που σημαίνει αύξω: αυξάνω. Άλλωστε, κατά τη διάρκεια του μήνα αυξάνουν και ωριμάζουν οι καρποί: των καρποφόρων δέντρων. Το 27 π.Χ. η ρωμαϊκή Σύγκλητος, για να τιμήσει τον Οκταβιανό, ο οποίος «αύξησε τα εδάφη» της αυτοκρατορίας, σε Ανατολή και Δύση, τον ονόμασε Αύγουστο. Μετά τη θεοποίηση του Οκταβιανού - Αύγουστου - Augustus, άρχισε να σημαίνει ακόμα σεβαστός, σεπτός, ιερότατος. Στην Αττική ο μήνας, πριν από την υιοθέτηση του ρωμαϊκού ημερολογίου, ονομάζονταν Μεταγειτνιών, διότι στα τέλη του, μετά τις 15, γίνονταν οι μετακομίσεις απ’ τη μια γειτονιά του Άστεως στην άλλη. Τότε εορτάζονταν τα «Μεταγείτνια», εορτή των γειτόνων ή «Μετοίκια». Με τη φράση μάλιστα «ο τάδε έχει πάντα Αύγουστο», εννοούν οι άνθρωποι πως αυτός είναι ευτυχισμένος, διαρκώς. Ο μήνας αυτός περιλαμβάνει σημαντικές θρησκευτικές γιορτές. Της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου), όπου οι πιστοί κομίζουν στον ναό μεγάλα κοφίνια με τις Απαρχές των σταφυλιών για ευχολόγηση, ώστε να ωριμάσουν και τα υπόλοιπα στους αμπελώνες. Στις 15 Αυγούστου είναι η γιορτή της Κοίμηση της Θεοτόκου.
Τη Θεοτόκο, εκτός από την Τήνο, τη γιορτάζουμε σ’ όλη την Ελλάδα, ως Ελεούσα, Βρεφοκρατούσα Χιλιάρμενη, Πορταΐτισσα, Στρατηλάτισσα, κ.λπ. Στις 27 του μήνα τιμάται η μνήμη του Αγίου Φανουρίου, που η παρήχηση του ονόματός του έχει σχέση με το φαίνω, φανερώνω και τον έκανε εξαιρετικά δημοφιλή για τη φανέρωση χαμένων ανθρώπων, ζώων ή πραγμάτων.
Επίσης, στις 29 Αυγούστου, είναι ο Αποκεφαλισμός του Προδρόμου από την Ηρωδιάδα. «Το ανοσιούργημα της Ηρωδιάδος έγινε αιτία μεγάλου κακού για την ανθρωπότητα. Έτσι, ήρθαν οι κακοήθεις πυρετοί της ελονοσίας, που μαστίζουν τον κόσμο με τα τρομερά ρίγη και τους οξείς παροξυσμούς. Γι’ αυτό ο Άγιος ονομάζεται Θερμολόγος, Ριγολόγος, Παροξυσμός, Κρυαδίτης και η μνήμη του τιμάται με απόλυτη νηστεία, με τις νοικοκυρές να κάνουν τη γνωστή φανερώπιτα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ορισμένοι απλοί, αγράμματοι άνθρωποι και ποιμένες, προβαίνουν σε προγνώσεις για τον καιρό, τα λεγόμενα, «Μερομήνια».
Έτσι, λένε, ο «Αύγουστος επάτησε άκρα του χειμώνα». Από την 1η έως τη 12η Αυγούστου καταρτίζονται από τους πρακτικούς μετεωρολόγους τα «μερομήνια», δηλαδή την ημέρα και τον μήνα: Οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στη διάρκεια του χρόνου», μαζί με τα «νερο-μήνια», δηλαδή, τα θυμωμένα νερά, που θα πέσουν ως υετοί ανά μήνα, προσδιορίζουν και τι καιρό θα έχουμε. Αυτά και καλό μήνα. Ο λαός μας, δημιούργησε, αρκετές παροιμίες, για τον μήνα Αύγουστο. «Από Αύγουστο χειμώνα και από Μάρτη καλοκαίρι». Ο λαός μας θεωρεί τον Αύγουστο αρχή του χειμώνα και τον Μάρτιο αρχή του καλοκαιριού. Είναι γνωστό ότι παλαιότερα, που οι φυσικές καιρικές συνθήκες ήταν ομαλές και αισθάνονταν οι άνθρωποι τις εποχές του χρόνου, πίστευαν ότι μετά τη γιορτή της Παναγιάς άρχιζαν και τα προμηνύματα του χειμώνα.Υπήρχε, βέβαια και η περίπτωση του Σεπτεμβρίου, όπου πολλές φορές έκανε καλοκαιρινή ζέστη και τον ονόμαζαν Γομαροκαλόκαιρο. «Αύγουστε καλέ μου μήνα να ήσουν δυο φορές τον χρόνο». Με την παροιμία αυτήν, ο λαός μας εκφράζει την επιθυμία του να ήταν δύο φορές τον χρόνο, γιατί είναι ο πιο παραγωγικός και καρποφόρος μήνας, αφού οι γεωργικές καλλιέργειες προσφέρουν αφθονία καρπών και φρούτων.
Εξαιτίας αυτού του λόγου, ο Αύγουστος έχει τις λαϊκές ονομασίες: Συκολόγος, λόγω της συγκομιδής των σύκων, Πεντεφάς, επειδή τρώνε πέντε φορές την ημέρα, Τραπεζοφόρος, Διπλοενεργός, επειδή η μεγάλη κατανάλωση φρούτων προκαλεί αυξημένες ανάγκες στον ανθρώπινο οργανισμό και από την κατανάλωση καρπουζιών και πεπονιών. Άλλωστε, ο θεσσαλικός κάμπος, λόγω παραγωγής καρπουζιών και πεπονιών, λέγεται Καρπουζάς και Καουνάς. Λέγεται Δριμάρης από τις «δρίμες» ή «δρίματα», όπως ονομάζονται οι έξι πρώτες ημέρες του μήνα. Τις μέρες αυτές, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις και όποιος κάνει μπάνιο στη θάλασσα κινδυνεύει να πάθει μεγάλο κακό (ίσως να συνδέεται με τα μπουρίνια και τα μελτέμια), ενώ όποιος ή όποια πλένει ρούχα αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Μόνο αν ρίξει ένα καρφί στο νερό μπορεί να «καρφώσει» τις δρίμες και να τις εξουδετερώσει, οπότε αποφεύγονται οι όποιες ζημιές στη ζωή των ανθρώπων. Τον Αύγουστο γίνονται και αρκετά παραδοσιακά πανηγύρια, αλλά και παραδοσιακά παζάρια, τα οποία συνεχίζονται τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο μήνα. Ευελπιστούμε να λειτουργήσουν και φέτος, αφού λόγω πανδημίας σταμάτησαν.
