Την επόμενη ημέρα δέχθηκα τηλεφώνημα από τον φίλο μου και παλιό συμμαθητή στο Δ’ Δημοτικό Σχολείο Τέλη Αραποστάθη, επίτιμο δικηγόρο σήμερα. Επηρεασμένος από το γεγονός αυτό, διαπίστωσε ότι κάνοντας έναν περίπατο στα καταστήματα τα οποία βρίσκονται κυκλικά στην Κεντρική πλατεία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μοναδικό απ’ όλα το οποίο παρέμεινε και υπάρχει εν λειτουργεία από την προπολεμική περίοδο μέχρι και σήμερα είναι το κατάστημα Δημητρόπουλου, στη γωνία των οδών Κύπρου και Μεγ. Αλεξάνδρου. Η διαπίστωση ήταν σωστή και το θέμα ελκυστικό. Με τον Τέλη Αραποστάθη αναζητήσαμε τον καταλληλότερο άνθρωπο για να μας περιγράψει την ιστορία αυτού του καταστήματος. Δεν δυσκολευθήκαμε να τον βρούμε. Αποταθήκαμε στον φίλο Βασίλη Δημητρόπουλο, γιατρό με ειδικότητα ορθοπεδικού, συνταξιούχο, ο οποίος ζει μεταξύ Αθηνών και Λαρίσης, γνωστό για την οξύτατη μνήμη του και το κυριότερο, γιο του ιδρυτή του στιλβωτηρίου Ιωάννη Δημητρόπουλου.
Η ιστορία του καταστήματος αρχίζει από το 1912 περίπου. Ο Βασίλειος Καραπέτσας, ο οποίος ήταν μετανάστης στην Αμερική, επέστρεψε εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα και άνοιξε κατάστημα στη γωνία των οδών Κύπρου (Αλεξάνδρας τότε) και Μ. Αλεξάνδρου. Το εμπόρευμά του ήταν καπνός, τσιγάρα, ζαχαρωτά και διάφορα ψιλικά είδη. Το 1935 το κατάστημα αυτό, μαζί με τα γειτονικά που θα αναφερθούν στη συνέχεια, ήταν ιδιοκτησία του γνωστού εμπόρου Ανδρέα Κουτσίνα. Τα κατεδάφισε και στη θέση τους κτίσθηκε από τον ίδιο το τριώροφο (ισόγειο και δύο όροφοι) που υπάρχει μέχρι σήμερα και είναι γνωστό ως «Ολύμπιον» από το ομώνυμο ξενοδοχείο που φιλοξενούσε στους δύο ορόφους του. Να σημειώσουμε σ’ αυτό το σημείο ότι το κτιριακό συγκρότημα του «Ολύμπιου» είναι το μοναδικό κτίσμα το οποίο διατηρείται από την προπολεμική περίοδο άθικτο. Όλα τα υπόλοιπα κτίρια και στις τέσσερις πλευρές της πλατείας κατεδαφίσθηκαν, είτε λόγω καταστροφών από τον σεισμό και τους βομβαρδισμούς του 1940-41, είτε λόγω της εύκολης λύσης της αντιπαροχής.
Όταν το 1936 τελείωσε η κατασκευή του, το ισόγειο διαιρέθηκε σε καταστήματα και ο Καραπέτσας επανέφερε το κατάστημά του στη γωνία, όπως ήταν και πριν, με το ίδιο εμπόρευμα. Την ίδια χρονιά ενοικίασε το διπλανό επί της οδού Μ. Αλεξάνδρου κατάστημα ο Ιωάννης Δημητρόπουλος (1905-1970). Ο τελευταίος καταγόταν από την Πελοπόννησο. Νυμφεύθηκε το 1925 την Αργυρώ Παναγοπούλου από το Ελληνικό Γορτυνίας και μαζί της απέκτησε τρία τέκνα, το 1926 τον Ευάγγελο, το 1929 τη Χρηστίνα η οποία απεβίωσε σχετικά νέα και τον Βασίλειο ο οποίος είναι ο κύριος πληροφοριοδότης του σημερινού κειμένου. Στη Λάρισα εγκαταστάθηκε η οικογένεια περί το 1930. Το κατάστημα του Ιωάννη Δημητρόπουλου ήταν πρακτορείο εφημερίδων και λαχείων και διέθετε και στιλβωτήριο. Η επιγραφή του καταστήματος ήταν «Στιλβωτήριον», όπως διακρίνεται καθαρά στη φωτογραφία του 1938.
Έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα Καραπέτσας και Δημητρόπουλος ίδρυσαν εταιρεία και συγχωνεύθηκαν τα καταστήματα, διατηρώντας τα αυτά αντικείμενα πώλησης και υπηρεσιών. Με την είσοδο στο κατάστημα εντυπωσίαζε η παρουσία του στιλβωτηρίου. Άνετες πολυθρόνες ήταν τοποθετημένες σε υψηλό σημείο, με τους πελάτες να κάθονται αναπαυτικά σε πολυθρόνες και να τοποθετούν τα πόδια τους σε ειδικές υποδοχές, όπου στιλβωτές (λούστροι) περιποιούνταν τα υποδήματά τους[1]. Το κατάστημα του Ιωάννη Δημητρόπουλου ήταν το πρώτο κατάστημα στη Λάρισα με στιλβωτήριο και μάλιστα πολυτελείας. Το επισκέπτονταν συχνά οι αστοί της πόλης (δικαστικοί, δικηγόροι, ιατροί, στρατιωτικοί κυρίως της αεροπορίας, και άλλοι), οι οποίοι συγχρόνως το είχαν και σαν σημείο συνάντησης.
Τον Απρίλιο του 1941 με την κατοχή της χώρας από τους Γερμανούς, ολόκληρο το κτίριο του «Ολύμπιου» επιτάχθηκε. Στους ορόφους στεγάσθηκε η Γκεστάπο και διέμεναν υψηλόβαθμοι αξιωματικοί. Στο ισόγειο οι καταστηματάρχες απομακρύνθηκαν και τα καταστήματα αυτά λειτούργησαν με εντολή των κατακτητών από δικούς τους επιχειρηματίες. Ο Ιωάννης Δημητρόπουλος, οι ξηροί καρποί Μούλιας και το οπωροπωλείο των αδελφών Μησούλη στεγάσθηκαν σε πρόχειρα παραπήγματα στη γωνία των οδών Κύπρου και Πανός, στο σημείο ακριβώς όπου πριν βρισκόταν το παντοπωλείο του Νικ. Πράττου, το οποίο ο Εγκέλαδος το είχε σχεδόν ισοπεδώσει.
Τον Οκτώβριο του 1944, μετά την απελευθέρωση της Λάρισας από τους Γερμανούς, επανήλθαν ορισμένοι καταστηματάρχες του «Ολύμπιου» στην προηγούμενη θέση τους. Το κατάστημα Δημητρόπουλου - Καραπέτσα άρχισε να λειτουργεί κανονικά, όπως και πριν την κατοχή. Το 1948 στην επιχείρηση μπαίνει και ο γιος του Βασίλη Καραπέτσα, Κώστας και ο γιος του Ιωάννη Δημητρόπουλου, Ευάγγελος. Οι δυο τους διατηρούν την επιχείρηση ακμαία μέχρι το 1980, οπότε ο Κώστας Καραπέτσας συνταξιοδοτήθηκε και απεχώρησε και το κατάστημα λειτουργούσε πλέον υπό τη διεύθυνση του Ευάγγελου Δημητρόπουλου. Ο τελευταίος το ανανέωσε και το μετέτρεψε αποκλειστικά σε μαγαζί με είδη δώρων και όταν και αυτός αποσύρθηκε την επιχείρησαν ανέλαβε ο γιος του Ιωάννης[2], ο οποίος τη διατηρεί μέχρι σήμερα.
Με την ευκαιρία αυτήν κρίνεται σκόπιμο να περιγράψουμε εν συντομία και όλα τα καταστήματα τα οποία υπήρχαν τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια στο ισόγειο του κτιρίου «Ολύμπιον»[3]. Θα αρχίσουμε από την πλευρά της οδού Μ. Αλεξάνδρου. Δίπλα από το κατάστημα Δημητρόπουλου-Καραπέτσα υπήρχε το ουζερί των Χρήστου και Μιχάλη Χαλήμαγα.
Οι δύο αυτοί εξάδελφοι είχαν δημιουργήσει μια φωλιά όπου εύρισκε καταφύγιο η καλή κοινωνία της Λάρισας, όταν ήθελε να ξεσκάσει από τις καθημερινές μέριμνες. Στη συνέχεια βρισκόταν το Κουρείο του Ιωάννη Ξυραδάκη, ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Μία από τις πρωτοτυπίες του ήταν ότι διέθετε στο βάθος και παιδικό κουρείο. Ακολουθούσε το Κομμωτήριο που διαχειρίζονταν οι κόρες του Ιω. Ξυραδάκη, Ελένη και Μπέμπα. Το κατάστημα αυτό εκτός από είδη κομμωτικής διέθετε και μεγάλη ποικιλία αρωμάτων για τον γυναικείο πληθυσμό της Λάρισας. Η πλευρά αυτή τελείωνε με την κυρία είσοδο η οποία οδηγούσε στους δύο ορόφους του ξενοδοχείου, τη διεύθυνση του οποίου είχε επί πολλά χρόνια ο Γεώργιος Γάκης. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι και προπολεμικά, πριν την κατασκευή του κτιρίου «Ολύμπιον», στη θέση του υπήρχε ένα μικρότερο διώροφο κτίριο, του οποίου ο άνω όροφος φιλοξενούσε το ξενοδοχείο «Κεντρικόν».
Από την πλευρά της οδού Κύπρου (των Έξ τότε) υπήρχαν μεταπολεμικά στη σειρά τα εξής καταστήματα. Μετά το γωνιακό των Δημητρόπουλου-Καραπέτσα βρισκόταν από το 1945 μέχρι το 1972 το παντοπωλείο των Περικλή Καρυώτη και Μιχαήλ Πράττου. Ήταν το σπουδαιότερο του είδους του απ’ όλα στη Λάρισα και διέθετε μεγάλη ποικιλία προϊόντων. Τροφοδοτούσε τα πλουσιότερα σπίτια της πόλης και το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ότι διέθεταν όχι μόνον εξαιρετικής ποιότητας τρόφιμα, αλλά έφθαναν μέχρι και σαμπάνιες και χαβιάρι. Ακολουθούσε το ζαχαροπλαστείο του Δήμου Γκουνταρούλη, το οποίο είχε αφήσει εποχή για την ποιότητα των προϊόντων του, το κασάτο παγωτό (τούβλο) και τον υπαίθριο χώρο που διέθετε τα καλοκαίρια πίσω από το κατάστημα.
Ακολουθούσε το οπωροπωλείο των αδελφών Γρηγορίου και Αχιλλέα Μησούλη[4]. Το 1964 όταν αυτό έκλεισε, επεκτάθηκε το ζαχαροπλαστείο του Γκουνταρούλη.
Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
——————————————
[1]. Τα παλιά χρόνια, πριν την εμφάνιση της ασφάλτου στη Λάρισα, η πόλη μαστίζονταν τον χειμώνα από τις λάσπες και το καλοκαίρι από τη σκόνη, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι κάτοικοί της να διατηρούν καθαρά τα παπούτσια τους. Εκτός από τα στιλβωτήρια στο εσωτερικό ορισμένων καταστημάτων, υπήρχαν προπολεμικά στη βόρεια πλευρά της πλατείας, καθισμένα σε χαμηλά καρεκλάκια στη σειρά, μικρά λουστράκια με τα κασελάκια τους, τα οποία καθάριζαν τα παπούτσια των περιπατητών με ελάχιστη αμοιβή.
[2]. Θέλω να ευχαριστήσω τον Ιωάννη Δημητρόπουλο τον νεότερο για την παραχώρηση των φωτογραφιών οι οποίες δημοσιεύονται μαζί με το σημερινό κείμενο. Χωρίς τη συμβολή του αυτήν το κείμενο δεν θα είχε την αρμόζουσα αρτιότητα.
[3]. Για την προπολεμική διάταξη των καταστημάτων πριν την κατασκευή του κτιρίου «Ολύμπιον» βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Τα κτήρια της Κεντρικής πλατείας. Ανατολική πλευρά. «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα -Β’ (2015)», σελ. 79-84.
[4]. Το οπωροπωλείο των αδελφών Μησούλη υπήρχε και προπολεμικά. Κατά τη γερμανική κατοχή μεταστεγάσθηκε πρόχειρα στην Πανός αρ. 3 και την 1 Δεκεμβρίου του 1945 ξαναγύρισε στην προπολεμική του θέση. Η πληροφορία προέρχεται από τον γιο του Αχιλλέα Μησούλη, Θωμά, τον οποίο και ευχαριστώ.
