Πώς ήταν στη μορφή ο Αρσένιος Περραιβός (1752-1843)

Ο Χριστόφορος Περραιβός (στο πορτρέτο) μετά το 1830, με άσπρα μαλλιά και μουστάκι. Υποθέτω ότι ο Αρσένιος θα του έμοιαζε αρκετά, όπως συμβαίνει με αδέρφια, στο βλέμμα (μαύρα ξυπνά μάτια), το μακρουλό πρόσωπο, τα κάπως μεγάλα αυτιά, το σφιχτό στόμα, τα στεγνά μάγουλα, τις βαθιές ρυτίδες στο μέτωπο και ανάμεσα στα λοξά φρύδια. Αν βάλουμε γένια και καλυμμαύχι μοναχού θα έχουμε, το κατά προσέγγιση, πορτρέτο του Αρσενίου.

Γράφει ο Παύλος Λάλος
Ο παπα-Αρσένιος Περραιβός (ή Χατζηβασιλείου), γεννημένος το 1752 στην Πάνω Πούρλια (Παλιοί Πόροι Πιερίας), μοναχός, αρχιμανδρίτης, ηγούμενος της Ολυμπιώτισσας Ελασσόνος σε δύο περιόδους 1786-1819 & 1839-1843, και αγωνιστής στην Επανάσταση του 1821 και μετά, ήταν μεγαλύτερος αδερφός του Αγωνιστή-λόγιου-συγγραφέα Χριστόφορου Περραιβού (το πραγματικό όνομα Χρυσάφης Χατζηβασιλείου). Ο Αρσένιος είναι λιγότερο γνωστός στο πανελλήνιο από τον αδερφό του Χριστόφορο που είχε αναλάβει σημαντικές θέσεις έως και υπουργός σε Κυβερνήσεις της νεοϊδρυμένης Ελλάδος.

Κι ενώ υπάρχουν πορτραίτα του Χριστόφορου (παραθέτουμε ένα από άγνωστο ζωγράφο), δεν γνωρίζουμε πώς ήταν η μορφή του Αρσένιου, ούτε έχει διασωθεί το πραγματικό του βαφτιστικό όνομα. Κι όμως, ο Αρσένιος ήταν σπουδαία προσωπικότητα της εποχής του (1752-1843) με δράση στη Μονή Ολυμπιώτισσας και στην περιοχή Ελασσόνας, όπου σαν μοναχός από το 1780 ήταν γραμματικός και προστατευόμενος του σοφού Λιβαδιώτη ηγουμένου Άνθιμου, διάδοχος και ηγούμενος στη Μονή με διαθήκη του Ανθίμου, έβαλε τη σφραγίδα του, με χρηστή διαχείριση της περιουσίας της Μονής και σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο και έργο υπέρ των Ελληνικών Σχολείων. Υπέστη φυλάκιση 1 χρόνου στα Γιάννενα από τον Αλή Πασά και διώξεις για την πατριωτική δράση, ήταν και μυημένος ΦΙΛΙΚΟΣ μετά το 1819. Τον Αρσένιο τον έχρισε Αρχιμανδρίτη ο ίδιος ο Πατριάρχης στην Κων/πολη ως επιβράβευση όταν κατέπεσαν οι ραδιούργες κατηγορίες δύο προεστών της Ελασσόνας (που ομολόγησαν ότι τους υποκίνησε ο «Βαλεσί-Θεσσαλάρχης» Βελή πασάς, γιος του Αλή), συμμετείχε στην Εξέγερση της Μολδοβλαχίας υπό τον Αλέξ. Υψηλάντη και μετά συμμετείχε στην Εθνεγερσία στην Ελλάδα ως την ίδρυση Ελληνικού Κράτους, κοντά στον αδερφό του που έγινε συνταγματάρχης, διοικητής Σκοπέλου, έπαρχος Φθιώτιδος, αλλά και υπουργός.
Όλα δείχνουν πως ο Αρσένιος. που ως μοναχός δεν απέκτησε παιδιά, είχε μεγάλη αγάπη και αδυναμία στον μικρότερο (κατά 21 χρόνια) αδερφό του Χριστόφορο, που τον πήρε από το γενέθλιο χωριό Πούρλια (Παλιοί Πόροι) Πιερίας, στην Τσαριτσάνη, για να μάθει γράμματα στην περίφημη Σχολή της, και στη συνέχεια τον έστειλε στο Βουκουρέστι σε άλλη Σχολή και στη Βιέννη για Ιατρική. Είναι φύση συνωμότης και νεωτεριστής. Εκεί γνωρίζεται με τον Ρήγα Βελεστινλή και ριζοσπαστικοποιείται, γίνεται θαυμαστής της Δημοκρατικής Γαλλίας και γράφει ποίημα ΩΔΗ στον Ν. Βοναπάρτη. Γλιτώνει όταν σκότωσαν τον Ρήγα στη φυλακή και πάει στο Παρίσι, γίνεται στην Κέρκυρα (την είχαν οι Γάλλοι) απεσταλμένος καθοδηγητής των Σουλιωτών, ξανά στο Παρίσι, όπου θα τυπώσει το 1ο του βιβλίο «Η Ιστορία της Πάργας και του Σουλίου», μετά γίνεται φιλικός (Εθναπόστολος) στη Ρωσία και στέλνεται στη Μάνη για να προετοιμάσει την Εθνεγερσία, μετά στο Ιάσιο Ρουμανίας με τον Υψηλάντη και συνέχεια αγώνες – αγώνες ως να γίνει ελεύθερο Ελληνικό Κράτος. Κι ο μοναχός-αρχιμανδρίτης μεγάλος αδερφός να καμαρώνει για τον μικρό αδερφό και να τον αποδέχεται ως το σημείο να υιοθετήσει κι αυτός το επίθετο Περραιβός, όπως υπογράφει σε επιστολές που σώζονται. Και παρά την ηλικία του ο Αρσένιος θα αφήσει τη Βιέννη και θα πάει στην Επανάσταση του Υψηλάντη, κοντά στον αδερφό, που τον είχε σαν γιο. Και μετά στην επαναστατημένη Ελλάδα το 1822-1830, πάνω από 70 ετών ιερωμένος, τι σθένος είχε αυτός ο άνθρωπος!!! Προσωπικά θεωρώ ότι ο Αρσένιος είναι Έλληνας Πατριώτης με ΚΕΦΑΛΑΙΑ. Θα πεθάνει περί το 1843 (91-92 ετών) στη Μονή της καρδιάς του την Ολυμπιώτισσα, όπου επέστρεψε.
Τον τιμώ με έναν ΥΜΝΟ κατά τον ήχο του ύμνου Αγίου Δημητρίου και Αγίου Αχιλείου: Αρσένιε των Περραιβών / εν τοις κινδύνοις, / φωτολαμπής αστέρας /αυτοφωτούμενος, / μέσα στο σκότος της σκλαβιάς / καταύγασες.
Των δυναστών καθήλες την έπαρσιν / και πολλούς Γρεκούς παρηγόρησες. /
Ω Αρσένιε, /υμνώ τους βασάνους που βίωσες, / ωραίε Έλληνα, δόξα σοι.