Φοιτητική συγκατοίκηση: Μια γνωστή απ’ το παρελθόν τακτική

Από τον Κώστα Γιαννούλα

Διάβασα στις 23/7/2023 στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Κυριακής» την είδηση ότι λόγω αύξησης των ενοικίων και άλλων οικονομικών δυσκολιών αρκετοί φοιτητές στρέφονται, πλέον, στη συγκατοίκηση. Ο νους μου, αμέσως, έτρεξε στα δικά μου φοιτητικά χρόνια και στα Γιάννενα, που σπούδασα απ’ το 1969 ως το 1974, όπου πολλοί φοιτητές δεν νοικιάζαμε γκαρσονιέρα ή μικρό διαμέρισμα για συγκατοίκηση, αλλά δωμάτιο, αναγκαστικά, στο οποίο διαμέναμε δύο φοιτητές για λόγους οικονομίας, μοιράζοντας το ποσό του ενοικίου. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.

Ανέκαθεν οι σπουδές στοίχιζαν, ακριβά, και, γι’ αυτό, πολλά παιδιά της μεσαίας και κάτω κοινωνικής τάξης τις απέφευγαν για λόγους οικονομικής δυσπραγίας των οικογενειών τους. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Γεωργίου Παπανδρέου το 1965 και τα ευεργετικά για τους φοιτητές μέτρα, που τη συνόδευαν, όπως κατάργηση εξέταστρων, δωρεάν, διανομή συγγραμμάτων και σίτιση στις φοιτητικές λέσχες για άπορους φοιτητές, μισό της τιμής του εισιτηρίου στα μέσα μεταφοράς και υποτροφίες 12.000 δραχμών για τους αριστεύσαντες στις εισαγωγικές εξετάσεις ή σ’ αυτές, που δίδονταν από έτος σε έτος.
Το μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο, που δύσκολα αντιμετωπίζονταν, ειδικά, στις πόλεις σαν τα Γιάννενα, που το Πανεπιστήμιο ήταν καινούργιο (ιδρύθηκε το 1965) και οι κτιριακές υποδομές της πόλης δεν επαρκούσαν, για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης των φοιτητών και των σπουδαστών της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Και επειδή η ζήτηση ήταν μεγάλη και η προσφορά σπιτιών για ενοικίαση μικρή, οι τιμές των καταλυμάτων ήταν απλησίαστες για τα φτωχικά βαλάντια. Η λύση δόθηκε απ’ τους Γιαννιώτες και απ’ τους ίδιους τους φοιτητές. Αρκετοί Γιαννιώτες, κατ’ αρχήν, απελευθέρωσαν δωμάτια των σπιτιών τους και περιορίστηκαν οι ίδιοι σε ελάχιστους χώρους, ενώ νοίκιαζαν τα υπόλοιπα σε τσουχτερές, όμως, τιμές εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία. Και όταν λέμε δωμάτιο, εννοούμε σκέτο δωμάτιο και στην καλύτερη περίπτωση κοινή τουαλέτα, μπάνιο και κουζίνα για όλους, νοικοκυραίους και φοιτητές. Σημειωτέον ότι η ισοτιμία της δραχμής με τη στερλίνα ήταν, τότε, σχεδόν ίδια με το σημερινό ευρώ και η τιμή του δωματίου ανέρχονταν στις 800 δραχμές, ποσό υπερβολικό για την εποχή.
Μπροστά σ’ αυτήν την κατάσταση οι άποροι, κυρίως, φοιτητές νοικιάζαμε, αναγκαστικά, δωμάτιο, μοιραζόμασταν τον χώρο του τοποθετώντας και δεύτερο κρεβάτι ευχόμενοι, αν ο συγκάτοικος δεν ήταν γνωστός και φίλος, να αποδειχθεί συνεργάσιμος. Γιατί η συγκατοίκηση με άγνωστο είναι μια ενδιαφέρουσα, αλλά δύσκολη και παρακινδυνευμένη απόφαση, αφού δεν γνωρίζει κανείς τις συνήθειές του και τις αδυναμίες του, οπότε αυτή μπορεί να καταλήξει σε ναυάγιο και να ψάχνει άλλο συγκάτοικο στα μέσα της χρονιάς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σ’ ό,τι με αφορά, ήμουν και εγώ ένας απ’ τους φοιτητές, που γεύτηκα αυτού του είδους τη συγκατοίκηση στα τέσσερα απ’ τα πέντε χρόνια των σπουδών μου και παρά τα μικροπροβλήματα συνεχίζει να αποτελεί μια γλυκιά ανάμνηση. Συνετέλεσε, άλλωστε, ώστε να αναπτυχθούν συναισθηματικοί δεσμοί και φιλίες μεταξύ των συγκατοίκων, ορισμένες εκ των οποίων παραμένουν, ακόμη, ζωντανές. Στην τελευταία, μάλιστα, χρονιά, που αγωνιζόμουν για τη λήψη του πτυχίου, είχα φιλοξενηθεί σε δυάρι διαμέρισμα, που είχαν νοικιασμένο συμφοιτητές μου, οι οποίοι απουσίαζαν τον περισσότερο χρόνο, οπότε πήρα και μια γεύση ζωής με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα οικονομικά προβλήματα δεν στάθηκαν εμπόδιο στη μόρφωσή μου και στην υλοποίηση των στόχων μου.
Και επειδή οι νέοι φοιτητές, ήδη, ψάχνουν για σπίτι και πολλοί απ’ αυτούς ανησυχούν με την ακρίβεια και τα έξοδα, τους συστήνω να μην το βάλλουν κάτω, να μπουν, δυναμικά, στον χορό για την κατάκτηση της γνώσης, αφού εκτός απ’ τη συγκατοίκηση και άλλα ανακουφιστικά μέτρα, που ισχύουν και σήμερα, είναι δυνατόν, παράλληλα, και να εργάζονται κι ας πάρουν το πτυχίο με κάποια καθυστέρηση. Δεν πρέπει, άλλωστε, να ξεχνούν, ότι η ζωή και η φοιτητική συγκατοίκηση, όπως απέδειξα, κύκλους κάνει και δεν αποκλείεται να προκύψουν και καλύτερες μέρες, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος, που μεσολάβησε ανάμεσα στη δική μου γενιά και τη σημερινή, όταν, κάποια στιγμή, φτάσαμε στο σημείο ορισμένοι γονείς αντί να νοικιάζουν γκαρσονιέρες και δυάρια, αγόραζαν σπίτι, για να μένουν τα παιδιά τους κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, ενώ οι υπόλοιποι απέκλειαν τη συγκατοίκηση σε δωμάτιο και αρκούνταν στην ενοικίαση μικρών διαμερισμάτων συγκατοικώντας.
Χαρείτε, λοιπόν, την επιτυχία σας οι νέοι φοιτητές και προχωράτε με αισιοδοξία. Η φοιτητική ζωή είναι όμορφη. Πιστέψτε με.