιείται στα επί μέρους κείμενα, αλλά δε γίνεται πράξη, ώστε τα παιδιά στις ευαίσθητες αυτές ηλικίες να μάθουν βασικές και σημαντικές γνώσεις που θα τους ακολουθούν στα επόμενα βήματα. Σημειώνει ο Ιωάννης Μπεχράκης: «Η παιδεία τόσο σημαντική, αλλά και τόσο εκτός προγράμματος πάντοτε. Δε βρίσκεται σε ένα νομοσχέδιο ή σε μια πρόταση νόμου που ψηφίζεται και γίνεται νόμος από μία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Έτσι έχει καταντήσει να είναι εδώ και δεκαετίες. Όλοι περιμένουν έναν νέο νόμο να ορίσει και να θέσει το κανονιστικό πλαίσιο στα εκπαιδευτικά ζητήματα. Με αυτό υποτίθεται θα λυθούν τα προβλήματα που ταλανίζουν την παιδεία στην Ελλάδα και θα μείνουν ικανοποιημένοι οι εμπλεκόμενοι φορείς». Κάτι που δεν ισχύσει ασφαλώς στις μέρες μας. Η προβληματική ξεκινά αρχικά από το τι παιδεία θέλουμε ως πολίτες, ως άνθρωποι, ως κοινότητα και ως χώρα. Τα παιδιά στις ευαίσθητες ηλικίες να μάθουν βασικές και σημαντικές γνώσεις που θα τους ακολουθούν στα επόμενα βήματα και να μην αφήνονται να ζουν σε μια απίστευτη θολούρα που πολλές φορές τους οδηγεί σε ακραίες παρεμβατικές συμπεριφορές.
Η δημόσια εκπαίδευση στη χώρα μας διέρχεται κρίση εδώ και πολλά χρόνια. Και το πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι μόνο οικονομικό. Η εκπαίδευση προϋποθέτει την παιδεία που θα συμπεριλαμβάνει τη γνώση και την αγωγή μαζί ώστε ένας νέος άνθρωπος να γίνει ένας ολοκληρωμένος ελεύθερος πολίτης. Αν μέσα σε όλα αυτά προστεθεί και η κακή χρήση της τεχνολογίας (φορητά τηλεφωνά και συσκευές και μέσα στα σχολεία), γίνεται αντιληπτό γιατί έχουμε φθάσει σε καταστάσεις που αν δε ληφθούν σύντομα μέτρα, θα φθάσουμε σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Υστερόγραφο: Παρ’ όλα αυτά η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών που δε θα εξασφαλίσουν μια θέση της προτίμησής τους σε ένα από τα πολλά δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας (στην Ελλάδα και στην Κύπρο), θα οδηγηθούν στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Μεγαλονήσου και πολύ σύντομα και της Ελλάδας. Ευλόγως, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα: Ποια είναι, άραγε, τα κριτήρια επιλογής των φοιτητών στα δικά μας ιδιωτικά πανεπιστήμια; Υπάρχουν, έστω και κάποιες, στοιχειώδεις προϋποθέσεις επιλογής; Δικαιούται διερωτούνται πολλοί, ένας μαθητής με πολύ χαμηλή απόδοση στο σχολείο και απόλυτη αποτυχία στις εισαγωγικές εξετάσεις να εξασφαλίζει θέση σε οιοδήποτε πανεπιστήμιο, δημόσιο ή ιδιωτικό; Άποψή μου είναι πως σίγουρα χάσαμε το μέτρο!
* Ο δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Από το Μονάγρι Λεμεσού
av.avgoustiνοs@gmail.com
