Αναδασωτικές εργασίες

Από τον Γιάννη Μπελιά, δασοπόνο

Ποτέ δεν θα ξεχαστούν οι μέρες που η πύρινη καταιγίδα κατάκαυσε, το περασμένο καλοκαίρι, τα δάση μας, και κυρίως αυτά της Αττικής και της Εύβοιας, αφήνοντας πίσω αποκαΐδια, στάχτη, όρθια νεκρά δέντρα – πεύκα, καμένες – καταστραμμένες εξοχικές κατοικίες, αγροικίες, σύγχρονα ποιμνιοστάσια – κτηνοτροφικές μονάδες, γεωργικά μηχανήματα και αμέτρητα νεκρά ζώα, ήμερα και άγρια.

Ανυπολόγιστη η οικολογική καταστροφή απ’ τα 1.500.000 περίπου στρέμματα δασών, δασικών εκτάσεων και καλλιεργειών που κάηκαν.
Εν όψει όλων αυτών και με δεδομένο ότι το καταστροφικό έργο των πυρκαγιών συνεχίστηκε -ατυχώς- και το περασμένο καλοκαίρι, πρέπει η Πολιτεία να πάρει μέτρα πρόληψης, με στόχο την επαναφορά των καμένων περιοχών στην προτέρα τους κατάσταση. Πέραν της άμεσης κήρυξης των καμένων – καταστραμμένων εκτάσεων ως αναδασωτέων και της οικονομικής ενίσχυσης των πληγέντων κατοίκων, επιβάλλεται η έναρξη, χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, των απαιτούμενων εργασιών, ώστε σταδιακά οι καμένες περιοχές ν’ αρχίσουν να «ντύνονται».
Όπου η φύση αδυνατεί να διασώσει τις καμένες περιοχές, θα πρέπει να γίνουν εκτεταμένες αναδασωτικές εργασίες, με κατάλληλα δασοπονικά είδη, ανθεκτικά στην ξηρασία και την πυρκαγιά, σύμφωνα με τις προτάσεις του μελετητή, που πρέπει να είναι δασολόγος. Όπου η ποιότητα του εδάφους είναι καλή με σχετικά ήπιες κλίσεις και αραιά υποβαθμισμένη βλάστηση, μπορεί να δημιουργηθούν «οικονομικά δάση», που στον περίτροπο χρόνο θα παράξουν χρήσιμο και όχι μόνο, ξύλο.
Οι αναδασωτικές εργασίες καλό θα είναι να εκτελεστούν με αυτεπιστασία από τις Δασικές Υπηρεσίες (Δ.Υ.) λόγω της μεγάλης εμπειρίας του δασικού προσωπικού για καλύτερο αποτέλεσμα επιτυχίας και μικρότερο κόστος. Επειδή, όμως, οι Δ.Υ. στερούνται του απαιτούμενου προσωπικού, μπορεί να γίνουν με μικροεργολαβίες, από εργοληπτικές επιχειρήσεις έργων πρασίνου, στελεχωμένες υποχρεωτικά με δασολόγους ή δασοπόνους, γραμμένες στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ) και ύστερα από μειοδοτικούς διαγωνισμούς. Οι όροι των διακηρύξεων, καθώς και τα σχετικά τεύχη προδιαγραφών κ.λπ. θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλες εκείνες τις απαραίτητες εργασίες για το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι η επιτυχία των αναδασώσεων, η δε σχετική εργασία φύτευσης είναι εξειδικευμένη εργασία και απαιτείται μεγάλη προσοχή και ευσυνειδησία. «Καλή σπορά είναι κατά μεγάλο μέρος ζήτημα τύχης, καλή δε φύτευση αποτέλεσμα επιμελούς και προσεκτικής εργασίας».
Εφόσον στα σχετικά έγγραφα (μελέτη-διακήρυξη-προδιαγραφές) προβλέπονται ο σωστός χρόνος των φυτεύσεων (αρχές Νοεμβρίου – τέλη Μαρτίου, αναλόγως το υψόμετρο των περιοχών), το υγιές και κατάλληλο φυτευτικό υλικό, οι περιποιήσεις (σκαλίσματα-ποτίσματα), το Δημόσιο θα πρέπει ν’ απαιτήσει από τον ανάδοχο υψηλό ποσοστό επιτυχίας. Στις σχετικές επιτροπές παραλαβής των αναδασωτικών εργασιών, θα πρέπει να συμμετέχουν έμπειροι και καταξιωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι (δασολόγοι – δασοπόνοι), στα δε πρωτόκολλα παραλαβής, εκτός των άλλων, ν’ αναφέρεται υποχρεωτικά και ρητά το ποσοστό επιτυχίας, καθώς και ο αντίστοιχος αριθμός, γιατί σημασία έχει όχι ο συνολικός αριθμός των φυτευθέντων φυταρίων, αλλά ο αριθμός αυτών που ευδοκίμησαν.
Η χώρα μας χρειάζεται ένα γενναίο αναδασωτικό πρόγραμμα, με επαρκή χρηματοδότηση, πολυετούς διάρκειας για να πρασινίσουν όλες οι γυμνές βουνοπλαγιές, ώστε και με την παράλληλη κατασκευή ορεινών υδρονομικών έργων στους χείμαρρους, να μειωθούν μέχρι να σταματήσουν οι καταστροφές από τις πλημμύρες, μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Το παραπάνω πρόγραμμα δεν πρέπει να είναι αποσπασματικό, αλλά να είναι ενταγμένο στον συνολικό σχεδιασμό για το χειμαρρικό φαινόμενο της πατρίδας μας, ώστε να σταματήσουν τόσο οι καταστροφές στην πεδινή περιοχή όσο και η απώλεια εθνικού ορεινού παραγωγικού εδάφους, λόγω της διάβρωσης, καθώς και οι κατολισθήσεις.
Για την υλοποίηση των παραπάνω σχεδιασμένων έργων και εργασιών, χρειάζεται η επανασύσταση των καταργηθέντων, με το Π.Δ. 810/1966, Υπηρεσιών Δασοτεχνικών Έργων (Υ.Δ.Ε.), με υπαιτιότητα της, τότε, ηγεσίας της Δ.Υ. και η ίδρυση άλλης αντίστοιχης δημόσιας υπηρεσίας που θα αναλάβει το ίδιο έργο, δηλαδή αυτό της διευθέτησης των χειμάρρων. Το προσωπικό που θα επιλεγεί (δασολόγοι, δασοπόνοι, μηχανικοί, διοικητικοί κ.λπ.) να είναι μόνιμοι και με ειδικές γνώσεις, η δε εκτέλεση των έργων να γίνεται με αυτεπιστασία, κατά παρέκκλιση της κείμενης Νομοθεσίας που διέπει τα δημόσια έργα, λόγω ειδικών συνθηκών (ορεινές περιοχές, αδύνατη η προσέγγιση μηχανημάτων, δυσκολία στη μεταφορά των απαιτούμενων υλικών, η παραμονή του εργατικού προσωπικού και άλλα απρόβλεπτα προβλήματα) με θέσπιση αυστηρών διατάξεων προς αποφυγή σκανδάλων και διασφάλιση δημοσίου χρήματος.
Εάν δεν θέλουμε να θρηνούμε πνιγμούς συνανθρώπων μας, να βλέπουμε να έρχονται και να «μπαίνουν» τα νερά των «φουσκωμένων» χειμάρρων μέσα στα σπίτια μας, τις καταστροφές που προκαλούνται στα έργα υποδομής και τις καλλιέργειες, μετά από έντονες βροχοπτώσεις, πρέπει η Πολιτεία να πάρει άμεσα αποφάσεις για να εκλείψουν τα παραπάνω φαινόμενα - «οι καιροί οι μενετοί».