Εικόνες από το χθες

Από την Κωνσταντίνα Κότση,
μέλος της ΕΛΟΣΥΛ
και μέλος της Ένωσης
Ελλήνων Λογοτεχνών

Θα πάμε στην πόλη μου, κι έπειτα στη γειτονιά μου, εκεί όπου έζησα τα παιδικά μου χρόνια, μετά τα εφηβικά και στη συνέχεια στα ώριμα, τα πιο σκεπτόμενα, τα πιο δημιουργικά, έφυγα μακριά της.

Τα παιδικά είναι τα καλύτερα για όλους μας, είναι βέβαιο, είχαν ανεμελιά, αθωότητα κι όλα φάνταζαν όμορφα, φωτεινά, αγνά. Μπρος στα παιδικά μάτια, την καθαρότητα της ψυχής, όλα ξεπροβάλλουν ασύλληπτα ωραία.
Κι όπως γυρίζω σε εκείνα τα χρόνια, έρχονται οι αναμνήσεις θύμησες για να με πάνε πάλι πίσω στην αγαπημένη μου γειτονιά, στον περίγυρο αυτής. Έχω αναφερθεί άπειρες φορές γράφοντας, εφόσον πάντα είναι και θα είναι στη σκέψη μου, μα και στην καρδιά μου.
Νομίζω πως για όλους μας ισχύει αυτή η αναπόληση, αυτό το γύρισμα της πρώτης νιότης να μείνει ανεξίτηλο. Στη συνέχεια ο άνθρωπος φθάνοντας σε ηλικία όπου της ζωής του ο χρόνος λιγοστεύει, επιθυμεί να γυρίσει πίσω στις ρίζες του, όπου κι αν βρίσκεται, εκεί που τον δένουν τόσα πολλά, ο νους του τρέχει στον τόπο του, όπου έζησε και μεγάλωσε, να βρεθεί και πάλι στο πατρικό του σπίτι, να ακούσει τις φωνές των παιδικών του φίλων να τρέξει μαζί τους στις αλάνες παίζοντας όλα εκείνα τα παιχνίδια της παλιάς εποχής, που τώρα έχουν ξεχαστεί απ’ τα ηλεκτρονικά με τις οθόνες τους, να παίζεις μόνος, δίχως ανθρώπινη συντροφιά, απομονωμένος. Είναι μεγάλο το θέμα της απομάκρυνσης, της αποξένωσης των ανθρώπων, η επαφή μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών (των κομπιούτερ) με απασχολεί ιδιαίτερα, με προβληματίζει.
Ας τ’ αφήσουμε αγαπητοί μου αναγνώστες αυτό το θέμα για να επιστρέψουμε και πάλι διά μέσω της μνήμης μου, που διαπιστώνω πως διατηρείται ευτυχώς ζωηρή κι ανεξίτηλη, να βρεθούμε στη μικρή αγορά, στα διάφορα καταστήματα που υπήρχαν και υπάρχουν στη γειτονιά μου. Σήμερα, βέβαια, με διαφορετικούς ιδιοκτήτες. Σε μικρή απόσταση το ένα απ’ το άλλο έβρισκες αρτοποιείο, παντοπωλείο (μπακάλικο), καθαριστήριο, κρεοπωλείο, ψαράδικο, τα βασικά.
Εκεί δίπλα στο περίπτερο στην άκρη του δρόμου ήταν κι η γνωστή ταβέρνα «ΨΑΘΑ», συγκέντρωνε πλούσια πελατεία, η εξαιρετική κουζίνα της και ο όμορφος διακοσμημένος χώρος της.
Ανάμεσα σε εκείνα, λοιπόν, υπήρχε κι ένα γαλακτοζαχαροπλαστείο. Σ’ αυτό θα σταθούμε, θα περάσουμε μέσα για να μας υποδεχθεί ο ιδιοκτήτης του, ένας άνθρωπος μικροκαμωμένος, με την ποδιά ζωσμένη γύρω στη μέση του, γρήγορος στις κινήσεις του κι άλλο τόσο γρήγορος στην ομιλία του, πρόθυμος και εξυπηρετικός. Ύστερα θα περάσει στο πίσω μέρος του μαγαζιού, όπου ήταν το εργαστήριό του.
Να κατασκευάσει όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα με γάλα δικής του παραγωγής.
Βλάχος στην καταγωγή του, γεννημένος σ’ ένα ορεινό χωριό πάνω ψηλά μέσα στα έλατα και στον βουνίσιο καθαρό αέρα, κατέβηκε στην πόλη κι άνοιξε δική του επιχείρηση. Κι όπως ήταν έτσι, αεικίνητος, εργατικός, ακούραστος, πήγε μπροστά.
Όλα τα προϊόντα που πούλαγε περνούσαν από τα χέρια του. Τυρί, γιαούρτι, βούτυρο άσπρο το καλό.
Γλυκά διάφορα στις βιτρίνες με τα πιο αγνά υλικά, μοσχομύριζε όλος ο χώρος, σε ταξίδευε σε στάνες, στρούγκες και βλάχικους καταυλισμούς.
Στο γαλακτοζαχαροπλαστείο υπήρχαν και μικρά τραπεζάκια με μαρμάρινη επιφάνεια να καθίσεις να γευθείς, να παραγγείλεις ό,τι ήθελες. Να πάρεις και το πρωινό σου, μέλι με βούτυρο στο ψωμί και ζεστό γάλα.
Τυρί, γάλα, γιαούρτι, ολόφρεσκα γλυκά, εκεί πήγαιναν οι γονείς μου να αγοράσουν. Θα πάμε στον «Βλάχο», έτσι τον αποκαλούσαμε, σπάνια με το όνομά του. Κι ήταν εγγύηση για όλη τη γειτονιά. Και πάλι, τονίζω, πόσο θαύμαζα αυτόν τον λεπτοκαμωμένο εργατικό, τίμιο άνθρωπο, τον «Βλάχο». Κι όλα αυτά που παρήγαγε μόνος του, έχοντας πάντα στο πλάι του και τη γυναίκα του, πολύτιμη βοηθός του. Θα μου μείνουν αξέχαστα τα γλυκά του, κρέμες, ρυζόγαλο, γιαούρτι εξαιρετικά αγνών υλικών.
Στάθηκα ιδιαίτερα στη θύμησή του με συγκίνηση (εφόσον δεν είναι πια στη ζωή), κι έπειτα από τόσα χρόνια, σαν τον βλέπω να προβάλλει μπρος στα μάτια μου σαν να ‘ναι χθες.
Τελειώνοντας κι αυτό το αφήγημά μου γύρω από πρόσωπα και γεγονότα, πάντα με επίκεντρο τη γειτονιά μου, θα αναφερθώ και πάλι με ευλάβεια στον μεγαλοπρεπή ναό της Παναγίας, που δεσπόζει στη μεγάλη συνοικία των Αμπελοκήπων και βρίσκεται στην καρδιά αυτής. Την ευλογία, τη χάρη Της αποζητούν όχι μόνο οι κάτοικοί της, αλλά κι οι αμέτρητοι προσκυνητές που κατακλύζουν τον ναό της μέρες των εορτών της και όχι μόνον. Πανηγυρίζει πολλές φορές τον χρόνο κι είμαστε όλοι παρόντες στη χάρη Της.