Η ανάληψη της Καγκελαρίας της Γερμανίας του 3ου Ράιχ από τον Αυστριακό Αδόλφο Χίτλερ στις 30 Ιανουαρίου 1933 είχε αλλάξει τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Τα σύννεφα του πολέμου πλήθαιναν στην Ευρώπη με την αλματώδη αύξηση του πολεμικού υλικού της Γερμανίας και με την επικράτηση των δικτατορικών καθεστώτων στην Ιταλία του Μουσολίνι και στην Ισπανία του Φράνκο, όπου δυστυχώς εφαρμόζονταν πλέον και αντιεβραϊκά μέτρα στην καθημερινότητα των εβραίων πολιτών των κρατών τους.
Τα γεγονότα για τους συμμάχους της Αντάντ άρχισαν να γίνονται ανησυχητικά όταν ο Χίτλερ τον Αύγουστο του 1938 έκανε επιστράτευση ένα εκατομμύριο εφέδρων Γερμανών και Αυστριακών πολιτών για την ενίσχυση του στρατού του 3ου Ράιχ. Μετά από έναν μήνα Γαλλία και Αγγλία κάνουν και αυτοί επιστράτευση, γιατί με την Πολωνία είχαν κάνει σύμφωνο φιλίας και υπέγραψαν την εγγύηση των συνόρων της σε περίπτωση επίθεσης από τη Γερμανία, ενώ για να εξασφαλίσουν τα νώτα τους, δυστυχώς αναγνώρισαν το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο τον Φεβρουάριο 1939.
Το «Χαλύβδινο Σύμφωνο» Χίτλερ και Μουσολίνι τον Μάιο του 1939, εκτός της στρατιωτικής συμμαχίας και αλληλοβοήθειας προέβλεπε και την παραχώρηση του λιμανιού της Τεργέστης στη Γερμανία για 10 χρόνια. Ο Χίτλερ έλεγε για τους Ιταλούς ότι είναι ανάξιοι εμπιστοσύνης, αιώνιοι προδότες και άνανδροι. Όλα αυτά επαληθεύθηκαν και με την άνανδρη επίθεση του Μουσολίνι εναντίον της Ελλάδας στις 28 Οκτωβρίου 1940. Για αυτή του την ενέργεια δεν είχε ενημερώσει τον Χίτλερ.
Στις 25 Ιουλίου 1939 ήρθε στη Μόσχα μία αγγλογαλλική αντιπροσωπεία για να διαπραγματευτεί με την Ε.Σ.Σ.Δ. στρατιωτική συνεργασία (ο Γάλλος στρατηγός Ντούμενκ και ο Άγγλος ναύαρχος Πλάνκετ). Τις μέρες εκείνες όμως είχε έρθει στη Μόσχα και μία γερμανική αντιπροσωπεία για τη διευθέτηση μιας εμπορικής συμφωνίας. Μεταξύ όμως της Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης παρεμβάλλεται η Πολωνία, η οποία αρνήθηκε την οποιαδήποτε διέλευση και διευκόλυνση μέσω του εδάφους της των μεταξύ τους συναλλαγών.
«... Όλες οι πιέσεις που ασκήθηκαν επί της Βαρσοβίας υπήρξαν μάταιες. Τότε ακριβώς έφτασε στη Μόσχα ένα τηλεγράφημα του Χίτλερ: Ο Φύρερ των Γερμανών ζητούσε από τον Στάλιν να δεχτεί αμέσως τον υπουργό του, των εξωτερικών Ιωακείμ Φον Ρίμπεντροπ. Η είδηση για αυτό το ταξίδι έπεσε σαν κεραυνός στις δυτικές πρωτεύουσες τη νύχτα 22 προς 23 Αυγούστου. Νύχτα που έβραζε από τη ζέστη, νύχτα πυρετώδης, νύχτα καταπλήξεως. Κάτι διπλωματικά τηλεγραφήματα, που μιλούσαν για τη δυνατότητα μιας προσεγγίσεως μεταξύ ναζισμού και κουμμουνισμού, θεωρήθηκαν απίθανα.... Στην Αγγλία πικρή απογοήτευση. Στη Γαλλία απερίγραπτη σύγχυση. Στη Γερμανία απίστευτη ανακούφιση... Ο Στάλιν το υπέγραψε για το άμεσο κέρδος που θα εισέπραττε και για τον καιρό που κέρδιζε. Ο Χίτλερ το υπέγραψε με την απόφαση να το ξεσχίσει» (βιβλ.1,σελ.19).
Η συμφωνία έκλεισε στις 23.08.1939 και υπογράφηκε στις 25 Αυγούστου με την παρουσία του Στάλιν, από τον Ρίμπεντροπ και τον Υπουργό Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης, Βιατσεσλάβ Μολότοφ.
Η συμφωνία προέβλεπε να πάρει η Γερμανία το μεγαλύτερο τμήμα της Πολωνίας και τη Λιθουανία, η δε Ρωσία μικρό τμήμα της Πολωνίας, τη Λετονία, την Εσθονία, τη Φινλανδία και τη Βεσσαραβία της Ρουμανίας. Έτσι βάσει της συμφωνίας τα γερμανικά στρατεύματα την 1η Σεπτεμβρίου 1939 με τις τεθωρακισμένες μεραρχίες περνούν τα πολωνικά σύνορα και βομβαρδίζοντας τις μεγάλες πόλεις της Πολωνίας καταλαμβάνουν τη Βαρσοβία στις 09.09.1939. Με την ίδια συμφωνία η Σοβιετική Ένωση στις 14.09.1939 εισβάλλει στην Πολωνία και καταλαμβάνει τα συμφωνηθέντα εδάφη.
Το μεγαλειώδες αυτό σύμφωνο επηρέασε και τον φυλακισμένο Γενικό Γραμματέα του Κ.Κ.Ε. Νίκο Ζαχαριάδη (έγκλειστος στις φυλακές της Κέρκυρας από το καθεστώς Μεταξά) να στείλει στις 31.10.1940 γράμμα προς τον ελληνικό λαό για ομαδική συμμετοχή στον πόλεμο της Ελλάδας ενάντια στον φασισμό του Μουσολίνι.
Στέφανος Παπαγεωργίου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ», Τόμος 1, Ραιημόν Καρτιέ, εκδ.ΠΑΠΥΡΟΣ-ΛΑΡΟΥΣ,PARIS-MATCH, Αθήνα, 1964.
