Βέβαια, δεν είναι πια σπίτι, είναι ένα πεσμένο σπίτι, μισογκρεμισμένο, γεγονός που έχει προκαλέσει τις διαμαρτυρίες των περιοίκων προς τον Πρόεδρο του χωριού. Εκείνος με τη σειρά του τις μετέφερε στον Δήμο, «εγώ τους τα ‘πα», λέει όταν τον ζορίζουν οι συγχωριανοί του, κι ο Δήμος, σαν κάθε μικρό ελληνικό Δήμο, τον έγραψε εκεί που δεν πιάνει μελάνι, σημειώνοντας ότι «ο νόμος, δυστυχώς, δεν παρέχει καμιά δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης σε περιπτώσεις κατεδαφίσεως παλαιών οικημάτων». Ωραίος ο Δήμος...
Έστω και μισοπεσμένο, το σπίτι που έβλεπε στη θάλασσα, δεν έχει απωλέσει δράμι απ’ την παλιά αρχοντιά του. Τι κι αν κοντεύουν να το καταπιούν οι συκιές -άτιμα δέντρα!- που φύτρωσαν στα χαλάσματα; Μια παλιά σιδερένια κρεβατοκάμαρα, κάτι παλιές πολυθρόνες σαλονιού και μια σειρά από μαγειρικά σκεύη σκουριασμένα από την οξείδωση, είναι δείγματα πως εδώ κατοίκησαν, αν μη τι άλλο, νοικοκύρηδες.
Το σπίτι, σύμφωνα με τις διαδόσεις, χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας από έναν Τούρκο αγά, ο οποίος δεν είχε αποδεχτεί την ιδέα ότι οι ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις της εποχής θα τον ανάγκαζαν σύντομα να το εγκαταλείψει. Λίγο πριν την οριστική πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εν έτει 1882, πούλησε το σπίτι στη μισή του αξία, πήρε τις χρυσές λίρες και την οικογένειά του και αναχώρησε βιαστικά για την Κωνσταντινούπολη, όπου οι σημερινοί απόγονοι, λογικά, θα αγνοούν ακόμη και το γεγονός ότι κάπου, κάποτε, κάποιος πρόγονος έχτισε ένα σπίτι.
Αγορασθέν από τον Χ.Ψ., προύχοντα της περιοχής που ασχολούταν κυρίως με το εμπόριο των κάστανων και άλλων αγροτικών προϊόντων της περιοχής, το σπίτι έμελλε να ζήσει τις στιγμές που του άξιζε. Ο έμπορος, που δημιούργησε οικογένεια εξαμελή, συν τους γονείς που γηροκόμησε -υποχρεωτικώς κατά τα ήθη της εποχής- πήγαινε κάθε φορά στα εβραίικα μαγαζιά της Θεσσαλονίκης κι όλο ψώνιζε, υφάσματα, ταπετσαρίες, χαλιά, αλλά και δύο καθρέφτες που όλο το χωριό θαύμαζε κι είχε να λέει όταν επισκεπτόταν το σπίτι, ανήμερα του Αγίου Νικολάου που γιόρταζε ο ιδιοκτήτης του.
Το σπίτι πέρασε ακολούθως στον δευτερότοκο γιο της οικογένειας, διότι ο πρωτότοκος στρατεύθηκε, εστάλη όπως χιλιάδες Θεσσαλοί στη Μικρά Ασία, όπου, αφού... ξέχασαν πόσα χρόνια πολεμούσαν, «χάθηκε» -είπαν- στη μάχη του Εσκί Σεχίρ, να, σαν χθες ήτανε, 9 Ιουλίου 1921, και το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης τον κήρυξε και επισήμως «αγνοούμενο». Και μοναχά ο γέρος, που είχε αποσυρθεί πια απ’ το εμπόριο, τον περίμενε. Καθόταν στο παραθύρι που έβλεπε στη θάλασσα, κι όλο κάπνιζε κι όλο έβριζε τον Βενιζέλο, «ανάθεμά σε καταραμένε, μας πήρες τα παιδιά», κι έτσι πήγε, από καημό.
Ο δευτερότοκος, νοικοκύρης κι αυτός, συνέχισε το εμπόριο, στέγασε στο σπίτι την τετραμελή οικογένειά του και τους παππούδες -υποχρεωτικώς-, προσβλέποντας σε μια καλή ζωή στην Ελλάδα που υποδεχόταν ένα εκατομμύριο κόσμο από τα απέναντι παράλια και όπου οι δουλειές είχαν ανοίξει για τα καλά. Τι γύρευε, λοιπόν, να φύγει στο Νιου Γιορκ ο μεγάλος του, ο Νικολός, να πάει, τάχα μου, να καζαντίσει; Σάμπως δεν ήταν κι εδώ νοικοκύρης; Αλλά του πήραν τα μυαλά κάτι φίλοι του ναυταίοι που του περιέγραψαν την Αμερική σαν χώρα μαγική. Το μόνο καλό ότι έτσι γλίτωσε το αλβανικό και την Κατοχή... Μαύρα χρόνια. Όχι πως πείνασαν όπως άλλοι -η θάλασσα τάισε τότε πολύ κόσμο-, αλλά όσο να πεις, έπεσε μετά κι ο Εμφύλιος και οι αντάρτες ξεμυάλισαν κάμποσα παιδιά και τα έβγαλαν ψηλά, στον Κίσσαβο.
Το σπίτι είχε παλιώσει για τα καλά, αλλά την αξία του την είχε. Κι όταν ο «Αμερικάνος» γύρισε μια μέρα στο χωριό με πρόθεση να ξεκαθαρίσει τα περιουσιακά, οι αδερφάδες του, παντρεμένες η μία στο χωριό με έναν ψαρά και η άλλη στη Λάρισα με υπάλληλο Νομαρχίας, μετά το πρώτο θερμό καλωσόρισμα κατελήφθησαν από δικαιολογημένη ανησυχία αντιλαμβανόμενες τις απαιτήσεις του αδερφού. Τελικώς, κι αφού, όπως οι περισσότερες οικογένειες την ώρα της μοιρασιάς, έγιναν μύλος, μετά από πολλές συζητήσεις, παζάρια και χοντρές κουβέντες που ακούστηκαν, το σπίτι πέρασε με συμβολαιογραφική πράξη στην οικογένεια του ψαρά που έδωσε «γύρισμα» στους άλλους και το κράτησε, αντιλαμβανόμενος -ορθώς!- ότι το χωριό θα ανέβαινε τουριστικώς. Πράγματι, τη δεκαετία του ‘70 ο ψαράς είχε φτάσει στο σημείο να νοικιάζει τα καλοκαίρια έξι εν συνόλω δωμάτια, διότι τότε έτσι γινόταν, δωμάτιο και οικογένεια, κι όλοι μαζί έναν κοινόχρηστο καμπινέ.
Τη δεκαετία του ‘90 έβλεπα το σπίτι κλειστό και μόνο τα καλοκαίρια, ίσως και κάτι Πασχαλιές, κάποιοι το άνοιγαν. Ο ψαράς πέθανε, το σπίτι έμεινε «άγραφο», οι απόγονοί του γέρασαν, τα εγγόνια τράβηξαν άλλους δρόμους. Ένας είναι καθηγητής στη Λάρισα, ο άλλος, Λάρισα κι αυτός, διατηρεί κατάστημα ξηρών καρπών – ίσως να διαθέτει και... κάστανα! Κάποιους τους απορρόφησε η Αθήνα, όπως η Νικολέτα που παντρεύτηκε έναν τεχνίτη τζαμιών στο Αιγάλεω. Α, ναι, είναι κι ένας στη Στουτγάρδη, έφυγε με την κρίση και τα Μνημόνια και πιάστηκε οδηγός σε γερμανική εταιρεία μεταφορών. Το σπίτι; Ναι, κάτι έχουν ακούσει πως υπάρχει ένα σπίτι με πολλούς κληρονόμους. Αλλά ποιος να ασχοληθεί; Ούτε λεφτά έχουν για περιττές επισκευές σε «μισιακά» ακίνητα, ούτε χρόνο, ούτε διάθεση να ασχοληθούν. Το σπίτι δεν χωρά στον τρόπο ζωής όπως αυτός έχει πια διαμορφωθεί. Και σε μια οικογενειακή σύναξη, στο Μνημόσυνο του θείου Μενέλαου, όταν κάποιος κάτι πήγε να πει για το σπίτι στο χωριό που «σαρίζει», εισέπραξε σαν απάντηση κάτι στο στυλ... «εμείς όλα καλά, εσείς;». Και μοναχά κείνος ο έρμος ο καθηγητής τα ακούει... Πάει για μπάνιο στο χωριό, όπου βολεύεται σε ενοικιαζόμενο δωμάτιο, κι όλο και εισπράττει την «υγρασία» από τον Πρόεδρο, «τι θα γίνει τελικά με το σπίτι, βρομάει ο τόπος, δίκαια φωνάζει ο κόσμος...»...
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
