Η κοινωνία του φαίνεσθαι

Από τον Κων/νο Τσιρονίκο

Η σημερινή κοινωνία μοιάζει με τη φαντασμαγορική βιτρίνα που έλκει και σαγηνεύει τον πολίτη. Που σταματά τον περαστικό ο εκθαμβωτικός της χαρακτήρας, η λάμψη της, το φως της, η γοητεία της. Όταν όμως η πρόκληση τον οδηγήσει εντός του καταστήματος, τις περισσότερες

φορές, απογοητεύεται. Γιατί λείπει το λούσο και η μόστρα της βιτρίνας. Και τότε απογοητευμένος από την πραγματικότητα φεύγει από τον απατηλό της κόσμο …
Δυστυχώς, τέτοια είναι και η κοινωνία μας, ο κόσμος μας. Μια βιτρίνα, που τη βλέπεις παντού: σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Παντού το ίδιο μοτίβο, η ίδια εξωτερική γραμμή, η άψογη φινέτσα. Όλα αυτά και άλλα δημιουργούν το επικοινωνιακό στυλ του σύγχρονου ανθρώπου. Την εξωτερική του εμφάνιση, το προφίλ του. Παντού είναι ορατός ο ωμός ολοκληρωτισμός του φαίνεσθαι. Η στυγνή δικτατορία της βιτρίνας.
Αυτήν τη δικτατορία τη νιώθουμε καθημερινά. Και οι χώροι προέλευσης πολλοί: Η εξουσία, τα παράκεντρά της, η πολιτική, τα Μ.Μ.Ε., η διεθνής πολιτική… Κοινό σημείο αυτών: η εξωτερική τους εμφάνιση. Το στυλ και όχι η ουσία. Η αλήθεια που κρύβεται και δεν δημοσιοποιείται.
Είναι λυπηρό, αλλά αυτός είναι ο κόσμος του φαίνεσθαι, που μας καταδυναστεύει και μας οδηγεί σε επικίνδυνους δρόμους. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί ο ικανός και άριστος δεν πρέπει μόνον να φαίνεται, αλλά και να είναι, όπως ακριβώς τον ορίζει ο κλασικός μας πολιτισμός: «Ου γαρ δοκείν άριστος, αλλ’ είναι θέλει».
Αυτό ακριβώς πρέπει να επιδιώκουμε: το είναι. Το εσωτερικό του σύγχρονου ανθρώπου. Την αλήθεια, του χαρακτήρα του. Ποιες είναι οι αξίες του και όχι το φαντασμαγορικό θέαμα της άψογης φινέτσας του. Αυτή που ξεγελά και δεν προσφέρει… Μας ενδιαφέρει λοιπόν η γενναιότητα του αξιωματικού και όχι τα γαλόνια του. Η απλότητα και η ανδρεία του. Να πολεμά μπροστά εμψυχώνοντας τους στρατιώτες του. Χωρίς εξωτερικά διακριτικά, αλλά μόνον εσωτερικά. Αυτά που συνθέτουν το είναι του. Την απόλυτη αφοσίωσή του στο καθήκον και στην πατρίδα. Το ίδιο πρέπει να κάνει και ο δάσκαλος: να φωτίζει και να καθοδηγεί τους μαθητές του με τον πλούτο των αξιών και της γνώσης σε μονοπάτια προόδου και ευτυχίας. Κι όλο αυτό να περνά στην κοινωνία για να την κάνουμε αληθινή, πραγματική.
Νομίζω, ότι αυτή πρέπει να είναι η επιδίωξή μας. Οι κινήσεις και η συμπεριφορά μας να βρίσκονται πάντα στον χώρο της αλήθειας, της ουσίας και όχι της βιτρίνας του ψεύτικου εαυτού μας. Και τότε χωρίς κομπασμούς να ριχτούμε στη μάχη της ζωής. Απαρατήρητοι, χωρίς διακριτικά, αλλά με όπλα τον εσωτερικό μας κόσμο. Την ανίκητη πανοπλία των αρετών. Έτσι θα μπούμε στη δύσκολη μάχη, ηθικά ελεύθεροι. Τότε θα μεγαλουργήσουμε και θα υψώσουμε τους εαυτούς μας, πάνω από τα συνηθισμένα ανθρώπινα μέτρα. Γιατί θα επενδύσουμε στο είναι και όχι στο φαίνεσθαι.
Αυτόν τον άνθρωπο θα πρέπει να αναζητούμε στον εαυτό μας, παντού. Τον προικισμένο με αξίες, που έψαχνε κι ο Διογένης τον 4ο π.χ. αιώνα. Τον εσωτερικό άνθρωπο και όχι τον εξωτερικό, τον ψεύτικο. Τη βιτρίνα που ξεγελά, που εξαπατά και δεν προσφέρει τίποτα.
Η επιλογή μας λοιπόν πρέπει να είναι μία: το είναι και όχι το φαίνεσθαι. Ένας τέτοιος άνθρωπος με αληθινές αξίες θα στοιχειοθετεί την ελπίδα όλου του κόσμου. Και πάντως θα αποτελεί απόδειξη ότι πλάσθηκε θεόμορφος. Και αυτή η θεϊκή ομορφιά του θα σώσει τον κόσμο από την ασχήμια της βιτρίνας και του ψεύδους.
Αυτός επομένως επιβάλλεται να είναι ο στόχος μας. Η γνησιότητα και ο πολιτισμός της ψυχής μας, της απαλλαγμένης από την υποκρισία του φαίνεσθαι. Η δημιουργία ενός ήθους πηγαίου, αγνού, ανεπιτήδευτου, που θα προσδιορίζει ανάλογα και την ποιότητα των κοινωνικών μας σχέσεων. Ας το επιδιώξουμε λοιπόν.