Αλκιβιάδης

Από τον Ευάγγελο Μπαλντούνη, φιλόλογο

Πρόκειται για την πλέον μυθιστορηματική προσωπικότητα της κλασικής Αθήνας. Αποτέλεσε πεδίο έρευνας και μελέτης πολλών ιστορικών. Πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, γόνος της υψηλότερης αθηναϊκής αριστοκρατίας. Έζησε μόνο στο δεύτερο μισό του 5ου αι. π.Χ., αφού δολοφονήθηκε-αποκεφαλίστηκε 48 ετών. Είχε θείο τον Περικλή, που ανέλαβε την κηδεμονία του όταν σε ηλικία 5 ετών σκοτώθηκε ο πατέρας του. Ο Περικλής αν και τον πήρε σπίτι του, δεν είχε τη δυνατότητα (λόγω των πολλών ασχολιών του) να χαλιναγωγεί τον δύστροπο χαρακτήρα του. Δεν του εμφύσησε την αντίληψη ότι ελευθερία και καθήκον συμπορεύονται, ότι αναγκαίοι όροι της πολιτικής είναι η ηθική και η σύνεση.
Η φύση προίκισε τον νεαρό Αλκιβιάδη με έξοχα προσόντα: ομορφιά και πνευματική δεξιότητα. Στην ωραιότητά του ενσαρκωνόταν η ιδεώδης ευμορφία τού Αθηναίου εφήβου. Συνταιριάζονταν η αισθητική τελειότητα, η κομψότητα και η χάρη και υμνήθηκε από πολλούς συγγραφείς της αρχαιότητας. Είχε συνείδηση της γοητείας του, αλλά και το πάθος να τη διατηρήσει άφθαρτη στον χρόνο. Οι νέοι μιμούνταν το ντύσιμο και την εκκεντρικότητά του. Προσωποποιούσε όλα τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά (υπέρμετρος εγωισμός-έπαρση-αλαζονεία).
Μεγαλώνοντας εξελίχτηκε σε μια μόνιμη πηγή σκανδάλων. Παντρεύτηκε την κόρη πάμπλουτου Αθηναίου, την οποία απατούσε συνεχώς. Απέκτησε 2 παιδιά, αλλά τη χώρισε και συνέχισε την άσωτη ζωή. Σπαταλούσε αφειδώς χρήματα και συμπεριφερόταν αλαζονικά. Σε ηλικία περίπου 30 ετών είχε γίνει γνωστός ως ο πλέον έκλυτος και ακόλαστος Αθηναίος, αλλά ταυτόχρονα και ένας από τους γοητευτικότερους και δημοφιλείς. Οι ομιλίες του στην Εκκλησία τού Δήμου ήταν θυελλώδεις και συνέπαιρναν τους Αθηναίους. Γρήγορα έγινε το «αγαπημένο παιδί» και κατάφερε να αναλάβει στρατηγός.
Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗ ΣΙΚΕΛΙΑ: Οι Εγεσταίοι της Σικελίας ζήτησαν βοήθεια από την Αθήνα. Το θεώρησε μοναδική ευκαιρία για να κυριαρχήσουν εκεί. Έτσι όχι μόνο θα κέρδιζαν τους Σπαρτιάτες, αλλά και θα επεκτείνονταν σε όλη τη Μεσόγειο. Μεγαλεπήβολο όραμα ενός άξιου ηγέτη, ή ενός αιθεροβάμονα αμοραλιστή; 140 τριήρεις, 5.100 οπλίτες, 1.300 τοξότες αναχώρησαν μέσα σε μια παλλαϊκή γιορτή, που όμοιά της δεν είχε ξαναδεί η Αθήνα. Πριν την αναχώρηση είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο με τον ακρωτηριασμό των ιερών Ερμών. Μετά έστειλαν την ιερή τριήρη Σαλαμίνια να φέρει πίσω τον Αλκιβιάδη για να δικαστεί ως υπεύθυνος. Θεωρώντας σίγουρη την καταδίκη του, απέδρασε και κατέφυγε στη Σπάρτη, τον μεγαλύτερο εχθρό της Αθήνας.
Με όπλα την ευγλωττία, την ευστροφία και το θάρρος του, γίνεται αποδεκτός. Τους είπε να στείλουν δυνάμεις στη Σικελία και να οχυρώσουν τη Δεκέλεια για να έχουν μία βάση μέσα στην Αττική. Όμως ένα σκάνδαλο θα ανατρέψει τα σχέδιά του. Ο πανέμορφος αλλά ασυγκράτητος Αλκιβιάδης, είχε ερωτικές σχέσεις με τη σύζυγο τού βασιλιά Άγη, όσο αυτός βρισκόταν σε εκστρατεία. Το σκάει πριν τον τιμωρήσουν. Επόμενος σταθμός του η Περσία! Ο Τισσαφέρνης γοητεύτηκε και για να εκμεταλλευτεί τις πληροφορίες, τού πρόσφερε καταφύγιο. Συμβουλεύει τον μονάρχη να σταματήσει να χρηματοδοτεί τους Σπαρτιάτες και να τον βοηθήσει να επιστρέψει στην Αθήνα.
Έστειλε μήνυμα στους Αθηναίους ότι μπορούσε να μεσολαβήσει για να νικήσουν τους Σπαρτιάτες. Ζήτησε ως αντάλλαγμα την ακύρωση της καταδίκης του σε θάνατο. Επικεφαλής περσικού στόλου νίκησε τους Σπαρτιάτες σε ναυμαχία, άρπαξε τα λάφυρα και επέστρεψε θριαμβευτής στην Αθήνα! Είχε καταφέρει το ακατόρθωτο. Δημιούργησε νέο στόλο με περσικά χρήματα. Ενώ ο ίδιος έλειπε, έγινε η ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς και ο στόλος ηττήθηκε. Κατηγορήθηκε πάλι γι’ αυτό και κηρύχθηκε εξόριστος. Κυνηγημένος από Αθηναίους και Σπαρτιάτες ζήτησε ξανά καταφύγιο από τον Αρταξέρξη. Οι Σπαρτιάτες ήρθαν σε επαφή με τον Φαρνάβαζο, ο οποίος έστειλε 2 δολοφόνους εναντίον του (συμβόλαιο θανάτου...). Σε μια πόλη της Φρυγίας που ήταν, έβαλαν φωτιά στην οικία που έμεινε με την τότε ερωμένη του Τιμάνδρα (από ευγενή οίκο). Όταν προσπάθησε να διαφύγει τον σκότωσαν (πρόλαβε και φόνευσε τον έναν). Το κεφάλι του το μετέφεραν στον Φαρνάβαζο.
Άδοξος θάνατος για την πιο αινιγματική προσωπικότητα τού αρχαίου κόσμου. Στην ιστορία υπάρχουν εκείνοι που χαρακτηρίστηκαν «μεγάλοι» για τα επιτεύγματά τους. Υπάρχουν και οι «παραλίγο μεγάλοι» που δεν τα κατάφεραν. Ο Αλκιβιάδης ήταν μία «διάνοια δίχως αρχές», με ευφυΐα και διορατικότητα, αλλά και άκρατο αμοραλισμό και ανηθικότητα, αριβισμό και τυχοδιωκτισμό. Νόμισαν πως είχε βρεθεί ο διάδοχος τού Περικλή, αλλά αυτός δεν χαρακτηριζόταν ούτε από σύνεση, ούτε από μετριοπάθεια. Χαλαρή η πίστη του στην πατρίδα και τα ιδανικά της. Δεν ωφέλησε την Αθήνα, αντίθετα σηματοδότησε την πορεία της προς την παρακμή.