Στο άρθρο αυτό, το οποίο θα είναι το τελευταίο για το ζήτημα αυτό, θα γίνει μια συνοπτική παρουσίαση του τελευταίου νόμου που έδωσε ένα ακόμα, ίσως το πιο ισχυρό, χτύπημα στη γεωργική γη και μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς μεθοδεύεται συστηματικά μέσω νομικών ρυθμίσεων η καταστρατήγηση του Συντάγματος της χώρας.
Πριν έναν μήνα, λοιπόν, σε ένα από τα «νομοσχέδια σκούπα», όπως αποκαλούνται στην καθομιλουμένη τα νομοσχέδια της τελευταίας στιγμής πριν από εκλογές που ψηφίζονται για την υλοποίηση των υποσχέσεων προς φίλες κατευθύνσεις, ψηφίστηκε και ο Ν. 5035 που θεωρητικά στόχευε στην «οργάνωση και λειτουργία του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ», στο άρθρο 50 του οποίου δόθηκε ένα ακόμα, ίσως το πιο ισχυρό, χτύπημα στη γεωργική γη. Επειδή αυτή η απόφαση της εθνικής αντιπροσωπείας αποδεικνύει με εκκωφαντικό τρόπο τη διαχρονική διάθεση της Πολιτείας απέναντι στη γεωργική γη αξίζει να τη σχολιάσουμε ιδιαίτερα. Στο άρθρο 50 του Ν. 5035 επαναλαμβάνεται η ρύθμιση του Ν. 2945/2001, σύμφωνα με την οποία με απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ΥΠΑΑΤ «καθορίζονται τα γεωγραφικά όρια της αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας». Δηλαδή 22 χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου, η Πολιτεία δεν ενδιαφέρθηκε για την εφαρμογή του, χωρίς κανένας να έχει αναλάβει την ευθύνη γι’ αυτό. Η ασυνέπεια, όμως, δεν σταματάει εδώ. Με τον νέο Ν. 5035/23 ορίζεται ότι μέχρι να εφαρμοσθεί ο νόμος που δεν εφαρμόσθηκε 22 χρόνια τώρα (άραγε πότε θα περιμένει κανένας να εφαρμοσθεί;), σε περιοχές που είχαν κυρωθεί αναδασμοί 40 χρόνια πριν και λόγω αυτού χαρακτηρίζονταν με βάση την Κ.Υ.Α. 168040/2010 εξ ορισμού Γ.Υ.Π., αποχαρακτηρίζονται και θα επανεξετάζονται από τις «υπηρεσίες αγροτικής οικονομίας» για την εκ νέου κατάταξή τους σε κατηγορίες γης. Είναι γνωστό, βέβαια, πόσο ανεπηρέαστα και με πόση επιστημονική επάρκεια λειτουργούν αυτές οι υπηρεσίες (στη διάθεση οποιουδήποτε σχετικά πειστήρια για την ποιότητα της λειτουργίας αυτών των υπηρεσιών). Σημειώνεται ότι οι εκτάσεις που καταλαμβάνουν οι αναδασμοί αυτοί ανέρχονται σε εκατομμύρια στρέμματα, τα οποία είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιορισθούν με ακρίβεια λόγω της απίθανης ακαταστασίας στις «αρμόδιες» υπηρεσίες του Δημοσίου.
Η αιτιολόγηση της ρύθμισης αυτής βασίζεται στον εκπληκτικό ισχυρισμό ότι, αφού επί τόσα χρόνια δεν έγιναν τα έργα αναδασμού και οι εκτάσεις αυτές δεν αξιοποιήθηκαν, μπορεί να παραχωρηθούν για άλλες χρήσεις. Η απλή λογική ότι έπρεπε να προχωρήσουν τα έργα αναδασμού έστω και τώρα αποκλείστηκε εξ ορισμού. Αλήθεια, πόση υποκριτική επινοητικότητα μπορεί να επιστρατευθεί, προκειμένου να αποφασιστούν καταστρεπτικές ρυθμίσεις στο όνομα της δήθεν λύσης ενός σοβαρού προβλήματος, όπως η ορθή διαχείριση ενός φυσικού πόρου με τεράστια αξία, όπως η γεωργική γη!
Για να γίνει κατανοητή η εμμονή της Πολιτείας εναντίον της γεωργικής γης, η προστασία της οποίας είναι συνταγματική επιταγή, χρειάστηκε να γίνουν διαχρονικά από το λεγόμενο «πολιτικό σύστημα» πολλές προσπάθειες, οι οποίες εκτός από ευθεία αντίθεση με τη συνταγματική πρόβλεψη είναι τουλάχιστον εξώφθαλμα εναντίον της κοινής λογικής, η οποία λέει ότι η ανάπτυξη του Π.Τ.Γ., την οποία διακηρύσσουν όλοι οι «αρμόδιοι», προϋποθέτει την προστασία και ορθή διαχείριση της γεωργικής γης.
Η νομική διαδρομή της προσπάθειας λεηλασίας της γεωργικής γης αποτυπώνεται ανάγλυφα στην ιστοσελίδα του Τμήματος Χωροταξίας του ΥΠΑΑΤ (βλ. αναφορά). Ανατρέχοντας στην ιστοσελίδα αυτή θα δει κανένας ότι από το 1983 έως το 2023, για τη διαχείριση της γεωργικής γης (διάβαζε τη λεηλασία της) χρειάστηκαν 33 νόμοι, 3 Προεδρικά Διατάγματα, 6 Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (Κ.Υ.Α.) και 10 Εγκύκλιες Διαταγές, μέσω των οποίων επιτυγχάνονταν κάθε φορά αφαίμαξη της γεωργικής γης. Έτσι, αν και ο Ν. 2945/2001 -απόλυτα εναρμονισμένος με τη συνταγματική πρόβλεψη για την προστασία της γεωργικής γης- όριζε με σαφήνεια ότι η γεωργική γη πρέπει να οριοθετηθεί και να προστατευθεί, όλες οι μετέπειτα νομικές ρυθμίσεις, με αποκορύφωμα αυτήν του πρόσφατου Ν. 5035/2023, οδηγούσαν στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.
Μία πολύ χαρακτηριστική περίπτωση με εξώφθαλμες εξυπηρετήσεις μικρών ή μεγάλων συμφερόντων ξένων προς τον Π.Τ.Γ. ήταν ο Ν. 3399/2005, με βάση τον οποίο επιτρέπονταν η αλλαγή χρήσης της γεωργικής γης σε εκτάσεις «εκατέρωθεν επαρχιακών δρόμων σε βάθος 600 μ.», που αφού τακτοποιήθηκαν τα όποια συμφέροντα, αντικαταστάθηκε από τον Ν. 4178/2013 που όρισε τις νέες αντίστοιχες αποστάσεις «από τους εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους στα 200 μ.». Σημειώνεται ότι οι εκτάσεις που περιλαμβάνονται στις ζώνες αυτές υπολογίζονται σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια στρέμματα, που είναι περίπου το 1/3 της συνολικής γεωργικής γης της χώρας. Δυστυχώς, αυτός ο νόμος ισχύει μέχρι και σήμερα.
Στο σημείο αυτό κρίνεται τελείως απαραίτητο να τονιστεί ότι τα κριτήρια της Κ.Υ.Α. 168040/2010, με τα οποία γίνεται ο χαρακτηρισμός της γεωργικής γης, είναι προβληματικά, διότι δεν βασίζονται σε μέθοδο επιστημονικά αποδεκτή. Αυτό το αναγνώρισε το ΥΠΑΑΤ και όρισε ομάδα εργασίας με αντικείμενο την αναθεώρηση των κριτηρίων, η οποία αν και παρέδωσε το πόρισμά της από το 2019, δεν εφαρμόστηκαν οι προτεινόμενες αλλαγές, με αποτέλεσμα όλοι οι χαρακτηρισμοί που γίνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες να είναι επιστημονικά αμφισβητήσιμοι. Αυτό οδηγεί σε αποφάσεις που είναι καταστρεπτικές για τον Π.Τ.Γ. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρονται εκτάσεις που αν και ως βοσκότοποι είναι πολύ παραγωγικοί, δεν χαρακτηρίζονται Γ.Υ.Π. λόγω των λανθασμένων κριτηρίων της σχετικής Κ.Υ.Α.
Συμπερασματικά, με την ψήφιση του τελευταίου Νόμου 5035/2023 δίνεται ένα ακόμα πολύ ισχυρό χτύπημα στη γεωργική γη, η λεηλασία της οποίας συνεχίζεται με απίθανους νομικούς ακροβατισμούς που τελικά καταφέρνουν να καταστρατηγούν το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας. Όσο αυτό θα διαρκεί, ο Π.Τ.Γ. δεν έχει να περιμένει καλύτερες μέρες.
Αναφορά: http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/xorotajian/573-xorotajia-1/1967-nomikes-diatajhs-xorotajia.
*Ο Χρίστος Τσαντήλας είναι γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, πρ. διευθυντής Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ
(e-mail: christotsadilas@gmail.com).
