Είναι μια φοβερά αρνητική διαδικασία που μπορεί να χαρακτηρίσει τόσο το άτομο, όσο και μια ολόκληρη κοινωνία. Για παράδειγμα, πρόσφατα συμπληρώθηκαν 17 χρόνια από τη μεγαλύτερη στιγμή στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ήταν το 2004, όταν στα γήπεδα της Πορτογαλίας, η Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης. Και όμως αυτή η σπουδαία επιτυχία, αντιμετωπίστηκε από μερίδα της ελληνικής κοινωνίας όχι με τον τρόπο που έπρεπε. Κάποιοι είπαν: μας χάρισαν τον τίτλο οι ξένοι γιατί τον Αύγουστο είχαμε και τους Ολυμπιακούς αγώνες. Εμείς δεν έχουμε παράδοση στο ποδόσφαιρο και συνεπώς κάτι άλλο έγινε και πήραμε τον τίτλο. Ήμασταν ήδη κατεστραμμένοι οικονομικά και μας έκαναν πρωταθλητές Ευρώπης για να μας αποπροσανατολίσουν, εμείς δεν μπορούσαμε από μόνοι μας να φτάσουμε σε μια τέτοια επιτυχία.
Έχοντας υιοθετήσει ως κοινωνία τον τρόπο σκέψης ότι ως χώρα δεν αξίζουμε και πολλά και ότι τα άλλα κράτη είναι ανώτερα σε πολλά πράγματα από μας, αντιμετωπίσαμε την επιτυχία όχι όπως ήταν αλλά μέσα από μια αρνητική διάσταση. Θεωρούμε ότι σχεδόν τα πάντα στην Ελλάδα είναι αρνητικά και συνεπώς ακόμη και κάτι θετικό το αντιμετωπίζουμε με δυσπιστία. Πρόκειται για μια νοοτροπία που γεννήθηκε και καλλιεργήθηκε σταδιακά με το πέρασμα δεκαετιών. Κάθε φορά που συνέβαινε κάτι κακό στη χώρα, επικεντρωνόμασταν σ’ αυτό και χαρακτηρίζαμε αρνητικά όλη την κατάσταση της χώρας μας. Παρατηρήστε τις συζητήσεις που γίνονται στις πλατείες και στα καφενεία. Πάντα είμαστε οι ανεπρόκοποι, εκείνοι που δεν τα καταφέρνουν σχεδόν ποτέ σε κάτι που έθεσαν ως στόχο, που είμαστε τεμπέληδες, κουτοπόνηροι και η όποια επιτυχία ή στηρίζεται σε ξένες δυνάμεις ή είναι τυχαία. Σκεφτείτε ότι ακόμη και σήμερα, 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, υπάρχουν αρκετοί Έλληνες που πιστεύουν ότι την ελευθερία μας δεν την κερδίσαμε με την αξία μας μέσα από ποταμούς θυσιών και αίματος, αλλά μας τη χάρισαν, για τα δικά τους συμφέροντα, οι ξένοι.
Αναμφίβολα υπάρχουν πολλά αρνητικά ακόμη στη χώρα μας. Άραγε όμως στις άλλες χώρες που τις θεωρούμε ανώτερες, δεν υπάρχουν; Υπάρχουν χώρες που τα κατάφεραν καλύτερα στην οργάνωση, έχουν πιο αποτελεσματικούς οργανισμούς, που οι πολίτες απολαμβάνουν καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Σε καμία όμως περίπτωση δεν έχουν απαλλαγεί οριστικά από τα όποια αρνητικά τους χαρακτηριστικά. Γιατί επιμένουμε να σκεφτόμαστε και να τονίζουμε μόνο τα αρνητικά μας στοιχεία; Γιατί δεν κοιτάμε και τα θετικά μας; Είμαστε λαός εύστροφος, κοινωνικός, φιλόξενος, που ξέρει να ζει τη ζωή, είμαστε εργατικοί, επινοητικοί και δημιουργικοί. Ας επικεντρωθούμε στα θετικά μας και ας τα αφήσουμε να αποτελέσουν οδηγό μας για το μέλλον.
Εξίσου αρνητική είναι η επιλεκτική αφαίρεση και όταν χαρακτηρίζει το άτομο. Πρόκειται για εκείνη την περίπτωση που το άτομο τονίζει όσα αρνητικά του συμβαίνουν και καταλήγει σταδιακά να θεωρεί ότι ο τρόπος σκέψης του είναι φυσιολογικός. Πρόκειται για μια διαδικασία σκέψης που με τα χρόνια γίνεται τόσο αυτόματα που το άτομο δεν την καταλαβαίνει. Συνέχεια αναζητά δικαιολογίες που επιβεβαιώνουν τον λανθασμένο τρόπο σκέψης του. Συχνά θέτει έναν στόχο και στην πορεία υλοποίησής του, τα παρατά και αναζητά λόγους που δικαιολογούν την αποτυχία (ήμουν σίγουρος ότι δεν είχα τις δυνατότητες να τα καταφέρω, πάντα μόνο εγώ αντιμετωπίζω τόσα πολλά εμπόδια). Πολλές φορές επίσης αδυνατούν να θέσουν στόχους στη ζωή τους γιατί στη σκέψη τους κυριαρχεί ο φόβος της αποτυχίας. Οι άνθρωποι που σκέφτονται έτσι συνήθως εκδηλώνουν οργή και θυμό προς τους συνανθρώπους τους, γιατί αισθάνονται ανάξιοι και αποτυχημένοι.
Το καλύτερο φάρμακο απέναντι στην επιλεκτική αφαίρεση είναι η ίδια μας η σκέψη. Ακόμη καλύτερα η θετική σκέψη. Ας αντιμετωπίσουμε λοιπόν τη ζωή μας θετικά και ας έχουμε στο μυαλό μας το εξής: μπορούμε να παραπονιόμαστε επειδή τα τριαντάφυλλα έχουν αγκάθια ή μπορούμε να χαρούμε επειδή τα αγκάθια έχουν τριαντάφυλλα (Alphonse Karr- Γάλλος κριτικός και δημοσιογράφος). Η απόφαση, δική σας...
Νίκος Τάχατος, φιλόλογος
