Πρόκειται να συντελεστούν αλλαγές που θα σημάνουν μετατόπιση ιδεών και ιδεολογικού στίγματος που παρόμοιά της δεν έχει συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες;
Μπορεί ναι, μπορεί και όχι. Αυτό, πάντως, που ούτως ή άλλως μένει και από μόνο του κυοφορεί αλλαγές είναι η ευκολία με την οποία πλέον ιδέες που θεωρούνταν ιερές αμφισβητούνται και καινούργια πρότυπα γίνονται θέμα συζήτησης. Μας προειδοποιεί ο Αριστοτέλης: ἡ δ’ ἠθικὴ ἐξἔθους περιγίνεται. Οι συνήθειες αλλάζουν την ηθική. Η ηθική μεταβάλλεται.
Το να κάνουν δύο ομοφυλόφιλοι έναν γάμο, να υιοθετήσουν ένα παιδί και να κρεμάσουν στο σαλόνι τους μια ροζ σημαία αντί για αυτή που επελέγη στην Πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου το 1822, είναι προσωπική τους επιλογή και δεν θα έχει perse καμία απολύτως επιρροή στη ζωή των περισσοτέρων από εμάς. Με μια πρώτη ματιά οδηγούμαστε σε μια καινούργια κοινωνία, με περισσότερη ελευθερία, επιλογές, λιγότερο φόβο και ενοχές, πλουραλισμό. Υπάρχει, όντως, ένα συναίσθημα αγαλλίασης όταν ο άνθρωπος υιοθετεί κάτι τολμηρό, προοδευτικό και ριζοσπαστικό. Τα καινούργια ιδεολογικά πρότυπα δυνητικά θα μεταβάλλονται και θα είναι πιο τολμηρά, εξάπτοντας τη φαντασία, κάνοντάς την, όμως, ενίοτε, νοσηρή. Όταν αγαλλιάζεις την απόλυτη ελευθερία, αυτομάτως δημιουργείται μια ανεξέλεγκτη αναρχία που πολύ δύσκολα θα σταματήσει από ηθικούς φραγμούς.
Πρόκειται, βέβαια, για εξελίξεις που αλλάζουν τον χαρακτήρα του έθνους-κράτους που μετά τη Βεστφαλία όλοι μας, το κράτος, η Εκκλησία, η άρχουσα και η μεσαία τάξη, ο λαός, βαλθήκαμε να σφυρηλατήσουμε. Το οικοδόμημα που χτίσαμε τότε περιείχε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα εγγυόντανε μια σχετική ισορροπία στην οικογένεια αρχικά και στο κράτος τελικά. Στη Δυτική κοινωνία οι επιπτώσεις της χαλάρωσης των ηθών που η κοινωνία επέβαλε στους αιώνες που πέρασαν θα είναι τέτοιες που θα αλλάξουν μεν τον χαρακτήρα της κοινωνίας όπως την ξέρουμε, δεν θα είναι τεκτονικές, όμως, καθώς στον πυρήνα της η συγκεκριμένη κοινωνία έχει ήδη ενσωματώσει τα νέα δεδομένα και στο εγγύς μέλλον θα έχει την ευκαιρία να τα αφομοιώσει και να τα πολλαπλασιάσει. Οι μεγάλες συγκρούσεις στο έδαφός της θα καθυστερήσουν.
Αυτά στην καρδιά του δυτικού κόσμου. Στις παρυφές όμως; Εδώ η Ευρώπη αντιστέκεται για αιώνες προτάσσοντας τα στήθη της με αυτοθυσία όποτε χρειάζεται. Η Ευρώπη στις παρυφές της αντιστέκεται στην αλλοίωση του χαρακτήρα της, υπερασπιζόμενη τις χριστιανικές της καταβολές, καθώς και την εθνική υπόσταση των εθνών-κρατών της, όλο αυτό το σύνολο που κεντήθηκε με μαεστρία, πολιτική και αίμα και που εγγυήθηκε, μέσω ακριτικών στερεοτύπων, τη βούληση για έναν κόσμο διαφορετικό από αυτόν τον άλλο της Ανατολής.
Αυτήν, όμως, την επιτυχημένη συνταγή, η οποία εγγυήθηκε την επιβίωση στα βάθη των αιώνων και ενάντια σε κάθε επίβουλο, αυτήν τη συνταγή τη χαλάμε, καταργώντας τη νοερή συνθήκη με τον εαυτό μας και τους άλλους. Πηγαίνοντας, λοιπόν, την κοινωνία ένα βήμα πιο εκεί, αφήνουμε ανοιχτές χαραμάδες που δυνητικά θα αφήσουν ανοιχτές ιδεολογικές κερκόπορτες, θα καταργήσουν την εθνική ταυτότητα και το ηθικό πλεονέκτημα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Θα αφήσουμε μια κοινωνία ευάλωτη σε κάθε εισβολή, μια κοινωνία ευδαιμονίας χωρίς αντιστάσεις στην επερχόμενη σύγκρουση των πολιτισμών. Ένα έθνος-κράτος αδύναμο να αντισταθεί, χωρίς δυναμική και μαθημένο πια να πολεμά με άλλους όρους από αυτούς του αντιπάλου, καθιστώντας την ήττα δεδομένη. Και τότε δεν θα χάσουμε μόνο ιδέες, αλλά και υλικά. Και τότε μόνο θα καταλάβουμε.
*Ο Ηρακλής Γερογιώκας είναι υπ. διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και αντιδήμαρχος Παιδείας και Άθλησης του Δήμου Λαρισαίων
