Πεντηκοστή: Η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας

Από τον Απόστολο Ποντίκα, δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο, Πολιτικών Επιστημών

H Πεντηκοστή είναι για τους χριστιανούς η Γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας, αφού την ημέρα αυτή κατήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Αποστόλους, οι οποίοι στη συνέχεια με το κήρυγμά τους, ίδρυσαν την πρώτη χριστιανική εκκλησία.

Ακριβώς το γεγονός αυτό αποτέλεσε και το ουσιώδες το περιεχόμενο της χριστιανικής εορτής. Η χριστιανική εορτή της Πεντηκοστής αντιστοιχεί με την ομώνυμη μεγάλη εορτή των Ιουδαίων, αλλά έχει, όμως διαφορετικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Η Εβραϊκή Πεντηκοστή εορτάζεται 50 ημέρες μετά το Πάσχα και ονομάζεται εορτή της Εβδομάδας. Η Πεντηκοστή αρχικά στους Εβραίους ήταν γεωργική εορτή και ήταν εορτή της αρχής του θερισμού των σπαρτών. Οι Εβραίοι πρόσφεραν στον Θεό τα «Πρωτογεννήματα», της νέας σοδειάς.
Για τους χριστιανούς, όμως, η εορτή αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, γιατί την ημέρα αυτή το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε στους Αποστόλους και ανέδειξε τους απλοϊκούς ψαράδες πανσόφους κήρυκες του Ευαγγελίου του Χριστού. Η εορτή της Πεντηκοστής ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους, όπου εορταζόταν στον ναό των Ιεροσολύμων μαζί με τους Ιουδαίους, όπως μας πληροφορούν οι Πράξεις των Αποστόλων. Αυτό φαίνεται από το ταξίδι που είχε κάνει ο Παύλος στην Τρωάδα και στη συνέχεια, παράπλευσε τη Μίλητο, για να μη χάσει χρόνο στην Ασία και να μπορέσει να παραβρεθεί την ημέρα της Πεντηκοστής στα Ιεροσόλυμα.
Άλλωστε, εκκλησιαστικοί Πατέρες και συγγραφείς του β’ μισού του 4ου αιώνα, κάνουν λόγο ότι υπήρχε από τους Αποστολικούς ακόμα χρόνους. Κατά την εορτή της Πεντηκοστής γινόταν η βάπτιση των κατηχουμένων και για τον λόγο αυτό ψάλλεται και σήμερα ως τρισάγιος ύμνος το « Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε». Η εορτή της Πεντηκοστής εορτάζεται όλη την εβδομάδα και αποδίδεται στο Σάββατο, ενώ από τις μεθεόρτιες ημέρες διακρίνεται η Δευτέρα, η οποία είναι αφιερωμένη στο Άγιον Πνεύμα.
Η Αγία Τριάδα, το κυριότερο δόγμα της χριστιανικής πίστης, αποτελεί το σημαντικότερο κεφάλαιο της χριστιανικής πίστης, αλλά και το θεμέλιο της διδασκαλίας για την απολύτρωση και σωτηρία των ανθρώπων. Εκφράζει το Τριαδικό δόγμα την πίστη σε έναν Θεό με τρία πρόσωπα. Τα πρόσωπα αυτά είναι, ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα, τα οποία είναι όμοια, αδιαίρετα και ομοούσια κατά τη θεότητα. Έχουν την ίδια δύναμη, δόξα και ενέργεια, αλλά, όμως, διακρίνονται μεταξύ τους ως ξεχωριστή το καθένα υπόσταση. Τα τρία πρόσωπα έχουν κοινές ιδιότητες, εκτός μόνο από την αγεννησία, γιατί μόνο ο Θεός δεν γεννήθηκε από άλλο πρόσωπο,.
Στην εκκλησία υπάρχει η ιεραρχική τάξη: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα και η διαβάθμιση αυτή των προσώπων ανταποκρίνεται στην αποκάλυψη και φανέρωση των προσώπων στην Π. Διαθήκη, ο Πατήρ, στην Κ. Διαθήκη, ο Υιός και στην Εκκλησία, το Άγιον Πνεύμα, όπου μεταξύ των άλλων τριαδικών μαρτυριών υπάρχει ρητή εντολή να γίνεται το βάπτισμα στο «Όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Την εντολή αυτή έδωσε στους μαθητές του ο Χριστός λέγοντας: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Ματθ, κη’, 19». Βέβαια, για το θέμα της τριαδικότητας, έγιναν αιρετικές κινήσεις που ταλάνισαν την εκκλησία και δημιούργησαν αρκετά προβλήματα. Εναντίον των αιρετικών αυτών οι Πατέρες και Διδάσκαλοι της εκκλησίας έγραψαν και δίδαξαν την ορθή έννοια για τα τρία πρόσωπα, ενώ η Α’ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας το 325, διατύπωσε την επίσημη δογματική διακήρυξη για τα τρία Πρόσωπα και την ολοκλήρωσε η Β’ Οικουμενική Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως το 381. Από τότε και μετά το Σύμβολο της πίστεως, εκφράζει την ορθόδοξη διατύπωση του τριαδικού δόγματος περί Θεού Παντοκράτορα δημιουργού όλης της ορατής δημιουργίας, του Ιησού Χριστού, Υιού που η ουσία του είναι ίδια με την ουσία του Πατρός, που γεννήθηκε, δε ποιήθηκε, και του Αγίου Πνεύματος, το οποίο εκπορεύεται, από τον Πατέρα και μόνο, τη μόνη αρχή και αιτία εκπόρευσης του Πνεύματος. Ο λαός μας τιμά με λαμπρότητα την Πεντηκοστή, ενώ υπάρχουν γύρω στα 30 ομώνυμα χωριά που φέρουν το όνομα της Αγίας Τριάδας. Εξάλλου, υπάρχουν αρκετοί ναοί και μοναστήρια με το όνομα της Αγίας Τριάδας. Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Σπαρμού, το οποίο ιδρύθηκε τον ΙΣΤ ‘αιώνα, που έπαθε αρκετές ζημιές από τους Τούρκους και τους ληστές. Από το 1792, άρχισε μια οικονομική άνθηση και έγινε το καταφύγιο πολλών κλεφτών και αρματολών του επαναστατικού αγώνα. Η δραστηριότητα αυτή οφείλεται στον δυναμικό και φιλοπρόοδο ηγούμενο Ζαχαρία Χατζηγεωργάκη, ο οποίος καταγόταν από το κοντινό χωριό Πουλιάνα, τη σημερινή Κρυόβρυση. Είναι αυτός που συνέταξε τον κώδικα του μοναστηριού και ως κάτοικος και εγώ του χωριού αυτού, νιώθω χαρούμενος για την προσφορά του συμπατριώτη μου Ζαχαρία. Παλαιότερα στο μοναστήρι αυτό γινόταν μεγάλο πανηγύρι και μαζεύονταν κόσμος από τα γειτονικά χωριά και Ελασσόνα. Πιο πάνω από το μοναστήρι υπάρχει η Παλιά Σκαμνιά, με την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Είναι βυζαντινό κτίσμα του 1520, τρίκλιτη βασιλική, με θαυμάσιες τοιχογραφίες, αγιογραφίες. Χαρακτηριστική είναι μια αγιογράφηση του Κυνοκέφαλου Αγίου Χριστόφορου.