Πριν τη συνάντησή τους στο αεροδρόμιο του Καράκας, από όπου ξεκίνησε επίσημα η φιλία τους, οι δύο ιδιοφυΐες της λογοτεχνίας είχαν ανταλλάξει γράμματα θαυμασμού. Έτσι έγιναν στενοί φίλοι και γείτονες στη γειτονιά Sarrià στη Βαρκελώνη. Μάλιστα, ο Βάργκας εξέδωσε το 1971 ένα βιβλίο προς τιμήν του Μάρκες, με τίτλο Ιστορία μιας αποδοκιμασίας.
Κόντρα σε όλες τις πιθανότητες, η φιλία τους τελικά δηλητηριάστηκε και στιγματίστηκε για πάντα, διότι τον Φεβρουάριο του 1976, ο Vargas Llosa γρονθοκόπησε τον Garcίa Marquez σε ένα θέατρο στην Πόλη του Μεξικού, χτυπώντας τον στο έδαφος και αφήνοντάς τον ζαλισμένο, με μαύρο μάτι και σπασμένη μύτη, λέγοντάς του: ‘’Αυτό οφείλεται σε αυτό που έκανες στην Πατρίτσια’’. Αυτό που συνέβη εκείνη την ημέρα δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν ο Marquez έκανε ή είπε κάτι στην Patricia Llosa. Ο Κολομβιανός νικητής του βραβείου Νόμπελ πέθανε το 2014 χωρίς να το αποκαλύψει. Ο Περουβιανός νικητής του βραβείου Νόμπελ, στα 87 του, δεν έχει αποκαλύψει και δεν σκοπεύει να το κάνει. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα EL PAÍS, όταν ρωτήθηκε ξανά τι θα μπορούσε να έχει διαλύσει τη σχέση τους, ο Βάργκας απάντησε: ‘’Γυναίκες, απλά’’.
Όταν είχαν κάνει την ίδια ερώτηση στον Mάρκες, στην Ουάσιγκτον, τη δεκαετία του 1990, είχε πει: ‘’Δεν τσακώθηκα μαζί του, αυτός πολέμησε μαζί μου. Και δεν πρόκειται να σας πω κάτι άλλο. Μιλάω στους φίλους μου»
Η μυστικότητα γύρω από τη μυθική γροθιά -που αντικατοπτρίζεται σε μια διάσημη φωτογραφία του Marquez με μαύρο μάτι- φαινόταν πάντα πολύ λογοτεχνική. Όταν δύο ιδιοφυΐες αρνούνται να μιλήσουν για κάτι τέτοιο, σου έχουν κεντρίσει τη λογοτεχνική περιέργεια! Γι’ αυτό αντιλαμβάνεσαι τη λογοτεχνία ως το άνοιγμα μιας ντουλάπας για να δεις τι σκελετοί υπάρχουν μέσα. Εννέα χρόνια κράτησε η φιλία των δύο σπουδαίων λογοτεχνών. Δύο χρόνια πριν από τη γροθιά, ο Vargas Llosa είχε αφήσει τη γυναίκα του, Patricia, για μια άλλη γυναίκα. Πάντως, η δεκαετία του 1970 δεν ήταν δημιουργική για κανέναν από τους δύο. Ο Βάργκας Λιόσα δημοσίευσε μόνο ένα μικρό μυθιστόρημα –Ο Λοχαγός Παντόγια και η Ειδική Υπηρεσία– και ο Γκαρθία Μάρκες δεν δημοσίευσε τίποτα ξανά παρά μόνο το 1975, Το Φθινόπωρο του Πατριάρχη. Μάλλον, η επιτυχία του Εκατό Χρόνια Μοναξιά τους άρπαξε και τους δύο: Ο Μάρκες δεν ήξερε τι να κάνει για να ανταποκριθεί σε ό,τι είχε κάνει και ο Βάργκας δεν ήξερε τι να κάνει για να τον κερδίσει. Η γροθιά μπορεί να τελείωσε τη φιλία τους, αφού δεν μίλησαν και δεν ξαναείδαν ο ένας τον άλλον, αλλά υπό λογοτεχνική ματιά, μετά τη μπουνιά, ξεκλειδώθηκαν δημιουργικά: Ο Garcίa Marquez κέρδισε το Νόμπελ το 1982, ενώ ο Vargas Llosa το κέρδισε το 2010.
Από τον Ζιώγα Απόστολο,
βιολόγο
