Γάμος, οικογένεια, ευρωπαϊκή και εθνική δικαιοταξία

Από τον Δημήτρη Κατσαρό, δικηγόρο, πρώην πρόεδρο Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) αποτελεί θεμελιώδες καταστατικό νομικό κείμενο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η τήρηση των οποίων έχει ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) που εδρεύει στο Στρασβούργο, το οποίο με τη νομολογία του διαπλάσσει «την ευρωπαϊκή δημόσια τάξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

Σχετικά με το γάμο είναι ρητή η διάταξη του άρθρου 12 της Σύμβασης που προβλέπει ότι «Οι άνδρες και οι γυναίκες σε ηλικία γάμου έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια, σύμφωνα με τους εθνικούς νόμους που διέπουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού», την οποία το Δικαστήριο του Στρασβούργου ερμήνευσε επί προσφυγής προσώπων του ιδίου φύλου κατά της Αυστρίας και έκαμε δεκτό με απόφασή του το 2010 ότι με το άρθρο αυτό κατοχυρώνεται το θεμελιώδες δικαίωμα του άνδρα και της γυναίκας να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια.
Οι προσφεύγοντες προέβαλλαν το επιχείρημα ότι η διατύπωση του άρθρου 12 δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη ότι ένας άνδρας μπορεί να παντρευτεί μόνο μια γυναίκα και το αντίστροφο, αλλά το Δικαστήριο έκρινε πως αντίθετα από όλα τα άλλα άρθρα της Σύμβασης, τα οποία παρέχουν δικαιώματα και ελευθερίες σε «όλους», η επιλογή της συγκεκριμένης διατύπωσης πρέπει να θεωρηθεί σκόπιμη.
Εν κατακλείδι, δέχθηκε ότι η όποια ρύθμιση περί του γάμου ατόμων του ιδίου φύλου επαφίεται στη ρύθμιση του εθνικού δικαίου του συμβαλλόμενου κράτους, διότι ο γάμος έχει βαθιά ριζωμένες κοινωνικές και πολιτιστικές συνδηλώσεις που μπορεί να διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από κοινωνία σε κοινωνία.
Τόσο από τη σχετική διάταξη της Σύμβασης όσο και από τη μέχρι στιγμής τουλάχιστον νομολογία του Δικαστηρίου, ο γάμος συνέχεται άρρηκτα με την οικογένεια, η οποία εξ ορισμού δεν μπορεί να προέλθει από γάμο προσώπων του ιδίου φύλου. Ως προς αυτό σαφέστατη είναι και η διάταξη του άρθρου 23, που θεσπίζει το επίσης δεσμευτικό για τη χώρα μας Διεθνές Σύμφωνο της Ν. Υόρκης για τα Ανθρώπινα και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ), το οποίο θεωρεί την οικογένεια φυσικό και θεμελιώδες στοιχείο της κοινωνίας ως αποτέλεσμα γάμου ανδρών και γυναικών.
Ακόμα περισσότερο, από το άρθρο 21 εδ.1α του Συντάγματος απορρέει υποχρέωση του Κράτους για προστασία του γάμου, της μητρότητας, της παιδικής ηλικίας και πρωτίστως της οικογένειας, την οποία αναγορεύει «θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους», δηλαδή, όρο, εκ των ων ουκ άνευ, για την ιστορική επιβίωση του Ελληνισμού.
Εννοείται, βέβαια, ότι ο εθνικός νομοθέτης δεν επιτρέπει γάμο μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου, άλλωστε, αυτό το νομικό καθεστώς επιχειρεί να μεταβάλει η Κυβέρνηση με ζωηρό, όσο και ανεξήγητο, ενδιαφέρον. Υπενθυμίζεται, μάλιστα, ότι μόλις το έτος 2021 η προηγούμενη Κυβέρνηση Μητσοτάκη ψήφισε στη Βουλή το Ν. 4800/2021 προς ενίσχυση της ενεργού παρουσίας του πατέρα και της μητέρας στην ανατροφή του τέκνου, το βέλτιστο συμφέρον του οποίου είναι το υπέρτατο κριτήριο στην εθνική έννομη τάξη.
Αυτό βέβαια που παρασιωπά η θηριώδης προπαγάνδα των ημερών, είναι αυτό που ανέδειξε και ο νομομαθής Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας κ. Ιερώνυμος με την πρόσφατη σημαντική παρέμβασή του προς την Ιερά Σύνοδο. Ότι ο Άρειος Πάγος ερμήνευσε με πρόσφατη, μάλιστα, απόφαση (1428/2017) την ευρωπαϊκή και εθνική δικαιοταξία και έκρινε ότι η μη αναγνώριση ευχέρειας τέλεσης πολιτικού γάμου μεταξύ προσώπων ιδίου φύλου κρίνεται δικαιολογημένη και δεν παραβιάζεται η αρχή της ισότητας στο γάμο, αφού πρόκειται για πρόσωπα που βρίσκονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες, δηλαδή «δεν είναι άνδρας και γυναίκα, αλλά άτομα του ιδίου φύλου».
Επίσης κρίθηκε ότι δεν πηγάζει υποχρέωση της Ελλάδος για συμμόρφωση προς κάποιον διεθνή νομικό κανόνα, κάθε δε ανάλογη κατάσταση αντιμετωπίστηκε ήδη με τις νομοθετικές ρυθμίσεις του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης, ενώ η σεξουαλική ελευθερία «δεν εκτείνεται και σε δικαίωμα του προσώπου να τυποποιεί νομικά τη σχέση του με άλλο πρόσωπο, κυρίως γιατί εκεί όπου ο συντακτικός νομοθέτης θέλησε να καθιερώσει μια παρόμοια υποχρέωση του κοινού νομοθέτη το έπραξε ρητά (γάμος) (άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος)».
Τέλος, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο διέλαβε και τη σημαντική παραδοχή ότι «η έκφραση της βουλήσεως της εσωτερικής έννομης τάξεως θεωρείται ότι αντανακλά τις ηθικές και κοινωνικές αξίες και παραδόσεις του ελληνικού λαού, που δεν αποδέχεται τη θέσπιση γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια».
Εφόσον, λοιπόν, κρίθηκε με επί τούτου (ad hoc) αμετάκλητη δικαστική απόφαση ότι δεν παραβιάζεται η αρχή της ισότητας στο γάμο, το ομώνυμο κυβερνητικό επιχείρημα είναι αβάσιμο και ψευδεπίγραφο, προσκρούει δε πρωτίστως στη συνταγματική προστασία της οικογένειας, όπως μνημονεύει ο Άρειος Πάγος.
Όμως, η συγκεκριμένη επιλογή του Πρωθυπουργού που αφορά μια εκθεμελιωτική κυριολεκτικά μεταβολή στο οικογενειακό μας δίκαιο, στερείται και ουσιαστικής πολιτικής νομιμοποίησης, αφού στις πρόσφατες δυο εκλογικές αναμετρήσεις παρασιωπήθηκε αθέμιτα από τον Ελληνικό Λαό και αποκαλύφθηκε με πολιτικό κυνισμό αμέσως μετά τις εκλογές του παρελθόντος Ιουνίου.
Πολλώ μάλλον όταν ήδη έχει καταστεί προφανές ότι η επισπευδόμενη νομοθετική πρωτοβουλία υπακούει στο νομοθετικό ακτιβισμό προσώπων του μειοψηφικού κύκλου του Μαξίμου, τα οποία στερούνται κοινωνικών αναφορών.
Πρόσωπα μιας ελιτίστικης ομάδας που διαπνέονται από τις αντιλήψεις της λεγόμενης ΛΟΑΤΚΙ ατζέντας και δεν τους απασχολεί το γεγονός ότι προσβάλλονται τα αξιακά προτάγματα του συλλογικού υποκειμένου της ελληνικής κοινωνίας, ενώ αδιαφορούν παγερά για τη θρησκευτική πίστη που είναι βιωματικό συνεκτικό στοιχείο του λαού μας. Τα θέλουν όλα και τα θέλουν τώρα.
Το ιδεολόγημα ορίζει ότι όλα υπόκεινται στους νόμους της αγοράς. Και τα παιδιά ακόμη μέσω της «παρένθετης μητέρας», της εμπορευματοποίησης, δηλαδή, της γυναίκας. Είναι κοινός τόπος ότι ο Πρωθυπουργός εκμεταλλεύεται το πολιτικό κενό που υπάρχει στη χώρα, το οποίο μεταφράζεται σε απουσία εναλλακτικής πολιτικής πρότασης. Η μεταδημοκρατική αντίληψη λέει ότι οι πολίτες δεν ψηφίζουν για να εκλέξουν τον καλύτερο, αλλά με την ελπίδα να αποφύγουν τον χειρότερο. Και επειδή όχι σπάνια διαψεύδονται και ως προς αυτό, οδηγούνται στην αποχή.
Ωστόσο, η αλαζονεία είναι κακός σύμβουλος για τους πολιτικούς, όπως και η υποτίμηση του αντιπάλου.
Στον Δήμο της Αθήνας, ο Κώστας Μπακογιάννης ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές και η επανεκλογή θεωρήθηκε περίπου υγιεινός περίπατος. Ο ίδιος φαινόταν ότι είχε την πλάνη της ανυπαρξίας σοβαρού αντιπάλου. Παρά το γεγονός όμως ότι και ο Πρωθυπουργός τον στήριξε με δημόσιες εμφανίσεις δίπλα του, Δήμαρχος εκλέχθηκε ο Χάρης Δούκας, τον οποίο δεν τον αναγνώριζαν ούτε οι ταξιτζήδες. Ενίοτε βέβαια, αν όχι πάντα, η έσχατη πλάνη είναι χειρότερη από την πρώτη…