Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου

Oι 3 ξένοι ναύαρχοι Χέυδεν, Κόδριγκτον, Δεριγνύ

Από τον Ευάγγελο Μπαλντούνη,
φιλόλογο

~ Διεξήχθη στον κόλπο του Ναβαρίνου, μεταξύ του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και τού στόλου των 3 Μεγάλων Δυνάμεων (Γαλλίας, Αγγλίας, Ρωσίας). Τρεις μήνες νωρίτερα (Ιούλιος 1827) υπέγραψαν μεταξύ τους τη “Συνθήκη τού Λονδίνου”. Αποφάσισαν την ειρήνευση στην Ελλάδα προτείνοντας στον σουλτάνο Μαχμούτ Β’ την παραχώρηση ανεξαρτησίας στους Έλληνες. Δινόταν διορία ενός μηνός στην Υψηλή Πύλη να αποδεχτεί τη διαμεσολάβησή τους.

Μετά την άπρακτη πάροδο της διορίας, οι πολεμικοί τους στόλοι εξουσιοδοτούνται να καταφύγουν σε οποιαδήποτε ενέργεια έκριναν απαραίτητη για να επιβάλουν την επίτευξη της ειρήνευσης. Η Οθωμανική κυβέρνηση απέρριψε τη Συνθήκη και τότε οι Δυνάμεις απέστειλαν ναυτικές μοίρες στη Μεσόγειο για να εφαρμόσουν την πολιτική τους.
~ Ο ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ ΚΟΔΡΙΓΚΤΟΝ: Διοικητής του συμμαχικού στόλου ανέλαβε ο αντιναύαρχος Κόδριγκτον. Υποναύαρχοι ο Γάλλος Δεριγνύ και ο Ρώσος Χέυδεν. Στο διάστημα αυτό των τριών μηνών συνεχίζονταν οι βιαιοπραγίες των τουρκοαιγυπτίων. «Αν ο Ιμπραήμ παραμείνει στην Ελλάδα, περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων θα λιμοκτονήσει», αναφέρεται στον Κόδριγκτον. Κρίνει, όπως και οι άλλοι, ότι δεν πρέπει να παραμείνουν θεατές των βιαιοτήτων. Ο Τζωρτζ Κάνιγκ (υπουργός εξωτερικών Αγγλίας) είχε πει στον Κόδριγκτον: «Αν δεν εισακουσθεί ο λόγος μας, μεταχειριστείτε τα πυροβόλα». Οι ναύαρχοι συμφώνησαν ότι ο Ιμπραήμ παραβιάζει τις συμφωνίες και απαίτησαν να αποπλεύσουν τα πλοία τους, αλλιώς θα του επιτεθούν. Ο αγγλικός και γαλλικός στόλος εισήλθε στο λιμάνι τής Πύλου και πήρε θέσεις μάχης. Ο ρωσικός βρισκόταν ακόμη έξω. Ήταν Οκτώβριος του 1827....
~ ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ - ΑΠΟΛΗΞΗ ΤΗΣ: Μετά από μικροεπεισόδια η ένταση δεν ήταν δυνατόν να ελεγχθεί. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος κρίνοντας ότι έχει υπεροχή (υπερτερούσε αριθμητικά και υποστηριζόταν από πυροβόλα των γύρω φρουρίων), άνοιξε πυρ και η ναυμαχία άρχισε. Σε κρίσιμη στιγμή της μπήκε στο λιμάνι και ο ρωσικός στόλος. Τα πλοία ήταν τόσο κοντά μεταξύ τους, ώστε εμπλέκονταν τα ξάρτια τους. Μέχρι το απόγευμα τα περισσότερα εχθρικά πλοία είχαν καταστραφεί. Ο Δεριγνύ ανέφερε πως «στην ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη καταστροφή στόλου». Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονται σε 6 χιλ. νεκρούς και τραυματίες και 60 πλοία. Από τους συμμάχους 650 νεκροί και τραυματίες και 2 πλοία.
~ ΓΑΛΛΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ: «... Ο όρμος τού Ναβαρίνου βράζοντας από τα βλήματα, σκεπασμένος από συντρίμμια που επέπλεαν, με γαντζωμένους Τούρκους και Αιγύπτιους επάνω τους, δεν ήταν πια η ήρεμη υδάτινη έκταση του επιβλητικού στόλου. Ο όρμος είχε πάρει την όψη μιας από τις καταχθόνιες λίμνες όπου κολυμπούν οι κολασμένοι ανάμεσα σε κύματα από φωτιά και πίσσα...». Οι Οθωμανοί αναγκάστηκαν να υπογράψουν ανακωχή πάνω στη ναυαρχίδα «Ασία» τού Κόδριγκτον. Ένα μεγαλόπρεπο πλοίο με 84 πυροβόλα.
~ ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ: Η κοινή γνώμη στην Ευρώπη, που επί χρόνια παρακολουθούσε την αιματοχυσία τού ελληνικού λαού και την απάθεια των ηγετών, δέχτηκε με μεγάλη χαρά την έκβασή της. Τη θεώρησε ως νίκη των λαών, σε πείσμα των αποφάσεων των πολιτικών ηγετών. Στη Ρωσία η είδηση της μεγάλης νίκης προκάλεσε πλήρη επιδοκιμασία. Ο Τσάρος Νικόλαος εξέφρασε προς τον Κόδριγκτον τη μέγιστη ικανοποίησή του, επειδή «κατήγατε μια νίκη για την οποία η πολιτισμένη Ευρώπη σας χρωστά διπλή ευγνωμοσύνη». Ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος Γ’: «Η απρόοπτη νίκη στο Ναβαρίνο, απέβη ημέρα δόξας για το ναυτικό μας». Η Αγγλία πήρε αποστάσεις από το γεγονός, γιατί η νέα της κυβέρνηση το χαρακτήρισε ως «ατυχές και απαίσιο συμβάν». Μάλιστα, τον επόμενο χρόνο ο Κόδριγκτον απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του.
~ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΗΣ: Στην Κων/πολη ο σουλτάνος αναστατώθηκε. Δεν μπορούσε για μέρες να ησυχάσει και απειλούσε ότι θα εξαφανίσει από προσώπου γης όλους τους Έλληνες. Οι πρεσβευτές του ζήτησαν να δεχθεί τη Συνθήκη τού Λονδίνου. Στη ναυμαχία του Ναβαρίνου καταστράφηκε η κοινή αρμάδα Τούρκων και Αιγυπτίων. Η τεράστια δύναμη πυρός από τα συμμαχικά πλοία καταβύθισε τα καράβια της. Είναι η τελευταία σημαντική ναυμαχία στην ιστορία που διεξήχθη με ιστιοφόρα. Επίσης ποτέ στην ιστορία των πολέμων των ιστιοφόρων δεν βρέθηκαν τόσα πολλά πλοία, με τόσο μεγάλη δύναμη πυρός, συγκεντρωμένα σε έναν τόσο περιορισμένο χώρο.
~ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ: Ο καταποντισμός του εχθρικού στόλου έδωσε μια ανάσα στην Επανάσταση. Την έσωσε από την κατάρρευση προς την οποία όδευε. Άνοιξε έτσι ο δρόμος προς την ανεξαρτησία. Τον προσεχή χρόνο έφθασαν στην Πελοπόννησο 13.000 Γάλλοι υπό τον στρατηγό Μεζόν και τότε οι Αιγύπτιοι αποχώρησαν από την Ελλάδα. Ξέσπασε κι ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος το 1828-29, ηττήθηκαν οι Τούρκοι και με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης αναγκάστηκαν να δεχτούν την ελληνική αυτονομία. Οι Έλληνες τα εκμεταλλεύτηκαν όλα αυτά, επικράτησαν και στη Στερεά Ελλάδα απαιτώντας μετά πλήρη ανεξαρτησία. Τελικά την κέρδισαν με το Πρωτόκολλο τής Ανεξαρτησίας, ή αλλιώς το Πρωτόκολλο τού Λονδίνου, στις 3 Φεβρουαρίου 1830.
~ Ζήτω ο Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας του 1821!