Βρίσκονταν στην περιοχή, της οποίας τα σημερινά κτίσματα είναι ήδη προγραμματισμένα να κατεδαφισθούν, για να προβληθεί ο χώρος του Αρχαίου Θεάτρου. Στην προσπάθειά μας αυτή πιστεύουμε ότι θα μας βοηθήσει και το σχεδιάγραμμα το οποίο συνοδεύει το κείμενο. Θα αρχίσουμε από τη μικρή πλατειούλα, ο χώρος της οποίας είναι γνωστός ως οδός Ύδρας.
—Στη γωνία των οδών Ακροπόλεως (Παπαναστασίου) και Ύδρας, υπήρχε ένα από τα παλαιότερα φαρμακεία της Λάρισας, του Γεωργίου Μαυρομάτη. Στην περίοδο του μεσοπολέμου που αναφερόμαστε, ο αριθμός των φαρμακείων της Λάρισας ήταν αρκετός για μια πόλη της οποίας ο πληθυσμός της ήταν σχετικά μικρός, γύρω στις 20 με 25 χιλιάδες. Εκτός αυτού είναι γνωστό ότι τότε οι ιατροί δεν είχαν ιδιωτικά ιατρεία και δέχονταν τους περιπατητικούς ασθενείς στα φαρμακεία, ενώ για τους πιο βαριά έκαναν επισκέψεις κατ’ οίκον. Στην ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη κατέφευγαν οι κάτοικοι όταν βρίσκονταν σε μεγάλη ανάγκη και φυσικά προληπτική ιατρική δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια. Τα προπολεμικά φαρμακεία ήταν διαφορετικά απ’ ό,τι τα σημερινά, καθώς σήμερα η μορφή τους άλλαξε τελείως και έγινε πιο άνετη. Τα εργαστήρια όπου γινόταν η παρασκευή των φαρμάκων σύμφωνα με τη συνταγή του ιατρού έχουν πλέον καταργηθεί, εκτός σπανίων εξαιρέσεων και τα φάρμακα προσφέρονται πλέον προκατασκευασμένα από τις υπάρχουσες φαρμακοβιομηχανίες. Όταν το φαρμακείο του Γεωργίου Μαυρομάτη έκλεισε, μίσθωσε το δίπλωμά του στον Δημήτριο Σολωμό, ο οποίος διατηρούσε ως τότε φαρμακαποθήκη. Το κατάστημα εν συνεχεία στέγασε το Γραφείο Ασφαλειών του Αρτανιάν Κουρσούμη. Ο Αρτανιάν ήταν ένας δραστήριος και συμπαθής άνθρωπος, προσόντα τα οποία ήταν απαραίτητα για την ανάπτυξη της επιχείρησής του.
—Στην ίδια πλευρά, αλλά στη γωνία των οδών Απόλλωνος και Ύδρας, βρισκόταν το κατάστημα το οποίο στέγαζε το ποτοποιείο των αδελφών Κατσάρου. Πριν μετακομίσουν στο σημείο αυτό το ποτοποιείο τους στεγαζόταν σε κατάστημα επί της οδού Ακροπόλεως, μεταξύ του φαρμακείου του Νίκου Ζησιάδη και του αρτοποιείου του Αντωνιάδη. Βασικό ποτό παραγωγής της ποτοποιίας τους ήταν το ούζο, το οποίο την εποχή εκείνη είχε καταστεί γνωστό σε ολόκληρη την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Οι προπολεμικές εφημερίδες το διαφήμιζαν συχνά: «Πίνετε ούζο Τυρνάβου αδελφών Κατσάρου». Ο Τύρναβος είχε ταυτισθεί με το ούζο που παρήγαγαν τα αδέλφια Κατσάρου, αφού το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ούζου ιδρύθηκε σ’ αυτήν την πόλη, αλλά κατόπιν τα αδέλφια χώρισαν και ίδρυσαν εργοστάσια στη Λάρισα και τη Θεσσαλονίκη.
—Στην απέναντι από το ποτοποιείο αδελφών Κατσάρου γωνία Ύδρας και Απόλλωνος είχε το συμβολαιογραφείο του ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης. Στους σημερινούς Λαρισαίους είναι περισσότερο γνωστός ως ο «Ιστορικός της Λάρισας», από το βιβλίο του που έγραψε το 1926 για τη διαχρονική ιστορία της. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1861. Πατέρας του ήταν ο εμποροτραπεζίτης Γεώργιος Φαρμακίδης, άτομο που είχε ενεργό συμμετοχή στην επανάσταση της Θεσσαλίας του 1878. Μητέρα του ήταν η Μαριγώ Λεονάρδου, κόρη του Ιωάννη Λεονάρδου, ιατρού από τα γειτονικά Αμπελάκια και συγγραφέα του βιβλίου «Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία» [1].
Παράλληλα με τις επαγγελματικές ενασχολήσεις του, ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης αφιέρωνε πολλές ώρες της ημέρας στην ιστορική έρευνα και στη συγκέντρωση υλικού, με το οποίο συνέθεσε τη συνοπτική ιστορία της Λάρισας από τον καιρό της αρχαιότητος, μέχρι το τέλος της Τουρκοκρατίας [2].
Όταν σταμάτησε να εργάζεται ως συμβολαιογράφος, παρέδωσε το συμβολαιογραφείο και το πλούσιο αρχείο του στον συνάδελφό του συμβολαιογράφο Χρήστο Μαλάκη, ο οποίος προπολεμικά συνεργάσθηκε με τα συμβολαιογραφεία των Παναγιώτη Μουλούλη, Περικλή Γαρδίκη και Στέφανου Καράσου.
—Δίπλα από το συμβολαιογραφείο του Φαρμακίδη είχε το κατάστημα του ο υποδηματοποιός Στέργιος Σακελλαρίου, πατέρας του μετέπειτα προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Λάκη Σακελλαρίου. Το υποδηματοποιείο του ήταν ένα από τα καλύτερα της Λάρισας και δούλευε μόνον με παραγγελία. Η ειδικότητά του όμως, η οποία τον έκανε γνωστό και τον προτιμούσαν ιδιαίτερα ήταν ότι κατασκεύαζε γυναικείες παντόφλες με ιδιαίτερη τέχνη. Επιπλέον, εκτελούσε με παραγγελία τις νυφιάτικες και γαμπριάτικες παντόφλες. Οι κοπέλες τότε όταν έφθαναν στην ώρα του γάμου κεντούσαν όμορφα σχέδια πάνω σε βελούδο και έδιναν τα κεντημένα υφάσματα στον Σακελλαρίου, ο οποίος τα χρησιμοποιούσε έντεχνα για να κατασκευάσει τις παντόφλες του γαμπρού και της νύφης. Τα μόνα μέρη που ήταν δερμάτινα ήταν τα πέλματα [3]. Ο Στέργιος Σακελλαρίου έπεσε μεταπολεμικά θύμα δυστυχήματος και έφυγε από τη ζωή πρόωρα.
—Στη γωνία των οδών Ύδρας και Ακροπόλεως, ακριβώς απέναντι από το φαρμακείο του Γεωργίου Μαυρομάτη, λειτούργησε αρχικά το φαρμακείο του Ηρακλή Καραθάνου. Καταγόταν από την Καρδίτσα, αλλά όταν πήρε το πτυχίο του προτίμησε να ανοίξει φαρμακείο στη Λάρισα. Στα παλιά χρόνια τα φαρμακεία ήταν και τόπος συγκέντρωσης πνευματικών ανθρώπων οι οποίοι κατέφευγαν σ’ αυτά, γιατί γοητεύονταν με τις συζητήσεις που έκαναν πάνω σε θέματα επιστημονικά, κοινωνικά, ιστορικά και προ παντός πολιτικά. Ο Ηρακλής Καραθάνος δεν κάθισε για μεγάλο διάστημα στο κατάστημα αυτό και μεταστεγάστηκε στη γωνία των σημερινών οδών Παπαναστασίου και Βενιζέλου, εκεί που πριν την αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου στεγαζόταν το ζαχαροπλαστείο του Έξαρχου. Ήταν πατέρας του μετέπειτα δημάρχου Δημ. Καραθάνου, ο οποίος τον διαδέχθηκε επαγγελματικά στο φαρμακείο.
Όταν ο Ηρακλής Καραθάνος άφησε το κατάστημα αυτό, ο Γιώργος Χριστιανός στέγασε την αντιπροσωπεία τσιγάρων Καραβασίλη και ύστερα απ’ αυτόν συνέχισαν οι αδελφοί Γιάννης και Μένιος Αγραφιώτης, που το κράτησαν μέχρις ότου άρχισε ο πόλεμος του 1940.
—Δίπλα του, επί της οδού Ακροπόλεως (Παπαναστασίου), στεγαζόταν το κουρείο του Φώκου Μαλιχόβα. Εκτός από κουρέας ο Φώκος ασχολούνταν και με γενικότερα θέματα. Δεν ήταν μορφωμένος, όταν όμως τον άκουγες να συζητάει κυρίως επί πολιτικών θεμάτων, είχες την αίσθηση ότι μιλούσες με άνθρωπο που είχε πλούσιες γνώσεις.
—Στη συνέχεια βρισκόταν το καφενείο του Μπακάλμπαση, το οποίο εξυπηρετούσε όλα τα μαγαζιά της οδού Ακροπόλεως από την Κύπρου μέχρι τη Βενιζέλου.
Όταν ο Μπακάλμπασης έκλεισε το καφενείο, το ενοικίασε η «Υφαντουργική Βιομηχανία Γ. Πατσάλης» για να το χρησιμοποιήσει ως πρατήριο πώλησης των προϊόντων της. Το εργοστάσιο Πατσάλη ήταν από τα μεγαλύτερα της Λάρισας και αρχικά λειτούργησε στον «Ξενώνα των Ζαρκινών», που είχε κατασκευάσει στη συνοικία του Αγ. Αθανασίου επί της οδού Κρανώνος ο Ιωάννης Κουτλιμπανάς. Το 1925, από άγνωστη αιτία οι εγκαταστάσεις αυτές κάηκαν. Η βιομηχανία όμως ανασυγκροτήθηκε γρήγορα και στεγάσθηκε σε νέες κτιριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες οικοδομήθηκαν στην περιοχή ανάμεσα Μύλου του Παππά και Δημοτικού Νοσοκομείου. Εκτός από τη χονδρική πώληση, έκανε και λιανική από το πρατήριο που ενοικίασε όπως είδαμε στην οδό Ακροπόλεως.
—Ακολουθούσε το «Κυβέλεια», που ήταν από τα αριστοκρατικότερα κοσμικά εντευκτήρια. Ήταν ζαχαροπλαστείο, αλλά πρόσφερε και ποτά με διάφορους μεζέδες. Ιδρυτές του υπήρξαν οι αδελφοί Βρεττόπουλοι [4].
—Τέλος, στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου βρισκόταν ένα από τα μεγαλύτερα παντοπωλεία της παλιάς Λάρισας, του Ξεφτέρη. Διέθετε ποικιλία τοπικών και αποικιακών ειδών, με εκλεκτή πελατεία. Την εποχή εκείνη τα καταστήματα αυτά δούλευαν όλες τις ημέρες της εβδομάδος, χωρίς να υπάρχει ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων, ούτε και εργασίας των υπαλλήλων.
[2]. Ο πλήρης τίτλος του βιβλίου ήταν: «ΛΑΡΙΣΑ. Από των Μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881). Τοπογραφική και Ιστορική μελέτη», τυπώθηκε το 1926 στον Βόλο και επανεκδόθηκε το 2001 από το βιβλιοπωλείο «Γνώση», με εισαγωγή και σχόλια του Κώστα Σπανού.
[3]. Όποιοι επισκέφθηκαν το Μουσείο Θεσσαλικής Ζωής της οικογένειας Κώστα Συρμακέζη στην Ελάτεια, στην ξενάγηση θα πρέπει να πρόσεξαν τις όμορφες γαμπριάτικες παντόφλες των προπατόρων της οικογένειας.
[4]. Για το συγκεκριμένο κατάστημα αναφερθήκαμε παλαιότερα. Βλέπε: Το Ζαχαροπλαστείο «Κυβέλεια» των αδελφών Βρεττόπουλου, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 25ης Ιουλίου 2018.
