Ποιος είπε ότι ο Αύγουστος δεν έχει ειδήσεις; Ο φετινός Αύγουστος απέδειξε ότι έχει ειδήσεις και δυστυχώς για ακόμα μία φορά δυσάρεστες. Η Ελλάδα στην πυρά. Ο Αττικός ουρανός «μαύρισε», αλλά τα χρώματά του στην ανατολή και τη δύση παρέμειναν αναλλοίωτα. Ο ουρανός της Εύβοιας το ίδιο, αλλά οι ομορφιές της θα επανέλθουν γρήγορα. Ξέρεις τι αλλοιώθηκε και δεν επανέρχεται εύκολα; Ο τρόπος σκέψης, οι συμπεριφορές, οι αντιδράσεις, οι εγωισμοί, η διαχρονική μας ανικανότητα. Αποφάσισα να καταθέσω αυτές τις σκέψεις με μεγάλο σεβασμό και ευγνωμοσύνη στους ήρωες με τις μάνικες και τα εναέρια μέσα, που έχουμε μάθει να τιμούμε μόνο με λόγια. Εύχομαι άμεσα να τους τιμήσουμε και με πράξεις.
Είχαμε τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, το Μάτι, τον «Ιανό», τη «Μήδεια», τους σεισμούς στη Σάμο και στη Λάρισα, τις μεγάλες φωτιές σε Αχαΐα και Εύβοια και πρόσφατα μία άνευ προηγουμένου καταστροφή στα βόρεια της Αθήνας. Συνεχίζουμε όμως αδικαιολόγητοι, δείχνοντας εδώ και δεκαετίες την ίδια ηθική «αναπηρία». Μας αρέσει να φαντασιωνόμαστε εχθρούς, αόρατους, σκιώδεις, ξένους. Δεν μας αρέσει ο ρεαλισμός, η αυτοκριτική, η εσωτερική βελτίωση και κυρίως η πρόληψη. Τα πρώτα είναι εύκολα και θεαματικά, τα υπόλοιπα δύσκολα και κοπιώδη. Τελικά όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει δυστυχώς και φωτιά.
Μπορούμε να συνεχίσουμε τις ζωές μας σαν να μη συνέβη τίποτα; Μα τώρα ήταν η Αττική, σήμερα είναι η Εύβοια, αύριο θα είναι κάτι άλλο. Δεν αλλάζει κάτι όσο βάζουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Από τη μία οφείλουμε να μάθουμε να ζούμε με τους νέους κανόνες της κλιματικής κρίσης. Από την άλλη επιβάλλεται να αλλάξουμε κουλτούρα απέναντι στα καιρικά φαινόμενα που ήρθαν για να μείνουν και κυρίως συμπεριφορά απέναντι στο περιβάλλον. Δες το όπως βλέπεις το σπίτι σου την ώρα που ανοίγεις το παράθυρο και πετάς το κουτί με τα τσιγάρα, όταν πετάς τα σκουπίδια έξω από τον κάδο, όταν καταπατάς και χτίζεις παράνομα μέσα στο δάσος.
Οι διαχρονικές ευθύνες της Πολιτείας είναι εδώ, αλλά και η συνένοχη ανθρώπινη συμπεριφορά επιφέρει την ίδια ακριβώς ποινή. Η άναρχη δόμηση, οι καταπατήσεις με ανέλεγκτους τίτλους ιδιοκτησίας στον βωμό της ασυδοσίας που έχει απλώσει τα πλοκάμια της παντού, τα φρεάτια των πόλεων που δεν καθαρίζονται ποτέ από τις «σπουδαίες» δημοτικές αρχές, οι δρόμοι που φτιάχνονται «αρπακόλλα» με χώμα πάνω στο χώμα, αλλά θεωρούνται μεγάλες προεκλογικές επιτυχίες, τα μπαζώματα των ρεμάτων που μπορώ κάλλιστα να πετάξω τα σκουπίδια μου, η περιβαντολογική συνείδηση που ήλθε, είδε και απήλθε, είναι λίγες από τις αιτίες.
Τι κάνουμε σε επίπεδο πρόληψης. Τι κάνουμε σε επίπεδο ενημέρωσης των πολιτών. Τι κάνουμε σε επίπεδο διδασκαλίας των μαθητών. Τι κάνουμε σε επίπεδο κουλτούρας των παιδιών. «Ωχ αδερφέ». Αυτό μας αρέσει, μας τρέφει, μας συντηρεί. Τέλος, τα πολιτικά «μνημόσυνα» πάνω στα αποκαΐδια αποδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο έντονο τελικά. Είναι ηθικό. Με τέτοιες αντιπολιτευτικές ρητορικές δυστυχώς είμαστε καταδικασμένοι να περιμένουμε την επόμενη καταστροφή. Η ανασύνταξη και η σύμπνοια πάνω στην τραγωδία λέξεις άγνωστες. Μην τα βάζουμε λοιπόν με τα καιρικά φαινόμενα. Αυτά τουλάχιστον μπορεί και να προειδοποιούν 2-3 μέρες πριν. Το ανθρώπινο έγκλημα όχι. Οι καταστροφές είναι η αφορμή. Ο άνθρωπος ήταν η αιτία.
Μεγάλη συζήτηση έγινε από την άλλη, για τη δημόσια συγνώμη του ίδιου του Πρωθυπουργού. Μία αληθινή συγγνώμη που στα γράμματά της εξέφρασε τις συγγνώμες πολλών από εμάς. Συγγνώμη γιατί αυτό το κράτος δεκαετίες τώρα, θεωρούσε το φυσικό περιβάλλον ως κάτι δεδομένο. Συγγνώμη γιατί οι τελευταίες πολιτικές δασοπροστασίας εφαρμόστηκαν κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και από τότε σιωπή. Συγγνώμη γιατί αυτή η πανέμορφη χώρα ήταν πάντα εγκλωβισμένη σε μία νοοτροπία αταξίας και αναρχίας. Συγγνώμη για όλους εκείνους που έχτισαν παράνομα αλλά και για όλους εκείνους που παίρνοντας το απαραίτητο «φακελάκι», έκαναν τα στραβά μάτια. Συγγνώμη για όλους εκείνους τους «σπουδαίους» δημάρχους, που πίσω από την ανικανότητά τους δεν έκαναν ποτέ σημαία ενός προεκλογικού προγράμματος μία λέξη και αυτή με κεφαλαία. «ΠΡΟΛΗΨΗ». Συγγνώμη για όλους εκείνους τους «σπουδαίους» δημάρχους, που δεν κατάφεραν να χτίσουν καθαρές και ασφαλείς πόλεις. Συγγνώμη για όλες εκείνες τις «σπουδαίες» δημοτικές αντιπολιτεύσεις, που επί χρόνια μόνο κατήγγειλαν και δεν πρότειναν. Συγγνώμη γιατί φτάσαμε στο 2021 και δεν μάθαμε ακόμη τι σημαίνει οικολογική και περιβαλλοντική συνείδηση. Συγγνώμη για όλες εκείνες τις φορές που κάναμε πικ-νικ στο δάσος ή φάγαμε σε κάποια παραλία και δεν μαζέψαμε τα σκουπίδια. Συγγνώμη για όλες εκείνες τις φορές που σβήσαμε το τσιγάρο στο μονοπάτι ενός βουνού, στην άμμο μίας παραλίας, στην εθνική οδό ανοίγοντας το παράθυρο. Συγγνώμη για όλα τα άθλια πολιτικά μνημόσυνα πάνω στις στάχτες.
Μην περιμένουμε από τους άλλους να μας μάθουν, να μας διδάξουν, να μας αλλάξουν. Ο καθένας από μόνος του μπορεί. Πιστέψτε με. Εξάλλου όπως έλεγε ο Κέννεντυ: «Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου»...
* Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, μέλος του Μητρώου στελεχών της Ν.Δ., επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων.
