με διαφορετικό πρόσχημα κάθε φορά, όπως την αύξηση των επενδύσεων και μέσω αυτής της ενίσχυση της οικονομίας της χώρας ή την προστασία του περιβάλλοντος μέσω της μείωσης της παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα ή –όπως πρόσφατα προβάλλεται έντονα- την αντιμετώπιση της ενεργειακής και της οφειλόμενης σε αυτήν νέας οικονομικής κρίσης. Και αυτό γίνεται προσφέροντας στους κατόχους της γεωργικής γης τιμές, που φαίνονται εντυπωσιακά μεγάλες, λόγω της σύγκρισης που γίνεται με τα απελπιστικά χαμηλά γεωργικά εισοδήματα της εποχής μας. Παράλληλα την ίδια στιγμή με απύθμενη υποκρισία από τους αρμόδιους και με πολύ έντονο τρόπο προβάλλεται η αγωνία για την επερχόμενη επισιτιστική κρίση, η οποία στο υποσυνείδητο των πολλών, δεν αφορά εμάς, αλλά μόνο άλλους, επειδή εμείς ακόμα δεν τη νιώσαμε σε αισθητό βαθμό.
Το τελευταίο χτύπημα που δέχεται η γεωργική γη, γίνεται με το νομοσχέδιο για τον «εκσυγχρονισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας…» που την ώρα που γράφεται αυτό το σημείωμα συζητείται στη Βουλή. Στο άρθρο 88 του νομοσχεδίου αυτού προβλέπεται η άρση προστατευτικών διατάξεων της γεωργικής γης και στο εξής η αλλαγή χρήσης της θα είναι δυνατή σχεδόν για οποιαδήποτε άλλη χρήση. Έτσι δίνεται ένα ακόμα καθοριστικό χτύπημα στη γεωργική γη και καταργείται στην πράξη ο νόμος 2945/2001, ο οποίος προβλέπει την οριοθέτηση και προστασία της, αλλά και καταπατείται με δόλιο τρόπο το σύνταγμα της χώρας (άρθρο 24), στο οποίο, όπως το ΣτΕ γνωμοδότησε (Απόφ. 1433/2017), ορίζεται ρητά, η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει τη γεωργική γη, ολοκληρώνοντας τη συστηματική και καλά μεθοδευμένη προσπάθεια των συνεχών νομοθετικών παρεκκλίσεων που εξυπηρετούσαν μικρότερα ή μεγαλύτερα συμφέροντα (ν. 3397/2011, 4280/2014, 4178/2013).
Τι το καινούργιο όμως προβλέπει το νομοσχέδιο που σε λίγο θα είναι νόμος του κράτους; Σε συνέχεια των προηγούμενων προαναφερθέντων νόμων που άφησαν τη γεωργική γη και ιδίως της υψηλής παραγωγικότητας απροστάτευτη για αλλαγή χρήσης και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, με το νέο νομοσχέδιο επιτρέπεται η χρησιμοποίηση της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας «για την κατασκευή δικτύων μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου υποσταθμών και εν γένει για την εκτέλεση κάθε έργου που αφορά στην υποδομή του ηλεκτρικού συστήματος και του δικτύου φυσικού αερίου, σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή για περιπτώσεις Στρατηγικών Επενδύσεων του ν. 3894/2010, ιδίως για επενδύσεις που αφορούν και συνδέονται με τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και τη βιομηχανία τροφίμων». Έτσι στο όνομα της αύξησης των «στρατηγικών επενδύσεων» πυροβολούμε τα πόδια μας απαξιώνοντας τη μεγάλη σημασία του πρωτογενή τομέα, που αναδεικνύεται ανάγλυφα μπροστά στον κίνδυνο της επερχόμενης επισιτιστικής κρίσης.
Δηλαδή με τον νόμο αυτό συμπληρώνεται η αφαίμαξη της γεωργικής γης με την απόδοσή της για εξυπηρέτηση επιλογών που την είχαν ήδη μειώσει δραματικά. Και όλα αυτά όταν η επισιτιστική κρίση είναι προ των πυλών και στη χώρα υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις γης οριακής ή μηδενικής παραγωγικότητας, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν θαυμάσια για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Όμως μια τέτοια επιλογή είναι πιο ακριβή και μειώνει τα προσδοκώμενα κέρδη των μεγάλων εταιρειών που «επενδύουν» στην ελληνική οικονομία.
Αλήθεια πόση υποκρισία και κυνισμός απαιτείται για να υιοθετούνται τέτοιες επιλογές; Ή λύση όμως ποια είναι; Καμία άλλη από την αλλαγή πολιτικής στη διαχείριση της γεωργικής γης, για την οποία πρέπει να παλέψουν πρώτιστα οι κύριοι χαμένοι που είναι οι αγρότες, που πρέπει να σηκώσουν πολύ ψηλά στις διεκδικήσεις τους ένα ζήτημα με εθνική σημασία.
*Ο Χρίστος Τσαντήλας είναι Γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, ερευνητής, πρ. διευθυντής Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (e-mail: christotsadilas@gmail.com).
