Εμπόλεμοι και θεατές

Από τον Τάσο Πουλτσάκη

Δύο εξαντλητικοί πόλεμοι στην ευρύτερη περιοχή μας με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια ειρήνη. Δύο ισχυρές στρατιωτικοπολιτικές και οικονομικές δυνάμεις εναντίων άλλων δύο αδύναμων, οι οποίες προσπαθούν, χρόνια τώρα, να σηκωθούν λίγο ψηλώτερα διεκδικώντας το δικαίωμα της ύπαρξής τους στο διεθνές στερέωμα.

Ο ένας πόλεμος λίγο πάνω απ’ το κεφάλι μας κι’ ο άλλος λίγο κάτω από τα πόδια μας. Και για τους δύο, πρόκειται καθαρά για στρατιωτική εισβολή. Και οι δύο εισβολείς πάντως, ό,τι και να επικαλούνται, κατά βάθος, επιθυμούν διακαώς, στην εποχή της αμφισβήτησης των πάντων, την επέκταση του «ζωτικού τους χώρου», διότι ως «φοβικοί νοικοκύρηδες», που είναι, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν κι ας μην γνωρίζουν από αληθινή πείνα...
Να όμως, όπως σε όλους τους τοπικούς πολέμους, έτσι και σ’ αυτούς που διεξάγονται σήμερα μπροστά στα μάτια μας, βάζουν όλους εμάς, ως θεατές, πάνω στις κερκίδες της αρένας όπου οι αδύνατοι μονομάχοι κατασπαράσσονται από τα άγρια θηρία και πρέπει να πάρουμε θέση, δηλαδή, με ποιανού το μέρος είμαστε. Δεν τολμάς να δείξεις λίγη συμπάθεια στον αμυνόμενο και αμέσως πετιέται ο «ξερόλας» με την ποικιλομορφία των τοποθετήσεών του και προβάλλει το δίκιο του ισχυρού. Παίρνεις τη θέση του άλλου, του επιτιθέμενου, κι’αμέσως σου κολλάνε τη ρετσινιά του κακομαθημένου καταπιεστή – καπιταλιστή, οι αντίθετοι.
Γι’ αυτό λοιπόν, καλύτερα να μιλήσουμε για τους εμπόλεμους – αδύναμους – αμυνόμενους, ίσως και ξεμπλέξουμε το κουβάρι και καθαρίσουμε την κρίση μας.
Ουκρανία. Μια πανσπερμία φυλών και νομαδικών λαών πέρασε πάνω από το σώμα της Ουκρανίας. Άλλοι τη λεηλάτησαν και άλλοι εγκαταστάθηκαν. Δάκες, Σκύθες, Ρωμαίοι, Γότθοι, Ούννοι, Ρως του Κιέβου, Σλάβοι, Έλληνες (ιδρύουν πόλεις στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας) και Οθωμανοί οι οποίοι συγκεντρώνουν 2 εκατομμύρια σκλάβους που τους πουλάνε στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολίας.
Από εκείνους του εξεγερμένους που αρνούνται να γίνουν δουλοπάροικοι, ξεπηδούν οι Κοζάκοι, οι περίφημοι πατριώτες πολεμιστές οι οποίοι προτιμούν να πεθαίνουν πολεμώντας παρά από γηρατειά. Περήφανοι, οι σκληροτράχηλοι Κοζάκοι, θα αποτελέσουν το παράδειγμα γενναιότητας και για τους σημερινούς ακόμα Ουκρανούς. Ο Νικολάι Γκόγκολ (1809 – 1852) συγγραφέας τόσων και τόσων αριστουργημάτων, όπως του συγκλονιστικού «Ταράς Μπούλμπα», εκφράζοντας τη βαθύτατη αγάπη που έτρεφε για την πατρίδα του, ως απόγονος Κοζάκων, θα πει πως είναι Ρώσος και κάτι περισσότερο: Ουκρανός.
Οι αδιάκοποι πόλεμοι για ανεξαρτησία, οι ρώσικοι εμφύλιοι που ρίχνουν την Ουκρανία το 1922 στην ψυχρή αγκαλιά της Σοβιετικής Ένωσης και η εισβολή των Γερμανών ναζί το 1941 – 1944, αποκαλύπτουν τη χαώδη κατάσταση η οποία επικρατεί με την απαράδεκτη δράση των Ουκρανών εθνικιστών να συνεργάζονται με τους χιτλερικούς και συγχρόνως, να αντιπαρατίθενται με τους Σοβιετικούς.
Το 1991 η διάλυση της άλλοτε κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης φέρνει την Ουκρανία στο στρατόπεδο των ανεξαρτήτων Δημοκρατιών.
Παλαιστίνιοι. Δύο λαοί σ’ έναν ιστορικό τόπο που γίνεται με το πέρασμα των αιώνων κρίσιμο σταυροδρόμι, δεν μπορούν ακόμα και τώρα ή δεν τους αφήνουν κάποιοι να συνεννοηθούν και να τα βρουν. Ένας ιστορικός τόπος του οποίου το όνομα, Παλαιστίνη, χρησιμοποιεί πρώτος ο Ηρόδοτος ως περιοχή της Συρίας που κατείχαν οι Φιλισταίοι της Παλαιάς Διαθήκης, πριν, γίνεται θέατρο συγκρούσεων και αιματηρότατων πολέμων, κυρίως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής, χρόνια μαζικών προσηλυτισμών, μετακινήσεων αραβικών πληθυσμών, οδήγησαν στον εξαραβισμό των κατοίκων με αποτέλεσμα οι σημερινοί Παλαιστίνιοι να είναι απόγονοι αυτών που πέρασαν από εκεί.
Οι Βρετανοί που ακολούθησαν δεν βοήθησαν στην επίλυση των διαφορών, ενώ η ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ το 1948 ρίχνει λάδι στη φωτιά. Εποικισμοί, διωγμοί, ξεριζωμοί δεν έχουν τελειωμό. Πρόσφυγες Παλαιστίνιοι καταφεύγουν στη Συρία, Λίβανο, Ιορδανία, Αίγυπτο.
Τι κι’αν η οργάνωση για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), προσπαθεί με ήπιο τρόπο να εισακουστεί, ακόμη και στους συμπολίτες του, πως οι όποιες διαφορές λύνονται με ειρηνικά μέσα και όχι με τα όπλα.
Εμείς, όλου του κόσμου οι θεατές, όσο παραμένουν ακόμη ανοιχτές αυτές οι πληγές, δεν πρέπει να κοιμόμαστε ήσυχοι...