Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής έχει αποφασιστεί η ένταξη περισσότερων από 300 έργων στο πλαίσιο 105 ευρύτερων δράσεων. Τα έργα αυτά είναι προγραμματισμένο να ολοκληρωθούν μέχρι το 2026 και συνοδεύονται από περισσότερους από 550 επιμέρους ορόσημα για την πρόοδό τους.
Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό στήριξης των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με απώτερο σκοπό την ανασύσταση, τη βιωσιμότητα και τη διατηρησιμότητα των επιχειρήσεων, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να μοχλεύσουν οικονομικούς πόρους συνολικού ύψους 31 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 18,4 μέσω επιδοτήσεων και 12,7 μέσω δανείων. Το Ταμείο δημιουργήθηκε με στόχευση στην «πράσινη» και ψηφιακή μετάβαση και στον μετασχηματισμό της οικονομίας, καθώς και στην ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού και τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας χαμηλής, αλλά και υψηλής εξειδίκευσης με εκταμίευση του συνόλου των πόρων έως τις 31/12/2026.
Οι 4 βασικοί πυλώνες στους οποίους θα διοχετευτούν οι πόροι του Ταμείου είναι οι εξής:
* Η «πράσινη» μετάβαση με κατεύθυνση στην υιοθέτηση μοντέλων και συστημάτων φιλικών στο περιβάλλον, την προώθηση πράσινων συστημάτων μεταφορών και την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων.
* Ο ψηφιακός μετασχηματισμός με την υιοθέτηση καινοτόμων ψηφιακών συστημάτων σε επίπεδο λειτουργίας επιχειρήσεων, προώθηση συνδεσιμότητας για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και το κράτος και ο ψηφιακός μετασχηματισμός δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
* Η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή με τον εκσυγχρονισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης και τη βελτίωση του συστήματος υγείας και την πρόσβαση σε κοινωνικές πολιτικές.
* Οι ιδιωτικές επενδύσεις και ο μετασχηματισμός με την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας και την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, η βελτίωση της φορολογικής διοίκησης και του συστήματος δικαιοσύνης, τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας, την ενίσχυση τη έρευνας και καινοτομίας και την προώθηση των συγχωνεύσεων και εξαγορών.
Όσον αφορά το χρηματοδοτικό σχήμα των δανείων του ΤΑΑ προβλέπεται ότι το ανώτερο ποσοστό ενίσχυσης είναι 50% που μπορεί να λάβει μια επιχείρηση από το ΤΑΑ, σε συνάρτηση με το είδος και την κατεύθυνση που θα έχουν οι επιλέξιμες δαπάνες βάσει κάλυψης κριτηρίων ανά πυλώνα.
Τουλάχιστον το 30% του επενδυτικού σχεδίου δύναται να χρηματοδοτηθεί από εμπορικό δάνειο τραπεζικού ιδρύματος και τουλάχιστον το 20% του επενδυτικού σχεδίου θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από ίδια κεφάλαια και αναμένεται να συμπεριληφθούν και εισφορές σε είδος (εκτίμηση για 10% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου).
Τα κρίσιμα σημεία του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ότι όλη η διαδικασία τρέχει μέσω των τραπεζών άνευ εμπλοκής του δημοσίου πέραν της αξιολόγησης συγκεκριμένων σημείων από ανεξάρτητο ελεγκτή του ταμείου, το ελάχιστο επιτόκιο χορήγησης των δανείων του ΤΑΑ ορίζεται στο 0,35%, στα δάνεια εφαρμόζεται η αρχή parripassu μεταξύ τράπεζας δημοσίου ως προς τις αποπληρωμές/εξασφαλίσεις/ζημίες, η διάρκεια του δανείου δεν θα είναι μικρότερη των 3 ετών και μεγαλύτερη των 15 ετών ανάλογα και με τη φύση της επένδυσης, η αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου θα υλοποιείται εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και σε κάθε περίπτωση όχι περισσότερο των 4 μηνών, η ενίσχυση να είναι συμβατή με τους κανόνες και τα όρια των κρατικών ενισχύσεων, δεν προβλέπεται η δυνατότητα αναχρηματοδότησης του ύψους υφιστάμενων δανείων μέσω του ΤΑΑ εκτός από περιπτώσεις bridge financing για δάνεια ΤΑΑ και η κάλυψη των δαπανών γίνεται κατόπιν της πρόσκλησης από το τραπεζικό ίδρυμα και την υποβολή του αιτήματος.
Στην κατεύθυνση της «πράσινης» μετάβασης μια δέσμη ενδεικτικών επιλέξιμων δαπανών είναι ο εκσυγχρονισμός και ανακαίνιση υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων και πράσινων υποδομών, τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας και πόσιμου νερού, η αντικατάσταση συστημάτων καύσης άνθρακα με φυσικό αέριο, οι ΑΠΕ, η διαχείριση οικιακών και βιομηχανικών αποβλήτων, η χρήση ανακυκλώσιμων υλικών ως πρώτη ύλη, η προστασία, αποκατάσταση και βιώσιμη χρήση περιοχών ΝΑTURA 2000, η αποκατάσταση βιομηχανικών χώρων και μολυσμένων εδαφών, η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων στην οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, την ανθεκτικότητα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την ενίσχυση στην «πράσινη» απασχόληση.
Στην κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού επιλέξιμες δαπάνες είναι η κάλυψη του κόστους παραγωγής και διανομή ψηφιακού περιεχομένου, τα έξοδα για διαφήμιση και προωθητικές ενέργειες, οι δαπάνες για την κατασκευή data center, την αγορά και παραμετροποίηση εξειδικευμένου λογισμικού, οι δαπάνες για ερευνητικές συνεργασίες και ηλεκτρονικό εμπόριο και εκπαίδευση προσωπικού σε νέες ψηφιακές δεξιότητες.
Στην κατεύθυνση καινοτομίας έρευνας και ανάπτυξης ενδεικτικές επιλέξιμες δαπάνες είναι η κατασκευή, επέκταση ή εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης παραγωγικής γραμμής, τα έξοδα ερευνητικής ομάδας και η αγορά μηχανημάτων. Στην κατεύθυνση εξωστρέφεια επιδοτούνται η αγορά εξοπλισμού και οχημάτων, η κάλυψη του κατασκευαστικού κόστους υποδομών και τα έξοδα προώθησης και διαφήμισης.
Στην κατεύθυνση εξαγορών και συγχωνεύσεων επιδοτούνται η συγχώνευση ή εξαγορά επιχείρησης για καθετοποίηση δραστηριότητας και δημιουργίας οικονομιών κλίμακας.
Η Ελληνική Οικονομία θα έχει τη μοναδική ευκαιρία μέσω των πόρων του Ταμείου να διαχειριστεί μείζονα θέματα όπως αυτά της κλιματικής αλλαγής, της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού, των μεταρρυθμίσεων στον δημόσιο τομέα, στη μείωση της γραφειοκρατίας που ταλανίζει πολίτες και επιχειρήσεις. Η θεμελιώδης και πρωτοφανής πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το ελληνικό κράτος είναι η διαχείριση αυτής της τεράστιας δεξαμενής οικονομικών πόρων σε τόσο περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ο συγκεκριμένος ευρωπαϊκός χρηματοδοτικός μηχανισμός με τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που θα δημιουργήσει για τις 27 χώρες και τα 440 εκατ. ανθρώπων που ζουν και εργάζονται από κοινού καταδεικνύει ότι το μέλλον μας βρίσκεται σε μια διευρυμένη ένωση και όχι σε μια επικίνδυνη απομόνωση.
Στυλιανός-Ειρηναίος Μακρής,
Οικονομολόγος-Λογιστής-Σύμβουλος Επιχειρήσεων
-Εσωτερικός Ελεγκτής ΜΒΑ-ΜSc στη Λογιστική
και τα Χρηματοοικονομικά
