Ο πρωτομάστορας

Από τον Κων/νο Τσιρονίκο

Η ιστορία, που περιγράφουμε στο σημερινό μας άρθρο, αναφέρεται χρονικά στις δεκαετίες του 1950 και 1960 και τοπικά στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Αργυροπούλι Λάρισας.

Πρωταγωνιστής της διήγησης αυτής ο μπάρμπα Δημητράκης, ο πρωτομάστορας της συντεχνίας των κτιστών του χωριού ή ο μάστορας όπως τον αποκαλούσαν οι σύντροφοί του. Γιατί ήταν δεξιοτέχνης στη δόμηση της πέτρας και πραγματικός δάσκαλος, που δίδασκε και μάθαινε την τέχνη σε νέους του χωριού, που τον ακολουθούσαν στο επάγγελμα. Ντόπιος στην καταγωγή με μακρινές ρίζες απ’ τη Βλάστη Κοζάνης. Ήταν μπλατσιώτης όπως έλεγε.
Κάθε πρωί ο μπάρμπα Δημητράκης μαζί με την παρέα του και τον μονάκριβο γιο του ξεκινούσαν για τη δουλειά. Αυτός ήταν ο καθοδηγητής και συμβουλάτορας της συντροφιάς. Ο ζήλος, το μεράκι, η πείρα και το σπάνιο ταλέντο του ήταν τα χαρίσματα εκείνα, που τον ξεχώριζαν απ’ όλους τους κτίστες του χωριού.
Η φήμη του ξεπερνούσε τα όρια της πατρίδας του και δεν ήταν λίγες οι φορές που αυτός και η παρέα του απουσίαζαν, φτιάχνοντας σπίτια σε χωριά και κωμοπόλεις της περιοχής. Οι κτίστες τον καιρό εκείνο έκαναν, σχεδόν, όλες τις εργασίες που χρειαζόταν για να γίνει ένα σπίτι. Αυτοί το σχεδίαζαν, άνοιγαν τα θεμέλια, το έκτιζαν, το σοβάτιζαν, κατασκεύαζαν τη στέγη, το μπαλκόνι και τις σκάλες του.
Τα σπίτια που έφτιαχναν ήταν πέτρινα και η λάσπη που χρησιμοποιούσαν ήταν φτιαγμένη, κατά το πλείστον, από το χώμα που έβγαζαν από το άνοιγμα των θεμελίων. Το κτίσιμο της πέτρας ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση. Γιατί οι περισσότερες είχαν ακανόνιστο σχήμα και ο κτίστης έπρεπε να διαλέγει, κάθε φορά, αυτήν που θα ταίριαζε στη θέση του τοίχου που έκτιζε. Πολλές φορές αυτές δεν βόλευαν και τότε τις δούλευε με το σφυρί, δίνοντάς τες το επιθυμητό σχήμα.
Η ψυχή της συλλογικότητας αυτής ήταν ο μπάρμπα Δημητράκης. Ο πρωτομάστορας ή μάστορας, όπως τον αποκαλούσαν οι σύντροφοί του, που στη γλώσσα των κτιστών σημαίνει δάσκαλος. Αυτός έκλεινε τις δουλειές και ήταν υπόλογος απέναντι στον ιδιοκτήτη του σπιτιού που έκτιζαν. Ήταν, θα λέγαμε, σαν τον σημερινό εργολάβο, μόνο που αυτός δεν έπαιρνε τίποτα παραπάνω, παρά μόνο το μεροκάματο... Ήταν πολύ περήφανος, ειλικρινής και έντιμος.
Πολύ συναρπαστικό και άξιο θαυμασμού ήταν να τον βλέπει κανείς να κτίζει. Η συγκέντρωση και η αφοσίωση στην τέχνη ήταν υποδειγματική. Η δε συνεργασία νου και χεριών απόλυτη. Η εναλλαγή σφυριού και μυστριού έδινε μια καταπληκτική αρμονία στις κινήσεις των χεριών του, ενώ το αλφάδι και το νήμα της στάθμης πιστοποιούσαν, κάθε φορά, την ορθότητα της κατασκευής. Το κτίσιμο, το σοβάτισμα, οι στέγες και οι σκάλες των σπιτιών που έκανε είχαν μια μοναδική τελειότητα και ομορφιά που καταδείκνυαν το μεγαλείο της τεχνικής του πρωτομάστορα και της παρέας του.
Την ώρα της δουλειάς πότε-πότε σήκωνε το βλέμμα του και παρακολουθούσε και το έργο των συντρόφων του. Αν κάτι δεν πήγαινε καλά στο κτίσιμο, τους έβαζε να το χαλάσουν και να το φτιάξουν απ’ την αρχή, όπως ακριβώς έπρεπε. Ήταν τελειομανής, γι’ αυτό και τα σπίτια που έκτιζε ήταν μοναδικά. Ναι, ήταν όνειρο. Για όλα αυτά οι συγχωριανοί του τον καμάρωναν και πάντα έλεγαν και ξανάλεγαν ότι τα σπίτια τους τα έκτισε ο μπάρμπα Δημητράκης.
Τα χρόνια πέρασαν και ο πρωτομάστορας γέρασε. Τα πόδια και τα χέρια του δεν άντεχαν πια να συνεχίσει την αγαπημένη του δουλειά. Ανήμπορος, περνούσε τον περισσότερο χρόνο σπίτι του. Εκεί, συχνά, τον επισκέπτονταν φίλοι και παλιοί του σύντροφοι να τον δουν και να κουβεντιάσουν μαζί του. Αυτός πλημμύριζε από χαρά και ικανοποίηση, γιατί ένιωθε ότι δεν τον ξέχασαν και ούτε έπαψαν να εκτιμούν το σπουδαίο έργο του…
Τελευταία είχε τσακίσει πολύ. Συχνά οι δικοί του έλεγαν ότι τον μπάρμπα Δημητράκη δεν τον γέρασε ο χρόνος, ούτε η σκληρή δουλειά που έκανε, αλλά η πολύχρονη ψυχική αρρώστια απ’ την οποία βασανιζόταν ο μονάκριβος γιος του. Αυτή η στεναχώρια τον κατέτρωγε καθημερινά σαν το σαράκι…
Κάποια μέρα ο νεκρικός χτύπος της καμπάνας μετέφερε τη θλιβερή είδηση του θανάτου του. Οι συγχωριανοί του σύσσωμοι έσπευσαν να του πουν το στερνό αντίο και το μεγάλο ευχαριστώ για το σπουδαίο έργο του. Αυτό που θα θυμίζει και θα φωνάζει ότι ο μπάρμπα Δημητράκης δεν πέθανε, αλλά ζει.