Από την Θάλεια Μπαρλαγιάννη
Σεπτέμβριος, ο πιο γλυκός μήνας της σχολικής ζωής που σηματοδοτεί κάθε χρόνο μια καινούργια αρχή. Ολοκαίνουργια τετράδια και τσάντες, καλοξυσμένα μολύβια, αγωνία για νέους δασκάλους, αλλά και προσμονή για νέες γνωριμίες και επαφές.
Για μερικά παιδιά όμως, η έναρξη της σχολικής χρονιάς μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Η επιθετική συμπεριφορά και η βία μεταξύ συμμαθητών αποτελούν τραυματικές εμπειρίες.
Ο σχολικός εκφοβισμός ( school bullying ), αφορά σύγχρονο κοινωνικό φαινόμενο με μεγάλες διαστάσεις, το οποίο εμφανίζεται εντός και εκτός του σχολείου.
Συγκεκριμένα πρόκειται για εσκεμμένη, συστηματικά επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές. Ο όρος αυτός, περιλαμβάνει και περιπτώσεις ύβρεων κατά της εθνικότητας ή της ιδιαιτερότητας κάποιου. Εμπεριέχονται απειλές, υβριστικές εκφράσεις, χτυπήματα, τσιμπήματα, κλοπές και ζημίες σε προσωπικά αντικείμενα. Η διάδοση ψευδών φημών, τα εκβιαστικά τηλεφωνήματα και η παρενόχληση μέσω κινητού ή διαδικτύου (cyber bullying), σηματοδοτούν τις πιο συχνές μορφές βίας.
Η ψυχική ηρεμία του θύματος, διαταράσσεται τραγικά. Αν μάλιστα, αυτό συμβαίνει σε καθημερινή βάση, τότε το παιδί διαλύεται συναισθηματικά.
Από την άλλη πλευρά, οι ''δράστες'' ( bullies), παρουσιάζουν στοιχεία προβληματικής, αντικοινωνικής και παραβατικής συμπεριφοράς. Είναι γνωστό οτι πίσω απο ένα οργισμένο παιδί κρύβεται πόνος, εγκατάλειψη, φόβος, απόρριψη ή και κάποια διαλυμένη οικογένεια.
Η πρόληψη και ο τερματισμός του σχολικού εκφοβισμού, αποτελεί δέσμευση, με σκοπό τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος, όπου τα παιδιά μπορούν να ευδοκιμήσουν κοινωνικά και εκπαιδευτικά, χωρίς να φοβούνται.
Οι εκπαιδευτικοί μόλις αντιληφθούν περιστατικό bullying, πρέπει να επέμβουν για να το σταματήσουν, να ενημερώσουν τη διοίκηση και να ειδοποιήσουν τους γονείς.
Τα παιδιά τις περισσότερες φορές δε μιλάνε για αυτό. Ενδεικτικά σημάδια θύματος bullying είναι : σκισμένα, βρώμικα, τσαλακωμένα ρούχα, κατεστραμμένα βιβλία και απώλειες χωρίς να δίνονται λογικές εξηγήσεις. Στο σώμα του παιδιού εντοπίζονται μελανιές, γδαρσίματα, το παιδί φαίνεται φοβισμένο και αγχωμένο, δε θέλει να πάει σχολείο, οι επιδόσεις του πέφτουν και γενικότερα είναι αδιάφορο. Παρουσιάζει μειωμένη όρεξη για φαγητό, διαμαρτύρεται για στομαχόπονο και πονοκεφάλους, έχει ανήσυχο ύπνο με εφιάλτες και κλάματα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Αν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας έπεσε θύμα σχολικού εκφοβισμού, μη του πείτε ''δε πειράζει'' ή ''θα περάσει''. Μιλήστε του ανοιχτά για να καταλάβετε τι συμβαίνει στο
σχολείο και τι χρειάζεται να κάνει για να ξεκαθαρίσει το πεδίο. Δείξτε στο παιδί σας πως να αγνοεί ένα παιδί που εκφοβίζει ή αναπτύσσει επιθετική συμπεριφορά. Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας αλλά και τον εαυτό σας, για το cyber bullying και ειδικότερα πως να αποφεύγουν να απαντάνε σε απειλητικά ηλεκτρονικά μηνύματα και e-mails. Κάντε ''φίλο'' το παιδί σας στο facebook και βάλτε φίλτρο στον υπολογιστή του. Αν χρειάζεται, τοποθετήστε τον υπολογιστή σε κεντρικό και ορατό σημείο του σπιτιού. Φροντίστε το κινητό του τηλέφωνο να μην έχει κάμερα, να το ελέγχετε συχνά και να αποφεύγεται η νυχτερινή του χρήση. Μη παραλείπετε να κρατάτε πληροφορίες τις οποίες να αναφέρετε στη διεύθυνση του σχολείου.
Αν πάλι τα παιδιά σας έχουν εμπλακεί σε συμμορία και αποτελούν τους δράστες, τότε πρέπει να τους τονίσετε πόσο επικίνδυνο είναι αυτό που κάνουν , καθώς και τις νομικές συνέπειες. Ελέγξτε την συμπεριφορά σας στο σπίτι. Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε επιθετική συμπεριφορά ή σε πολύ αυστηρό περιβάλλον στο σπίτι, τότε είναι πιθανό να προχωρήσουν σε bullying στο σχολείο.
Η μόνη λύση είναι η συνεχής ενημέρωση όλων και η συλλογική επιθυμία να εξαλείψουμε το σχολικό εκφοβισμό από τους χώρους αυτούς. Πρέπει να αντιδρούμε σε τέτοια φαινόμενα, και όχι να βολευόμαστε στην απάθεια, συντηρώντας το κύκλωμα. Άλλωστε, τι μπορεί να κάνουν λίγοι δυνατοί και νταήδες σ' ένα δημοκρατικό περιβάλλον, όπου η συλλογική γνώμη καταδικάζει ενέργειες βίας και ρατσισμού;
Η Θάλεια Μπαρλαγιάννη είναι δασκάλα ειδικής αγωγής με μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή Efthaliabarlagianni@gmail.com
