Η κλοπή της Ιστορίας

Από τον Στέλιο Τσιανίκα

Θυμάμαι τον θυμό της Μελίνας κατά τη διάρκεια της συνομιλίας της με τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου.

- Μου κλέψατε τα μάρμαρά μου. Ξηλώσατε τα μάρμαρα από το μνημείο.
- Και από άλλα μνημεία λείπουν μάρμαρα.
- Ξέρεις πολλούς Παρθενώνες στον κόσμο;
Ο Παρθενώνας είναι το κορυφαίο μνημείο της αιώνιας ακτινοβολίας. Είναι η ακμή της τέχνης στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής.
Είναι γνωστό πως η Ιστορία της Αρχιτεκτονικής συμβαδίζει με την εν γένει ιστορία της Ανθρωπότητας.
Οι Έλληνες του 5ου αιώνα π.Χ. κατανόησαν τους νόμους της αρχιτεκτονικής αρμονίας καλύτερα από κάθε λαό πριν από αυτούς.
Για να γίνει, όμως, αυτό το «θαύμα» και να μείνει στην ιστορία ως ο «Χρυσός Αιώνας» της ανθρωπότητας έτυχε να συνυπάρχουν στην πιο ευτυχισμένη περίοδο της ακμής των Αθηνών, ο Φειδίας, ο μεγαλύτερος γλύπτης του αρχαίου κόσμου, ο Ικτίνος, ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας του αρχαίου κόσμου, μα προπαντός ο Περικλής, ο σημαντικότερος πολιτικός άνδρας των αρχαίων Αθηνών.
Ο Παρθενώνας κτίστηκε μεταξύ 447 και 432 π.Χ. Όταν η Αθήνα μετά τους Περσικούς πολέμους ήταν η κυρίαρχη δύναμη της εποχής.
Η πόλις των Αθηνών παραδίδει στην ανθρωπότητα και στη συλλογική μνήμη του πνεύματος της δυτικής παιδείας ένα κτίριο, έργο τέχνης στο σύνολό του, το οποίο δεν φανερώνει μόνο τη δεινότητα των συγκεκριμένων δημιουργών του, αλλά και τη φιλοσοφική σκέψη της κοινωνίας τους.
Ο λόρδος Ελγίν, πρέσβης της Βρετανίας στην Υψηλή Πύλη, παίρνει την άδεια από τον πασά των Αθηνών το έτος 1801 να πάρει μερικές «αρχαιότητες».
Τότε το μνημείο βανδαλίζεται. Ξηλώνουν τα γλυπτά και τη Ζωοφόρο. Ο αρχαιοκάπηλος λόρδος ξοδεύει ολόκληρη την περιουσία του για να αποκτήσει τους θησαυρούς του Παρθενώνα. Την κλοπή των θησαυρών αγοράζει το Βρετανικό Μουσείο το έτος 1817, το οποίο έκτοτε διεκδικεί τη νομιμότητα της κατοχής τους.
Είναι γνωστό πως η Ελλάδα ζητά, αμέσως μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους, τα γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν πίσω σον γενέθλιο τόπο τους.
Μέχρι σήμερα οι Βρετανικές Αρχές αρνούνται να μας τα επιστρέψουν, με το επιχείρημα ότι η επιστροφή των γλυπτών θα αποτελέσει προηγούμενο για αιτήματα από άλλες χώρες. Όμως, το ακλόνητο επιχείρημα της Ελλάδας είναι ότι η επιστροφή των γλυπτών δεν αφορά μεμονωμένους θησαυρούς, αλλά αφορά μόνιμη επανένωση.
Δηλαδή αφορά στην αποκατάσταση της ακεραιότητας του μνημείου.
Μα πάνω απ’ όλα είναι η κληρονομιά μας και η ιστορία μας. Γι’ αυτό μιλάμε για την κλοπή της ιστορίας.
Να θυμίσουμε στον αλαζόνα και «αποικιοκράτη» πρωθυπουργό της Βρετανίας Ρίσι Σούνακ πως εκτός από εμάς τους Έλληνες που χαρακτηρίζουμε τον λόρδο Έλγιν κλέφτη και τυμβωρύχο, τον προτρέπουμε να διαβάσει το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα που το έγραψε το 1813 με τίτλο: «Η κατάρα της Αθηνάς», όπου αποκαλεί «κλέφτη» τον Ελγίν.
Το επανέλαβε μισόν και πλέον αιώνα αργότερα ένας άλλος διαπρεπής Βρετανός, ο Όσκαρ Ουάιλντ.
Γράφει ο στρατηγός Μακρυγιάννης:
«Είχα δύο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα και ένα βασιλόπουλο, ατόφια, φαίνονταν οι φλέβες, τόσην εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ‘χαν πάρει κάτι στρατιώτες και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων. Χίλια τάλαρα γύρευαν. [...] Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα:
«Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτό πολεμήσαμε».