Από τον Κώστα Χατζή
Ποιος θα μπορούσε να το φανταστεί ότι αυτές οι τρισκατάρατες (για ορισμένους, εκτός αν είναι ελληνικές...) πολυεθνικές θα συντελούσαν τόσο ευχάριστα στην πληρότητα του επίγειου περάσματός μας; Ποιος; Κι αυτό γιατί μετά το πρωταρχικό χειροποίητο σετ γραφής, δηλαδή την πλάκα και το κοντύλι, εκείνο που έτριζε ανατριχιαστικά, συνοδευμένα από μουσκεμένο καλυμνιώτικο φυσικό σφουγγάρι, ήρθε και εγκαταστάθηκε κυριαρχικά, σχεδόν μονοπωλιακά, η Faber-Castell, με τα σαγηνευτικά ξύλινα μολύβια της. Αυτά που εξόπλιζαν το χέρι με το εργαλείο για να γράψει. Για να δώσει η σκέψη σήμα επικοινωνίας, αλλά και να βρει καινούργιους δρόμους σκέψης. Κάποια ώρα, όπως γίνεται συχνά, «παίξαμε» και με τα ανταγωνιστικά μολύβια της Staedler. Στήθηκε το...ολιγοπώλιο.
Συνοδεύτηκε το φαινόμενο από τα σχετικά καταναλωτικά, τα υποστηρικτικά: ξύστρες και σβήστρες. Αλλά και τη «διαολική» ποικιλία, τα «μελανά» μολύβια, που άφηναν ανεξίτηλη γραφή και δεν επέτρεπαν σβήσιμο. Είναι σίγουρα αδιάφορες αυτές οι υπενθυμίσεις για τους νεότερους, ίσως όμως ερεθίσουν λίγο τη μνήμη των μεγαλύτερων, ιδίως εκείνων που έχουν την τύχη να προσμετρούν καμπόσες δεκαετίες βιωτής. Μ’ αυτούς, αν το επιτρέπουν ευάρεσκα, είναι πιο προσιτή μια επαφή...ανταλλακτική αναμνήσεων.
Ακόμα και σήμερα δεν μπορώ να βρω ποιο ήταν το κίνητρο των μικρών συμμαθητριών μου, που πασάλειβαν τα χείλη τους με το «μελανό» μολύβι, για να γράφει δήθεν καλύτερα...Και, μετά, πήγαιναν και κοιταζόταν στον καθρέφτη!
Φαίνεται σαν αφήγημα...προϊστορίας, αλλά δεν είναι παρά μια μαρτυρία: Πριν γίνουν προσιτές οι ξύστρες των μολυβιών χρειαζόταν το επιδέξιο και προσεκτικό «πελέκημά» τους με τα διαθέσιμα ξυραφάκια. Η πολυεθνική Gillette (από τότε...) συναγωνιζόταν ανταγωνιστικά την εγχώρια ASTOR, αν καλά θυμάμαι. Έπρεπε να περιμένεις, να εξαντληθεί πρώτα ο «αθέρας» των λεπίδων στο πατρικό ξύρισμα, το τελετουργικό (ειδικό κυπελάκι, βούρτσα, σαπούνι «Μενούνος» κ.λπ.). Το οποίο δεν ήταν καθημερινό (δαπανηρό...) για να γίνουν οι πρώτες επιδείξεις ξυσίματος από μια περίφροντι μάνα. Μέχρι να επιβεβαιωθεί η δεξιότητα (πάντα με την διακριτική μητρική εποπτεία) του να μπορείς να ξύνει με ασφάλεια η Gillette το Faber, το οικείο πλέον.
Όσο για τον υποδοχέα της γραφής, το χαρτί, είχε δυο μορφές. Η μια ήταν η τυπική, το τετράδιο. Η...χωροταξία του ήταν κανονισμένη. Καπλαντισμένο με μπλε κόλλα (αυτή που έκρυβε και την τυπωμένη στο οπισθόφυλλο προπαίδεια...), με ετικέτα και καθαρό, χωρίς λαδιές. Η άλλη του παρουσία ήταν η...τζάμπα, παράλληλη με τον ελληνικό κοινοβουλευτισμό. Τα ψηφοδέλτια των εκλογών, όσα γύριζαν στο σπίτι μετά την ψηφοφορία είχαν μια αμοιβαία, θα έλεγα, έλξη με τα Faber. Το μαλακό χαρτί προκαλούσε. Το μαλακό ξύλινο μολύβι με γραφίτη αναζητούσε, έψαχνε χώρο παιδιάς. Όσο πιο συχνά οι ποικίλες εκλογές και όσο πιο πλουραλιστικές οι επιλογές, τόσο πιο πολύ διαθέσιμο χαρτί... Ξέρω άλλον έναν εδώ στη Λάρισα, κι άλλον έναν φευγάτο, που ηδονιζόμαστε ακόμα και σήμερα γράφοντας με Faber στο πίσω μέρος ψηφοδελτίων. Πρέπει να είμαστε αρκετοί...
Αυτές οι σκέψεις δεν έγιναν τυχαία. Ούτε φιλοδοξούν, με κίνητρο τη θαλπωρή της νοσταλγίας, να λειάνουν τη σημερινή δύσκολη πραγματικότητα. Έχουν αφορμή και αυτή είναι σοβαρή. Ανάλογη με τη σοβαρότητα ενός μαντάτου, λίγο δυσνόητου.
Πριν λίγες μέρες, λοιπόν, ο μεγάλος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ διατύπωσε κάποιες σκέψεις του που δεν χωράνε στο κοινό μυαλό. Συγκρατώ μόνο, αδέξια οπωσδήποτε ως ακατάρτιστος, μερικές. Ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, ότι υπάρχουν πολλά Σύμπαντα που συστέλλονται και διαστέλλονται συνέχεια, ότι δημιουργούνται και εξαφανίζονται συνέχεια, ότι αυτό μπορεί να γίνει και για το δικό μας αύριο ή μετά από μερικά δισεκατομμύρια χρόνια...Και άλλα ενδιαφέροντα, όσο και δυσνόητα.
Και αν αυτό γίνει αύριο; Αν εξαφανιστεί αύριο το δικό μας Σύμπαν; Νιώθοντας δέος από τις προτάσεις της μεγαλοφυΐας και αδυναμία κατανόησης, με τον συνήθη διαθέσιμο ορθολογισμό, κατέφυγα στο πρώτο υποκατάστατο του ορθολογισμού: τον φόβο! Κι αυτός, επηρεασμένος από τον εγκατεστημένο πια σουρεαλισμό της καθημερινής μας ζωής έδειξε τη λύση: Το νέο, όχι το παλιό iPhone της Apple. Αυτό που, όπως ελπίζω να έχετε μάθει, κάνει θαυμαστά πράγματα. Εκτός από την άνετη επικοινωνία διαθέτει και τεράστια μνήμη. Γι’ αυτό και μόνο θα έχει ενδιαφέρον, μόνο που δεν θα το μάθουμε ποτέ, ποιες αναμνήσεις θα φρεσκάρουν οι χρήστες του, μετά από...70 χρόνια, όπως έγινε με το Faber...Αυτό ήδη έχει αρχίσει να αδρανοποιείται.
Το νέο iPhone, μπορεί να προσανατολίσει, «προς μια δημοκρατική κατεύθυνση» πάντα (...), θέλω να ελπίζω, ακόμα και αυτούς που μάχονται τις πολυεθνικές...Μπορεί να μετρήσει κατανάλωση θερμίδων, ακόμα και την πίεση και τους χτύπους της καρδιάς. Φαντασθείτε τι θα βγει, μετά από λίγο καιρό, όταν αρχίσει να γίνεται επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων από το καρδιοχτύπι των εραστών, από την πίεση των δυσκοίλιων και άλλα υποχονδριακά παρόμοια. Από την ηλεκτρονική επαλήθευση των αυτονόητων...
Ακόμα κι αν βαραίνει κάποια υποψία όψιμης προσβολής από τον διάχυτο σουρεαλισμό της καθημερινότητάς μας, ομολογώ ότι θα το παραγγείλλω για να μου υπενθυμίζει ότι το αργότερο κάθε Πέμπτη πρέπει να στέλνω στην εφημερίδα τη συνεργασία μου.
xatzis@hotmail.com
