«Θα ζητήσω να ενημερωθώ άμεσα από την ολλανδική μελετητική εταιρεία για τ’ αποτελέσματα έρευνας και των αναλυτικών πορισμάτων στα οποία κατέληξε για τις αιτίες που προκάλεσαν τις μεγάλες καταστροφές στην περιοχή μας (...). Εχω πληροφορηθεί για τα βασικά στοιχεία του πορίσματος, θέλω, όμως, να πληροφορηθώ τα πάντα και αναλυτικά...», δήλωσε σε συνεντεύξεις του ο νεοεκλεγείς περιφερειάρχης κ. Δημ. Κουρέτας. Παραλλήλως, ζήτησε από τον Πρωθυπουργό, σε συνάντησή τους στο Μαξίμου - μετά από πρόσκληση του κ. Μητσοτάκη -, να έχει «πλήρη, πρωτογενή ενημέρωση» απ’ τους αρμόδιους υπουργούς και υφυπουργούς για την πορεία των έργων αποκατάστασης των πληγεισών από την κακοκαιρία «Daniel» περιοχών της θεσσαλικής περιφέρειας. Όντας καθηγητής Πανεπιστημίου (της Θεσσαλίας - κατ’ αρχήν στη Γεωπονική [1996] και εν συνεχεία [απ’ το 2000 μέχρι σήμερα] στο Τμήμα Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας) ο κ. Κουρέτας ενήργησε, κατά πρώτον (και χωρίς ακόμη να έχει αναλάβει τα καθήκοντά του, κάτι που θα γίνει από 1ης.01.2024) αμιγώς τεχνοκρατικά: Ζήτησε τα δεδομένα («data») του προβλήματος για να αναζητήσει τους (κατάλληλους) τρόπους, να βρει τις (εφικτές) λύσεις στο πρόβλημα.
Το είχαμε επισημάνει και προεκλογικά από ετούτη τη στήλη («ΕτΔ», 02.10.2023, σελ. 3) ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός επέλεξε να αναθέσει το έργο της έρευνας, της μελέτης και, εν τέλει, της έκδοσης του πορίσματος σε μια ξένη ιδιωτική εταιρεία, την ολλανδική «HVA Ιnternational». Απ’ αυτήν περιμένουν την ολοκλήρωση του έργου της επιστημονικής ανάλυσης και τεκμηρίωσης για τα συμβάντα η Κυβέρνηση και ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας – απ’ την ολλανδική εταιρεία. Είμαστε μια χώρα, με 26 δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) εντός των οποίων λειτουργούν 460 Πανεπιστημιακά Τμήματα(!), μεταξύ των οποίων δεκάδες σχολές του τεχνικού (πολυτεχνεία) και γεωτεχνικού τομέα (γεωπονικές, κ.λπ. σχολές) και αντίστοιχα επιστημονικά Επιμελητήρια (δημόσια κι αυτά - Ν.Π.Δ.Δ.), και παρά ταύτα, εκλήθη να διεκπεραιώσει το έργο μια ιδιωτική μελετητική εταιρεία εξ Ολλανδίας… (Παράξενο; Μάλλον παράδοξο…).
Πρόκειται για το έργο αφ’ ενός μεν της σύνταξης ενός πορίσματος για τον εντοπισμό όλων των αιτίων και παραγόντων που προκάλεσαν στην περιοχή μας τη «βιβλική» καταστροφή (να μάθουμε δηλ. τι έφταιξε, αλλά και τι πρέπει να διορθώσουμε, ως χώρα, ως κράτος), αφ’ ετέρου δε της κατάρτισης ενός σχεδίου («Master Plan») αποκατάστασης της πλημμυρισμένης λεκάνης απορροής της Θεσσαλίας.
Προσωπικά θεώρησα ρεαλιστική την επιλογή του Πρωθυπουργού να καλέσει μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη ιδιωτική γεωργική εταιρεία (η οποία υλοποιεί αγροτοβιομηχανικά έργα εστιάζοντας το έργο της στη διαχείριση υδάτων) να μας δώσει τα «φώτα» της για τις πληγές και να μας υποδείξει τρόπους για τη θεραπεία τους και την επάνοδο της ζωής στην κανονικότητα, αλλά ομολογώ ότι με προβλημάτισε εντόνως το γεγονός πως απ’ αυτό το έργο, την ερευνητική / μελετητική δράση είναι απόντες ελληνικοί κρατικοί και επιστημονικοί φορείς. Διατυπώσαμε ήδη τους προβληματισμούς μας προεκλογικά («ΕτΔ», 2.10.2023, σελ. 3) και το επαναλαμβάνουμε μετεκλογικά πιστεύοντας ότι θα πρέπει να «βάλουν πλάτες» όλοι. Γιατί καλή και χρυσή η ολλανδική μελετητική εταιρεία (η έχουσα, μάλιστα, ως «C.E.O.» [Chief Executive Officer], ελληνιστί «διευθύνοντα σύμβουλο», έναν Έλληνα που διαπρέπει στο εξωτερικό, τον κ. Μιλτιάδη Γκουζούρη, για τον οποίο αμφιβάλλω αν στην Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει έστω και ΕΔΙΠ σε ελληνικό ΑΕΙ...), αλλά θα πρέπει, να κληθούν από την Πολιτεία να συμβάλλουν στο έργο για την αποκατάσταση των πληγών στη Θεσσαλία και οι επιστημονικοί φορείς της χώρας – που, όλως παραδόξως, έμειναν εκτός.
Πού είναι π.χ. τα Πανεπιστήμια και πιο συγκεκριμένα οι (επτά τον αριθμό – δεν τις λες και λίγες για ένα μικρό κράτος όπως η Ελλάδα) Γεωπονικές Σχολές ή οι (περισσότερες στον αριθμό...) Πολυτεχνικές Σχολές (Πολιτικών Μηχανικών, Τοπογράφων, κ.λπ.) που ασφαλώς θα μπορούσαν να έχουν έναν κρίσιμο λόγο (και ρόλο) για το τι πήγε «στραβά» στα εγγειοβελτιωτικά έργα, στις υποδομές, στις γέφυρες, στους ταμιευτήρες και να συνδράμουν στην ανάδειξη των αιτίων που προκάλεσαν τις καταστροφές, υποδεικνύοντας, παραλλήλως, τους τρόπους της ανάκαμψης; Παραμονές της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης διαβάσαμε ότι «κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων καθηγητών» των Γεωπονικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης «περιόδευσε στη Θεσσαλία προκειμένου να προβεί σε μια πρώτη αποτίμηση των προβλημάτων στη φυτική και ζωική παραγωγή από τα πλημμυρικά φαινόμενα...» («Ελευθερία», 07.10.2023, σελ. 7) και μείναμε με την (εύλογη, θέλουμε να πιστεύουμε) απορία: καλά, ήρθαν στη Θεσσαλία καθηγητές των Γεωπονικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης κι έλειπε (απ’ το περιοδεύον κλιμάκιο καθηγητών) η (εδρεύουσα στον Βόλο) Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας;.. (Τίνι λόγω άραγε;..). Επίσης, πού είναι οι καθ’ ύλην (επιστημονικά) αρμόδιοι και σχετικοί (εξ επόψεως της φύσεως των ζητημάτων) επιστημονικοί σύμβουλοι του κράτους (Ν.Π.Δ.Δ.) και εν προκειμένω τα Επιμελητήρια (Γεωτεχνικό [ΓΕΩΤ.Ε.Ε] και Τεχνικό [Τ.Ε.Ε.]);
Θα πρέπει η Κυβέρνηση, να βάλει σε μια τάξη τα πράγματα στη διαχείριση των κρίσεων από πλευράς τόσο του εαυτού της (για τα συναρμόδια Υπουργεία: Αγροτικής Ανάπτυξης, Υποδομών, Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας) και της Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Περιφέρειες), όσο και των επιστημονικών φορέων και οπωσδήποτε αυτών που υπάρχουν και λειτουργούν είτε ως ερευνητικά / επιστημονικά / εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Πολυτεχνεία, Πανεπιστήμια) είτε ως θεσμοθετημένοι επιστημονικοί σύμβουλοι της Πολιτείας (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ). Είναι επιτακτική ανάγκη τόσο για την Κυβέρνηση και για την Αυτοδιοίκηση (Δήμοι, Περιφέρειες), όσο και για τους επιστημονικούς φορείς της χώρας να ενεργήσουν υπεύθυνα και να προετοιμαστούν συνεργατικά για την αντιμετώπιση τέτοιων ακραίων φαινομένων / γεγονότων και στο εγγύς και το απώτερο μέλλον. Η άμεση ανάγκη είναι η προσαρμογή, η προετοιμασία και, όπου είναι δυνατόν, ο μετριασμός των παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Γιατί ο «Daniel» έφυγε, αλλά ο χειμώνας είναι επί θύραις…
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/βάθμιας Eκπ/σης, κλ. ΠΕ01, (xaan@theo.auth.gr).
